Ατμόσφαιρα γιορτής στην Πλατεία Ελευθερίας του Καΐρου, γράφει τη Δευτέρα 31/1 η εφημερίδα AlMasryAlYoum. Παρά τα πυρπολημένα αυτοκίνητα, τις πέτρες και τις σπασμένες βιτρίνες, απομεινάρια των προηγούμενων ημερών όταν η πλατεία ήταν ένα θανάσιμο αδιέξοδο –δεκάδες διαδηλωτές σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις καταστολής--, οικογένειες έρχονται τώρα μαζικά. Παιδιά με πατίνια, παρέες φίλων, καλλιτέχνες που παρουσιάζουν το έργο τους, μικροπωλητές που βγήκαν από τις γωνιές που είχαν κρυφτεί όταν έπεφταν οι σφαίρες και τα δακρυγόνα πουλούν την πραγμάτεια τους, άνθρωποι που έχουν κατασκηνώσει εδώ μέχρι να φύγει ο Μουμπάρακ, όπως λένε.

Στην “πορεία των εκατομμυρίων” σήμερα Τρίτη, επικρατεί επίσης πανηγυρική ατμόσφαιρα, μεταδίδει το BBC. Και οι διαδηλωτές της Πλατείας Ελευθερίας –η πιο ισχυρή πολιτική δύναμη της Αιγύπτου τούτη τη στιγμή-- ανακοίνωσαν ότι σχεδιάζουν να κάνουν πορεία προς την Ηλιούπολη, στο προεδρικό μέγαρο του Μουμπάρακ, την Παρασκευή, ύστερα από την προσευχή των Μουσουλμάνων και τις λειτουργίες των Χριστιανών, την “Παρασκευή της Αναχώρησης” όπως την ονομάζουν, “εκτός εάν ο στρατός ξεκαθαρίσει τη θέση του”. Ομάδες νέων κάλεσαν όλους τους Αιγύπτιους να βαδίσουν προς το προεδρικό ανάκτορο, το Κοινοβούλιο και το κτίριο της τηλεόρασης. Κάλεσαν το στρατό να πάρει θέση, μέχρι την Τετάρτη το πρωί: “Με το λαό ή με το καθεστώς”. Εν όψει των μεγάλων κινητοποιήσεων, η νέα κυβέρνηση φίμωσε τα μέσα επικοινωνίας, όπως αναφέρεται από τους δημοσιογράφους που βρίσκονται επιτόπου.

Ο στρατός εξέδωσε ανακοίνωση που μεταδόθηκε από την τηλεόραση στην οποία λέει μεταξύ άλλων: “Η παρουσία του στρατού στους δρόμους ... εγγυάται την ασφάλεια και την ευημερία σας. Οι ένοπλες δυνάμεις δεν θα καταφύγουν σε χρήση βίας εναντίον του μεγάλου λαού μας... Οι ένοπλες δυνάμεις σας, που γνωρίζουν τη νομιμότητα των αιτημάτων σας και θέλουν να αναλάβουν την ευθύνη τους ως προς την προστασία της χώρας και των πολιτών, επιβεβαιώνουν ότι η ελευθερία της έκφρασης με ειρηνικά μέσα είναι εγγυημένη για όλους”. Η ανακοίνωση αυτή δημιουργεί συνθήκες ακόμη πιο μαζικής συμμετοχής.

Τη Δευτέρα επίσης, ο Χ. Μουμπάρακ ανακοίνωσε τη σύνθεση της νέας κυβέρνηση και έγινε η ορκωμοσία της. Ο υπουργός Εσωτερικών Αλ-Άλντι , υπεύθυνος για τους 300 θανάτους πολιτών, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, και τους 2.000 τραυματισμούς, απολύθηκε ως κίνηση εκτόνωσης. Υπάρχει σημαντική παρουσία στρατιωτικών και απουσία επιχειρηματιών που στην προηγούμενη κυβέρνηση είχαν προωθήσει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, στις οποίες οφείλεται η φτώχεια των Αιγυπτίων.

