Από την εποχή του ρομαντισμού έχει καταγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο της δύσης ότι η Δημοκρατία είναι το άγιο δισκοπότηρο της ελευθερίας και της ισότητας.

Αν όμως αναλύσουμε τί σημαίνει πραγματικά δημοκρατία τότε ανακύπτουν πολλά ερωτήματα. Τα ερωτήματα δεν αφορούν τόσο την κατάχρηση της δημοκρατίας από τα διάφορα ισχυρά συμφέροντα, ούτε το αν η δημοκρατία είναι τέλεια ή ατελής. Αυτά τα ερωτήματα έχουν σαν βασική υπόθεση ότι η δημοκρατία είναι όντως το άγιο δισκοπότηρο, έστω ως ουτοπία. Εγώ θέλω να καταλάβω, αν η ουτοπία της δημοκρατίας εξασφαλίζει όντως ελευθερία και ισότητα, πριν καν αμαυρωθεί από τις καταχρήσεις και ατέλειες της ανθρώπινης φύσης.

Όταν λοιπόν λέμε ότι θέλουμε ελευθερία, τί εννοούμε; Απλό: Να κάνουμε ως άτομα ό,τι θέλουμε έχοντας στη διάθεσή μας όσα μέσα χρειαζόμαστε. Εδώ αμέσως δημιουργούνται ενστάσεις! Το να κάνω εγώ ότι θέλω σημαίνει ότι έχω δικαίωμα να σκοτώσω το γείτονά μου; Δεν μοιάζει σωστό, άρα χρειαζόμαστε και κάποιου είδους ισότητα. Δηλαδή ή θα δεχτώ ότι και ο γείτονας έχει δικαίωμα να με σκοτώνει, οπότε θα κοιμόμαστε και οι δύο σε αναμμένα κάρβουνα και πάει περίπατο ή ελευθερία.

Ή θα δεχτούμε την ύπαρξη ενός νόμου που θα περιορίζει και εμένα και το γείτονα να μην επιτρέπεται να σκοτώνει ο ένας τον άλλον. Οπότε από τη μία αφαιρέσαμε λίγη ελευθερία βάζοντας το νόμο «ου φονέψεις» από την άλλη κερδίσαμε την ησυχία μας και την απουσία φόβου, που εν τέλει μας προσθέτει ελευθερία. Άρα το ισοζύγιο ελευθερίας απέβη θετικό παρότι κάποια ελευθερία αφαιρέθηκε.

Αν επεκτείνουμε αυτό το σκεπτικό, χρειαζόμαστε ένα νομικό σύστημα που να βελτιστοποιεί τις κοινωνικές σχέσεις και να μεγιστοποιεί την ελευθερία. Εδώ μπορούν να μπουν ενστάσεις αλλά ας προχωρήσουμε.
Είπαμε πρίν ότι θέλουμε να έχουμε στη διάθεσή μας και όσα μέσα θέλουμε για να μπορούμε να απολαύσουμε την ελευθερία μας. Ένσταση! Τα διαθέσιμα μέσα (χρήματα) είναι πεπερασμένα. Και ακόμα χειρότερα, το ολικό ποσό των διαθέσιμων χρημάτων εξαρτάται από τον τρόπο που διανέμονται! Τρέχα γύρευε. Οπότε τι είναι το επιθυμητό; Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι επιθυμητό είναι να έχω τα ίδια με το γείτονα. Κάποιος άλλος, θα μπορούσε να πει, επιθυμητό είναι να έχω το μέγιστο ποσό στην τσέπη μου ανεξαρτήτως του πόσα παίρνει ο γείτονας.

Δεν είναι στην πρόθεσή μου να ειπεισέρθω στις λεπτομέρειες των οικονομικών συστημάτων, απλώς θέλω να καταδείξω την ύπαρξη πολλών απόψεων περί του «σωστού», και ως προς το νομικό σύστημα που ρυθμίζει την ελευθερία του ατόμου και ως προς τον τρόπο που παράγονται και διανέμονται τα υλικά αγαθά.
Να πω εδώ ότι το τελικός σκοπός είναι να έχει κανείς μια κοινωνία που να βελτιστοποιεί την ελευθερία του ατόμου να δημιουργήσει ή να πράξει εν πάση περιπτώσει ό,τι θέλει.

