Οι Αμερικανοί ώρες ώρες έχουν πλάκα. Εφαρμόζουν το «τραβάτε με κι ας κλαίω». Από τη μία θέλουν να έχουν το πρώτο λόγο στα παγκόσμια τεκταινόμενα, τους αρέσει ο ρόλος του πλανητάρχη, από την άλλη όμως συνεχώς γκρινιάζουν ότι είναι μόνοι, και ότι κανένας άλλος δεν τους βοηθά στις ευθύνες.Όταν όμως παίρνουν τη πρωτοβουλία κάποια άλλοι, τότε γκρινιάζουν για το μειωμένο τους ρόλο, και την απώλεια της επιρροής τους. Εν ολίγοις είναι πάντα ανικανοποίητοι.Αυτό ακριβώς εκφράζει και το παρακάτω άρθρο του αμερικανικού The Daily Beast:

Την ώρα που η Ευρώπη έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στις λιβυκές επιχειρήσεις, αυτό που γίνεται φανερό είναι η παρακμή της αμερικανικής παγκόσμιας επιρροής.

Κάποιοι «αγαπούν» τον πόλεμο στη Λιβύη, κάποιοι άλλοι όχι. Οι περισσότεροι όμως συμφωνούν πως η Αμερική παρασύρθηκε, από τη … Γαλλία. Αυτός είναι ο νέος μετά-αμερικανικός κόσμος. Οι μελλοντικές επιλογές δεν θα είναι μεταξύ ανθρωπιστικών παρεμβάσεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, ή ανθρωπιστικών παρεμβάσεων υπό την ηγεσία άλλων χωρών. Όχι. Οι επιλογές θα είναι μεταξύ ανθρωπιστικών παρεμβάσεων υπό την ηγεσία άλλων, ή καθόλου ανθρωπιστικές παρεμβάσεις.

Μια σύγκριση με τη δεκαετία του 1990, αποδεικνύει τα παραπάνω. Τότε, με τη πρώην Γιουγκοσλαβία να διαλύεται, οι κυβερνήσεις της Δυτικής Ευρώπης επέμεναν να επέμβουν. Δεν μπορούσαν όμως, εξαιτίας της διάσπασής τους, αλλά και της στρατιωτικής τους αδυναμίας. Παράλληλα, αρνούνταν να διαχωρίσουν ηθικά τους δολοφόνους από τα θύματα. Το 1995, όταν ο πρόεδρος Κλίντον ανάγκασε τους Ευρωπαίους να παρέμβουν με έναν “ανθρωπιστικό” πόλεμο εναντίον της Σερβίας, «ο μεγάλος σκύλος γαύγισε».

Τότε όμως, ο «μεγάλος σκύλος» δεν ήταν μπλεγμένος σε άλλους πολέμους. Ούτε δέχονταν οικονομικές προκλήσεις από την Ανατολική Ασία. Η αμερικανική οικονομία ήταν ανθηρή, και δεν υπήρχαν δημοσιονομικά προβλήματα. Αλλά, ακόμη και τότε, οι Αμερικανοί πολίτες στήριξαν την απόφαση του προέδρου τους για εμπλοκή, υπό τον όρο ότι δεν θα χάνονταν αμερικανικές ζωές.

Σήμερα, η δημοσιονομική κατάσταση της Αμερικής είναι τρομακτική. Το πεντάγωνο διεξάγει πόλεμο στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, προσπαθεί να αποφύγει πόλεμο με το Ιράν, και έχει και τα μάτια του συνεχώς καρφωμένα στη Κίνα. Με όλα αυτά, είναι περίεργο πώς πείστηκε η Αμερική να συμμετάσχει στις επιθέσεις στη Λιβύη. Μάλλον επειδή ο Ομπάμα δεσμεύτηκε πως θα πρόκειται κυρίως για ευρωπαϊκή υπόθεση. Ούτως ή άλλως, το αμερικανικό κοινό πάντοτε ήταν διστακτικό απέναντι στο ενδεχόμενο συμμετοχής σε «ανθρωπιστικούς» πολέμους. Τώρα όμως, και η ίδια η Αμερική έχει μειωμένες δυνατότητες για κάτι τέτοιο.