Ο αντιπρόεδρος Ομάρ Σουλεϊμάν μιλώντας στην τηλεόραση είπε ότι ο “πρόεδρος του ανέθεσε να αρχίσει συνομιλίες με την κόμματα της αντιπολίτευσης για όλα τα θέματα που προέκυψαν, για συνταγματικές και νομοθετικές μεταρρυθμίσεις και να οριστεί χρονοδιάγραμμα για την εκπλήρωσή τους”. Είπε επίσης ότι η κυβέρνηση θα καταπολεμήσει τη διαφθορά, θα διενεργήσει επαναληπτικές εκλογές σε περιφέρειες που το αποτέλεσμα ήταν αμφισβητούμενο” (οι κοινοβουλευτικές εκλογές έγιναν προ δύο μηνών μόλις) και ότι θα παρθούν μέτρα για τη φτώχεια και τους μισθούς.

Ουδείς έλαβε σοβαρά υπόψιν του τόσο τη νέα κυβέρνηση όσο και τις ανακοινώσεις του Σουλεϊμάν , από σχολιαστές σημειώθηκε δε ότι οι ενέργειες αυτές αποσκοπούν στη διευκόλυνση του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ , πρώην πρέσβη στο Κάιρο, Φρανκ Γουάισνερ, που έφτασε στην Αίγυπτο “για να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση” και να διαμηνύσει στον Χ. Μουμπάρακ ότι αν δεν κάνει κάτι γρήγορα, δεν θα υπάρχει άλλη λύση από την απομάκρυνσή του (BBC). Ένας-ένας πολιτικοί παράγοντες της Δύσης λένε πλέον ανοιχτά ότι ο Μουμπάρακ πρέπει να φύγει. Ωστόσο, ο γερουσιαστής Τζον Κέρι, που βρίσκεται πολύ κοντά στον Λευκό Οίκο, το μόνο που ψέλισσε ήταν να μην θέσει υποψηφιότητα ο Μουμπάρακ ή γιος του στις προσεχείς προεδρικές εκλογές του ... Σεπτεμβρίου (BBC, τηλεοπτική μετάδοση των δηλώσεών του).

Οι δυτικοί ίσως ευελπιστούν ακόμη ότι ο Σουλεϊμάν θα αποτελέσει το πρόσωπο-κλειδί σε μια τύπου Τυνησίας αλλαγή, όπου ο έμπιστος του Μουμπάρακ και ο στρατός θα του δείξουν ευγενικά την έξοδο. Ο Μάρτιν Ιντάικ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ, είπε στο BBC ότι το ¨καλύτερο σενάριο είναι να παρέμβει ο Σουλεϊμάν και να πει στον Μουμπάρακ ότι πρέπει να φύγει για το καλό της χώρας”. Τον Σουλεϊμάν έβλεπαν οι Αμερικανοί ως διάδοχη λύση εδώ και χρόνια. Σε διπλωματικό έγγραφο του 2007 που διέρρευσε, ο πρέσβης τους στην Αίγυπτο αναφέρει ότι είναι “αξιόπιστο πρόσωπο, απίθανο να τρέφει φιλοδοξίες προέδρου δεκαετιών”. Τρομερή επιχειρηματολογία. Ο Σουλεϊμάν ήταν ήδη άνω των 70 ετών...

Η λύση που φαίνεται να προωθούν άμεσα οι Αμερικανοί δεν γίνεται δεκτή από την πολιτική αντιπολίτευση, η οποία απαιτεί την άμεση απομάκρυσνη του Μουμπάρακ και των ανθρώπων του. Όσο για την αντίδραση του αιγυπτιακού λαού είναι ενδεικτικό αυτό που γράφει σαρκαστικά ο Guardian: ένα καινούργιο όνομα προστέθηκε στη λίστα αεροπορικών επιβατών προς τη Σαουδική Αραβία που φτιάχνουν οι διαδηλωτές με τα συνθήματά τους: Ομάρ Σουλεϊμάν. Ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών, “στενός φίλος των Αμερικανών και οικείος των Ισραηλινών” (Economist 28/1) και εμπλεκόμενος σε βασανιστήρια και παράνομες μεταφορές κρατουμένων στην Αίγυπτο για “ανάκριση”, στο πλαίσιο της “αντιτρομοκρατίας”, δικαίως αντιμετωπίστηκε με χλευασμό και αποδοκιμασία από τους Αιγύπτιους.

