Ο Ντέιβιντ Κερκπάτρικ, ο επικεφαλής του γραφείου των «New York Times» στο Κάιρο, έγραψε πρόσφατα από τη Λιβύη ένα άρθρο, στο οποίο έθετε ένα ερώτηµα-κλειδί για όλες τις εξεγέρσεις στον αραβικό κόσµο: «Το ερώτηµα πλανάται πάνω από τη λιβυκή επανάσταση από τη στιγµή που ο πρώτος διοικητής τεθωρακισµένου λιποτάκτησε προκειµένου να διαµαρτυρηθεί στο πλευρό των εξαδέλφων του στη Βεγγάζη: είναι η µάχη για τη Λιβύη µια σύγκρουση ανάµεσα σε έναν στυγνό δικτάτορα και τη δηµοκρατική αντιπολίτευση; ‘Η µήπως πρόκειται για έναν διαφυλετικό εµφύλιο πόλεµο;».

Το ερώτηµα είναι καίριο διότι υπάρχουν δύο είδη κρατών στη Μέση Ανατολή: οι «πραγµατικές χώρες» µε µακρά ιστορία στην επικράτειά τους και ισχυρή εθνική ταυτότητα (Αίγυπτος, Τυνησία, Μαρόκο, Ιράν) και εκείνες που θα µπορούσαν να χαρακτηριστούν «φυλές µε σηµαίες» ή πιο τεχνητά κράτη µε σύνορα που τραβήχτηκαν σε ευθείες γραµµές από τις γραφίδες των αποικιακών δυνάµεων, εγκλωβίζοντας εντός τους µυριάδες φυλές και σέκτες, οι οποίες όχι µόνο δεν θέλησαν ποτέ να ζήσουν όλες µαζί, αλλά ούτε αφοµοιώθηκαν ποτέ σε µια ενιαία κοινωνία πολιτών.

Πρόκειται για τη Λιβύη, το Ιράκ, την Ιορδανία, τη Σαουδική Αραβία, τη Συρία, το Μπαχρέιν, την Υεµένη, το Κουβέιτ, το Κατάρ και τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα. Οι φυλές και οι σέκτες που απαρτίζουν αυτά τα πιο τεχνητά κράτη κρατούνταν επί µακρόν ενωµένες κάτω από τη σιδερένια γροθιά των αποικιακών δυνάµεων, των µοναρχών ή των δικτατόρων. ∆εν έχουν πραγµατικούς «πολίτες» µε τη σύγχρονη έννοια του όρου.

∆εν είναι τυχαίο που οι δηµοκρατικές εξεγέρσεις στη Μέση Ανατολή άρχισαν σε τρεις πραγµατικές χώρες – στο Ιράν, την Αίγυπτο και την Τυνησία – όπου ο πληθυσµός έχει εκσυγχρονισθεί, υπάρχουν µεγάλες οµοιογενείς πλειονότητες που θεωρούν το έθνος σηµαντικότερο από τη σέκτα ή τη φυλή και έχουν επαρκή αµοιβαία εµπιστοσύνη ώστε να προχωρήσουν µπροστά σαν οικογένεια. Καθώς όµως αυτές οι επαναστάσεις εξαπλώνονται στις περισσότερο φυλετικές - σεκταριστικές κοινωνίες, καθίσταται δύσκολο να διακρίνει κανείς πού σταµατά η αναζήτηση για τη δηµοκρατία και πού αρχίζει η σύγκρουση για τη φυλετική επικράτηση.

Η Λιβύη είναι µόνο το πρώτο µιας σειράς ηθικών και στρατηγικών διληµµάτων, τα οποία θα αντιµετωπίσουµε καθώς οι αραβικές εξεγέρσεις εξαπλώνονται σε αυτές τις «φυλές µε τις σηµαίες». ∆εν θέλω να είµαι σκληρός µε τον πρόεδρο Μπαράκ Οµπάµα. Το ζήτηµα είναι περίπλοκο και σέβοµαι την επιθυµία του να αποτρέψει µαζικές δολοφονίες αµάχων στη Λιβύη. Αλλά πρέπει να είµαστε περισσότερο προσεκτικοί. Αυτό που έκανε το αιγυπτιακό δηµοκρατικό κίνηµα τόσο δυνατό ήταν ότι ανήκε στον αιγυπτιακό λαό. Πρέπει να είµαστε διπλά προσεκτικοί όταν επεµβαίνουµε σε τόπους που θα µπορούσαν να καταρρεύσουν στα χέρια µας, α λα Ιράκ, ειδικά όταν δεν γνωρίζουµε, α λα Λιβύη, ποιες είναι πραγµατικά οι οµάδες της αντιπολίτευσης – δηµοκρατικά κινήµατα µε φυλετικές ηγεσίες ή φυλές που εκµεταλλεύονται τη δηµοκρατική ρητορική; Και κάτι τελευταίο. ∆υστυχώς οι Αµερικανοί δεν είµαστε σε θέση να αντέξουµε το βάρος αυτής της επιχείρησης.

Εχουµε δουλειά να κάνουµε στη δική µας χώρα. Αν ο πρόεδρος είναι έτοιµος να λάβει ορισµένες µεγάλες, δύσκολες, επείγουσες αποφάσεις, δεν πρέπει αυτές πρώτα να αφορούν την οικοδόµηση του έθνους στις ΗΠΑ και όχι στη Λιβύη; ∆εν πρέπει να σφυρηλατήσει πρώτα µία ενεργειακή πολιτική που θα αποδυναµώσει όλους τους Καντάφι και µια δηµοσιονοµική πολιτική, η οποία θα εξασφαλίζει το αµερικανικό όνειρο για ακόµη µία γενιά; Μόλις αυτά διευθετηθούν, θα ακολουθήσω τον πρόεδρο «από τα παλάτια του Μοντεζούµα µέχρι τις ακτές της Τρίπολης».

tanea

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...