Οπότε το κεντρικό ερώτημα που τίθεται είναι: Ποιος θα καθορίσει τα χαρακτηριστικά του νομικού συστήματος και οικονομικού συστήματος. Η απάντηση της Δύσης; Η Πλειοψηφία. Όμως τι θα πεί αυτό; Όσο προφανές και να φαίνεται, δεν είναι καθόλου! Όλοι είμαστε μέλη κάποιας μειοψηφίας. Όλοι μειοψηφούμε στην πλειονότητα των εκφάνσεων της ύπαρξής μας. Κάποιος μπορεί να είναι μουσουλμάνος με φιλελεύθερες αντιλήψεις, άρα μέρος της μουσουλμανικής μειονότητας και μέλος μια φιλελεύθερης ενδεχομένως πλειοψηφίας. Κάποιος μπορεί να είναι βαθύτατα χριστιανός ομοφυλόφιλος. Δηλαδή μέλος της χριστιανικής πλειοψηφίας και επίσης μέλος της μειονότητας των ομοφυλοφίλων. Κάποιος μπορεί να είναι νεφροπαθής αναρχικός. Δηλαδή μέρος μιας μειονότητας με ανάγκες σε κρατικές υποδομές, αλλά και μέλος μιας άλλης μειοψηφίας που δεν θέλει καθόλου κράτος.

Οπότε όταν λέμε ότι η Δημοκρατία, δηλαδή η πλειοψηφία μας εξασφαλίζει την επιθυμία του λαού, τι ακριβώς εννοούμε; Ποιον ακριβώς εξυπηρετεί η άποψη της πλειοψηφίας; Το νεφροπαθή αναρχικό ή τον μουσουλμάνο φιλελεύθερο; Θα πει κάποιος όλοι πρέπει να κάνουμε συμβιβασμούς. Όμως τι συμβιβασμό να κάνει ο θρήσκος ομοφυλόφιλος αφού θα πρέπει είτε να ψηφίσει ΛΑΟΣ που μισούν τους ομοφυλόφιλους, είτε να ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ που μισούν τους θρήσκους;

Η πλειοψηφία είναι ένας μέσος όρος. Όμως κανένας άνθρωπος δεν είναι ο μέσος όρος όπως έλεγε πρόσφατα μια εύστοχη διαφήμιση. Τελικά μήπως η έννοια της δημοκρατίας και της άποψης της πλειοψηφίας είναι μια βολική αυταπάτη; Μήπως απέχει από το να μας εξασφαλίζει τη βέλτιστη ελευθερία; Και αν το δεχτούμε αυτό, ποιό είναι το καλλίτερο σύστημα που εξασφαλίζει ελευθερία; Μήπως είναι ένα σύστημα που χωρίζει τη χώρα σε θεματικούς γεωγραφικούς νομούς (π.χ. νομός επιστημονιστών, ή νομός αξιοκρατών, ή νομός νεποτιστών!) που βρίσκονται σε αρμονική/ανταγωνιστική συμβίωση, στα πλαίσια μιας μεγαλύτερης ενότητας που λέγεται κράτος;

Ή εναλλακτικά μήπως είναι ένα σύστημα που οι νόμοι και η οικονομία καθορίζονται αλγοριθμικά με μοντέλα βελτιστοποίησης των επιθυμιών όλων των πολιτών, που δυναμικά ανανεώνονται μέσω του διαδικτύου; Αυτά είναι μόνο παραδείγματα και ξέρω ότι υπάρχουν ενστάσεις (ακόμα και από μένα).
Πραγματικά δεν έχω απάντηση και όλες οι υποθετικές λύσεις που φαντάζομαι έχουν μοιραία μειονεκτήματα.


dialogoi.enet

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...