******

Με τον ειρωνικό τίτλο “Αίγυπτος: Καταιγίδα της Ερήμου” --κωδική ονομασία του πρώτου πολέμου των Αμερικανο-βρετανών και συμμάχων τους στον Περσικό Κόλπο το 1991-- δημοσιεύει το κύριο άρθρο του ο Guardian 31/1, υπονοώντας ίσως την πανωλεθρία που σηματοδοτεί για την αμερικανική πολιτική η εξέγερση στην Αίγυπτο. Η Δύση το έχει πάρει απόφαση ότι οι μέρες του Μουμπάρακ έχουν τελειώσει και αυτό που αναζητεί αγωνιωδώς είναι η “εύτακτη μετάβαση”, όπως δήλωσε η Χ. Κλίντον, ήτοι η εξασφάλιση των αμερικανικών και ευρύτερων δυτικών συμφερόντων. Το συγκεκριμένο περιεχόμενο της οποίας όμως, και πιο συγκεκριμένα το αν συμπεριλαμβάνει την αποχώρηση του Χ. Μουμπάρακ, αρνήθηκε να προσδιορίσει ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου στην ενημέρωση των δημοσιογράφων τη Δευτέρα 31/1.

Σε πόσο δύσκολη θέση έχουν φέρει τις ΗΠΑ οι καταφρονεμένοι της Αιγύπτου! Οι πληβείοι που ξεσηκώθηκαν και δεν υποχωρούν. Και όχι μόνο το πολιτικό κατεστημένο. Οι εταιρείες-κοράκια που έπεσαν πάνω στο παραδομένο από τον Μουμπάρακ σώμα της χώρας, άρπαξαν μέσα από τα προγράμματα διαρθρωτικής προσαρμογής του ΔΝΤ λιμάνια, εργοστάσια, γεωτρήσεις πετρελαίου, τα μαζεύουν άρον-άρον και φεύγουν. Οι πλούσιοι επιχειρηματίες μίσθωσαν αεροπλάνα και έτρεξαν να κρυφτούν στο Ντουμπάι. Κάτι ξέρει η ένοχη συνείδησή τους.

Και το Ισραήλ; Αυτό τα έχει βάλει με τους Αμερικανούς που “δεν δείχνουν πυγμή” απέναντι στον “όχλο”. Ο Νετανιάχου έχει απαγορεύσει μεν στους υπουργούς του να μιλούν για την Αίγυπτο, αλλά οι λαλίστατες εφημερίδες είναι μαρτυριάρες. Η Maariv, σε άρθρο συντάκτη της με τίτλο “Πισώπλατη μαχαιριά από τον Θείο Σαμ”, γράφει ότι ο Ομπάμα και η Κλίντον ακολούθησαν μια “αφελή, αυτάρεσκη και εσωστρεφή διπλωματία, αψηφώντας τα ρίσκα. Ποιος τους συμβουλεύει--ρωτά-- να τροφοδοτούν την οργή του όχλου στους δρόμους της Αιγύπτου και να ζητούν την κεφαλή επί πίνακι εκείνου που πριν από πέντε λεπτά ήταν ο τολμηρός σύμμαχος του προέδρου;”

