του Χρηστου Κατωποδη



Κάποτε, στο όχι και τόσο απώτερο παρελθόν, οι ΗΠΑ αποτελούσαν το παράδειγμα μιας ισχυρής οικονομικής δύναμης. Ο παγκόσμιος οικονομικός γίγαντας ήταν o πόλος έλξης για εκατομμύρια ανθρώπους. Η γη της οικονομικής επαγγελίας.

Η βαριά βιομηχανία της χώρας ανθούσε εξασφαλίζοντας θέσεις εργασίας σε χιλιάδες Αμερικανούς πολίτες και μετανάστες. Το Ντιτρόιτ, στις μεσοδυτικές περιοχές των ΗΠΑ, είχε γίνει γνωστό ως «Πόλη της μηχανής», με τις γραμμές μαζικής παραγωγής αυτοκινήτων να λειτουργούν αδιάκοπα. Ήταν η χώρα του Σίλικον Βάλεϊ στην Καλιφόρνια, που οδηγούσε την κούρσα της ψηφιακής επανάστασης και της τεχνολογικής καινοτομίας παγκοσμίως.

Η έκφραση «το αμερικάνικο όνειρο» περικλείει με τον πιό εύγλωτο τρόπο αυτό που αντιπροσώπευαν οι ΗΠΑ για πάρα πολλούς ανθρώπους. Αν κάποιος, όμως, εξετάσει τα στοιχεία της αμερικανικής οικονομίας σήμερα, θα διαπιστώσει ότι σταδιακά, αλλά σταθερά, το όνειρο αυτό ξεθωριάζει και μεταβάλλεται σε «εφιάλτη».

Τα στοιχεία μαρτυρούν πως ο κατασκευαστικός κλάδος στις ΗΠΑ έχει υποστεί τεράστιο πλήγμα, αφού έχει απολέσει 32% των θέσεων εργασίας από το 2000 και μετά. Υπολογίζεται ότι 42 χιλιάδες εργοστάσια έχουν κλείσει από το 2001. Το 1959 ο κατασκευαστικός τομέας της αμερικανικής οικονομίας αντιπροσώπευε το 28% του ΑΕΠ, σε σχέση με το 11,5% το 2008.

Η αρνητική σχέση των εμπορικών συναλλαγών των ΗΠΑ με άλλες χώρες είναι ένα ακόμη δεδομένο που δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για μια πραγματική οικονομική ανάκαμψη στο μέλλον. Το έλλειμμα εμπορικών συναλλαγών των ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο ανήλθε στα 497,8 δις δολάρια το 2010, μια αύξηση 32,8% σε σχέση με το 2009. Το δε εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Κίνα, τον μεγαλύτερο ανταγωνιστή της, εκτοξεύθηκε στα 273,1 δις δολάρια, που αποτελεί το μεγαλύτερο έλλειμμα ενός κράτους προς άλλο στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Η Κίνα έχει προσπεράσει τις ΗΠΑ σε εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, κατέχοντας την πρώτη θέση παγκοσμίως, ενώ η Ιαπωνία παράγει 5 εκατομμύρια περισσότερα αυτοκίνητα από τις ΗΠΑ ετησίως. Μέχρι το 1998 οι ΗΠΑ ήταν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, ελέγχοντας το 25% της αγοράς, σε σχέση με το 10% της Κίνας. Σήμερα οι συσχετισμοί αντιστράφηκαν, με τις ΗΠΑ να κατέχει μερίδιο που αναλογεί στο 15% της αγοράς, και την Κίνα να ελέγχει το 20%.

Αλλά και στον τομέα της εργασίας η εικόνα είναι αποκαρδιωτική. Οι πραγματικές θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν στην οικονομία των ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία είναι λιγότερες από οποιαδήποτε άλλη δεκαετία στο παρελθόν, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Οι προβλέψεις της στατιστικής υπηρεσίας των ΗΠΑ για δημιουργία 22 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας για τη δεκαετία του 2000-2009 έπεσαν έξω κατά 13 εκατομμύρια θέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει η εταιρία Gallup η ανεργία βρίσκεται στο 10,1%, ωστόσο, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 19,6% αν συνυπολογιστεί η υποαπασχόληση.

Η αμερικανική οικονομία μεταβλήθηκε από παραγωγική σε χρηματοπιστωτική, στηρίζοντας, σε μεγάλο βαθμό, την ανοδική της πορεία στην πιστωτική επέκταση. Δημιουργήθηκε σταδιακά μια επίπλαστη ευμάρεια που βασίστηκε στο χρέος. Η άνοδος στο χρηματιστήριο του Dow Jones, ακόμα και σήμερα, απεικονίζει αυτήν ακριβώς την επιφανειακή ευημερία, υποβαθμίζοντας τα πραγματικά οικονομικά μεγέθη, τα οποία απέχουν πολύ από τον να ευημερούν.

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...