Και περιέργως, άνοιξε η όρεξη των Ευρωπαίων. Η στρατιωτική τους δυνατότητα είναι ακόμη ασήμαντη σε σχέση με αυτή των ΗΠΑ, και πάσχουν από διχόνοια, η ντροπή τους όμως από την αδράνεια που επέδειξαν στη Βοσνία τους κατατρέχει. Σε γενικές γραμμές, οι Δυτικοευρωπαίοι είναι πολύ πιο φιλειρηνιστές από τους Αμερικάνους, αλλά αυτό αλλάζει όταν μιλάμε για γενοκτονίες. Για παράδειγμα, στην Αμερική, αυτό που συσπειρώνει τον κόσμο και τον κάνει να στηρίζει μια πολεμική εμπλοκή, είναι η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Σε αντίθεση, στην Ευρώπη, ο βασικός λόγος για να κινητοποιηθεί η κοινή γνώμη, είναι ο ανθρωπιστικός.

Η Λιβύη είναι μια μεσογειακή χώρα. Για τη Γαλλία και την Ιταλία, είναι κάτι σαν το Μεξικό ή τη Γουατεμάλα για τις ΗΠΑ. Οικονομικά, γεωπολιτικά, και πολιτισμικά, η Ευρώπη είναι η κυρίαρχη επιρροή. Τα ευρωπαϊκά κράτη, κυρίως αυτά του Νότου, έχουν πολλά περισσότερα να χάσουν ή να κερδίσουν στη Λιβύη, από ότι οι ΗΠΑ. Για αυτό και είναι φυσιολογικό να έχουν τη πρωτοβουλία στις κινήσεις.

Το αν θα τα καταφέρουν, ή αν θα αντέξουν, να ανατρέψουν τον Καντάφι είναι αμφίβολο. Όμως, ο Ομπάμα τους δίνει την ευκαιρία να το προσπαθήσουν. Ο Ομπάμα ακολουθεί τη φιλοσοφία του Τόμας Τζέφερσον. Ότι για να διατηρηθεί η πολιτική και οικονομική αυτάρκεια της χώρας, θα πρέπει να αποφεύγονται οι «αυτοκρατορισμοί». Οι Αμερικανοί πρόεδροι συνήθως ακολουθούν αυτή τη φιλοσοφία, όταν υπάρχει οικονομική στενότητα, λαϊκή δυσαρέσκεια, και μη δημοφιλείς πόλεμοι. Αυτή όμως η στάση, που ακολουθήθηκε στο παρελθόν εξαιτίας της εμπειρίας του Βιετνάμ, είναι επικίνδυνη. Μοιάζει λίγο με κυνισμό, αν όχι ηττοπάθεια.

Για αυτό ο Ομπάμα το «κάνει στη ζούλα». Προσπαθεί να μειώσει το κόστος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, χωρίς να μειώσει τις φιλοδοξίες της χώρας του. Στο Αφγανιστάν βασίζεται όλο και πιο πολύ σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη, επειδή είναι πιο φτηνά σε χρήματα αλλά και σε αίμα. Παράλληλα προσπαθεί να μοιράσει τα βάρη και σε άλλους συμμάχους. Αυτό βλέπουμε να συμβαίνει και στη Λιβύη. Τα γεράκια του Λευκού Οίκου δεν θέλουν μια νέα Srebenica, και θέλουν το κόστος να μοιραστεί ισόποσα και με άλλους. Εξ ου και η εμπλοκή του Νικολά Σαρκοζί.

Θα πετύχει αυτή η τακτική; Κανένας δεν γνωρίζει. Όμως το να πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να επαναληφθεί το παρελθόν, είναι απλά ψευδαίσθηση. Το μεγάλο ερώτημα για την Αμερική σήμερα είναι αν μπορούν να επιβιώσουν οι φιλελεύθερες ιδέες και αρχές της, σε μια εποχή μειωμένης αμερικανικής ισχύος. Όπως και να`χει, η Λιβύη θα είναι ο τόπος όπου θα πάρουμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα.

S.A.-The Daily Beast