Και η Haaretz (άρθρο Ari Shavit) αναφέρει ότι ο Ομπάμα πρόδωσε έναν “μετριοπαθή Αιγύπτιο πρόεδρο που έμεινε πιστός στις ΗΠΑ, προώθησε τη σταθερότητα και ενθάρρυνε τη μετριοπάθεια”, προκειμένου να κερδίσει την αραβική κοινή γνώμη. “Σε όλη την Ασία, την Αφρική και τη Νότια Αμερική οι ηγέτες παρατηρούν αυτό που γίνεται ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Κάιρο. Όλοι πήραν το μήνυμα, ο λόγος της Αμερικής δεν είναι αξιόπιστος”. Δεν γνωρίζει το Ισραήλ τι επιδιώκουν να διασφαλίσουν οι ΗΠΑ; Ασφαλώς το γνωρίζει. Εξάλλου το έχει δηλώσει η κ. Κλίντον: συνθήκη με το Ισραήλ, απρόσκοπτη διέλευση εμπορευμάτων και πετρελαίου από το Σουέζ και συμμετοχή της Αιγύπτου στις δομές της “αντιτρομοκρατίας”. Παίζει όμως το παιχνίδι του εκβιασμού. Αλλά και με μια δόση αλήθειας, γιατί όντως μια πληβειακή ανατροπή του καθεστώτος Μουμπάρακ θα έχει, ίσως ασύλληπτες προς το παρόν, επιπτώσεις.

Ήδη οι εφημερίδες (Guardian 31/1) αρχίζουν να περιγράφουν ποια αραβική χώρα είναι επόμενη στη σειρά. Ιορδανία. Στην οποία γίνονται λαϊκές διαδηλώσεις εδώ και εβδομάδες για τη φτώχεια, την ανεργία, τις τιμές των τροφίμων, τη διαφθορά. Στο επίκεντρο ο πρωθυπουργός Σαμίρ Αλ-Ριφάι, την παραίτηση του οποίου ζητούν, μαζί με δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, τις οποίες είναι απίθανο να παραχωρήσει ο βασιλιάς Αμπντάλα, όπως η εκλογή πρωθυπουργού. Ο Ριφάι έσπευσε να δώσει 550 εκατ. δολάρια σε επιδοτήσεις καυσίμων, ειδών πρώτης ανάγκης και σε αυξήσεις μισθών των δημοσίων υπαλλήλων. Μήπως προλάβει.

******
Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στην Αίγυπτο εξαρτάται από δύο παράγοντες: Ο πρώτος είναι τι θα κάνει ο στρατός και οι διάφορες μονάδες και σώματά του. Αυτό θα κρίνει αν θα προκληθεί μεγαλύτερη αιματοχυσία. Την Κυριακή το πρωί (30/1), οι Αιγύπτιοι είδαν μια διαφορετική κατάσταση. Η αστυνομία είχε αποσυρθεί πλήρως από τις πόλεις και είχαν αναπτυχθεί δυνάμεις του στρατού. Πάνω από το Κάιρο, από την Πλατεία Ελευθερίας όπου ήταν μαζεμένα πλήθη κόσμου, πετούσαν πολεμικά αεροπλάνα ως επίδειξη ισχύος.

Η συμπεριφορά των στρατιωτών δεν ήταν επιθετική, όπως και η συμπεριφορά των πολιτών έναντί τους. Δεν είχαν να κάνουν με τους διαβόητους αστυνομικούς με πολιτικά, ένα συρφετό παρακρατικών και εγκληματικών στοιχείων που είχαν εντολές να πυροβολούν και να ξυλοκοπούν βάναυσα τους άοπλους ανθρώπους. Ύστερα ήρθε η ανακοίνωση του στρατού ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί βία εναντίον των ειρηνικών διαδηλωτών. Επίσης, από τα όσα μεταδίδονται, φαίνεται ότι μάλλον έχει ανασχεθεί η στρατηγική του χάους. Των οργανωμένων λεηλασιών που γίνονταν από αστυνομικούς με πολιτικά, όπως αποδείχθηκε από ορισμένους που συνέλαβαν επιτροπές περιφρούρησης πολιτών.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι το αν οι λαϊκές δυνάμεις που διαμορφώνονται μέσα από την σύγκρουση με το καθεστώς θα μπορέσουν να επιβάλλουν δημοκρατική πολιτική λύση προς το συμφέρον τους, εξουδετερώνοντας και την εξωτερική παρέμβαση, άμεση και έμμεση.
Παρά τις φωνές που ακούγονται στη Δύση για τον κίνδυνο των ισλαμιστών, μεταξύ των οποίων και η ανακοίνωση των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., αρκετές αναλύσεις επικεντρώνονται στην επανεμφάνιση του “αραβικού εθνικισμού”, μια διαστρεβλωτική απόδοση της απαίτησης των λαών να ελέγχουν τον πλούτο, την εξωτερική πολιτική της χώρας τους, να μην έχουν καθεστώτα-μαριονέτες των ΗΠΑ.

Οι δηλώσεις πολιτικών παραγόντων, όπως ο Μοχάμετ Ελ Μπαραντέι, που λόγω διεθνούς προβολής βρίσκονται στις πρώτες σελίδες, επικεντρώνονται στην αποχώρηση του Μουμπάρακ και του περιβάλλοντός του , στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις με επίκεντρο τις πολιτικές ελευθερίες. Ωστόσο, μέσα από τα συνθήματα των διαδηλώσεων και από τα ρεπορτάζ η εικόνα αρχίζει να αλλάζει. Έχει επανέλθει το σύνθημα της δεκαετίας του 1980 “Μουμπάρακ προδότη, πράκτορα των Αμερικανών”, αλλά και το “Πούλησαν τα δικαιώματά μας για την ασφάλεια του Ισραήλ”.

Η Μουσουλμανική Αδελφότητα δεν φαίνεται να διεκδικεί αυτόνομο ρόλο. Στηρίζει τον Μπαραντέι ως διαπραγματευτή , με έτερο συμβαλλόμενο μάλλον το στρατό, για τους όρους μιας μετάβασης με ορίζοντα τις εκλογές. Με την Ένωση για Αλλαγή του Μπαραντέι συντάσσονται αρκετά κόμματα και ομάδες της αντιπολίτευσης. Από τα δημοσιεύματα, αφήνεται να εννοηθεί ότι και η “Νεολαία της 6ης Απριλίου”, από πρωτοβουλία της οποίας ξεκίνησε το κίνημα των διαδηλώσεων, εντάσσεται σ΄ αυτόν τον άτυπο ακόμη συνασπισμό.

Στη δημόσια σφαίρα της Αιγύπτου, αναπτύσσονται όμως πολλές και διαφορετικές απόψεις. Μια από τις πιο ριζοσπαστικές εκφέρει ο Hossam el-Hamalawy, Αιγύπτιος μπλόγκερ και δημοσιογράφος από το Κάιρο, νυν αρχισυντάκτης της αγγλικής έκδοσης της εφημερίδας Al-Ahram, ο οποίος σε ονλάιν διάλογο τον οποίο δημοσιεύει η Washington Post (31/1) υποστήριξε τα εξής : “Βλέπω [τον Μουμπάρακ] να πέφτει πολύ γρήγορα, αλλιώς θα τον πάνε συνοδεία προστατών στο δικαστήριο. Δεν ανησυχώ για το κενό εξουσίας , επειδή ο κόσμος ήδη παίρνει πρωτοβουλίες και καλύπτει το πολιτικό κενό ή το κενό ασφαλείας , όπως βλέπουμε στις λαϊκές επιτροπές που έχουν αναλάβει την προστασία στις γειτονιές, ύστερα από την απόσυρση της αστυνομίας.

Όσον αφορά τον Μ. Ελ Μπαραντέι , δεν θεωρώ ότι πρέπει να είναι μεταβατικός ηγέτης, γιατί δεν θα προωθήσει την επανάσταση, αλλά θα την αποσυνθέσει”. Σε ερώτηση αναγνώστη τι εννοεί μ΄ αυτό, απαντά: “Η επανάσταση, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να προχωρήσει σε ριζική αναδιανομή του πλούτου και σε μια κυβέρνηση που θα αντιπροσωπεύει τη βούληση του λαού όσον αφορά τις πολιτικές ελευθερίες και την αντίσταση έναντι της ηγεμονίας των ΗΠΑ και του Ισραήλ στην περιοχή. Ο Ελ Μπαραντέι δεν είναι ο κατάλληλος άνθρωπος γι΄ αυτό”.


aristerovima

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...