(Newsweek) Tο κλασικό μυθιστόρημα Murder on the Orient Express της Agatha Christie; Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Ηρακλή Πουαρό ήταν ότι υπήρχαν πολλοί ύποπτοι. Ε, λοιπόν, ο παράξενος θάνατος της Ε.Ε., παρουσιάζει το ίδιο πρόβλημα.

Έχουμε συνηθίσει να ακούμε για την ακατάσχετη, σαν τρένο, πορεία της ΕΕ προς τη πλήρη ενσωμάτωση, που ξεχνάμε ότι μπορεί κάλλιστα να εκτροχιαστεί. Αυτό όμως συμβαίνει αργά και μεθοδικά, εδώ και καιρό. Προς τα έξω, οι ηγέτες της ΕΕ παρουσιάζουν μια εικόνα «συνένωσης» και συνεργασίας, τελευταία μάλιστα κατάφεραν και έστησαν έναν μηχανισμό σταθερότητας για να αντιμετωπίζονται οι μελλοντικές οικονομικές κρίσεις. Απέχουν βέβαια από το να γίνουν Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, αλλά οι περισσότεροι (ιδίως Αμερικανοί) πιστεύουν πως αυτή θα είναι η κατάληξη.

Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Η οικονομική κρίση δημιούργησε τεράστιες τρύπες στα οικονομικά όλων των χωρών της ΕΕ, και έφερε στο φως μια διστακτικότητα από πλευράς των λιγότερο πληγέντων, να βοηθήσουν όσους πραγματικά έχουν ανάγκη.

Οι Αμερικάνοι που κλαίγονται για τα δικά τους χάλια, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η κατάσταση στην Ευρώπη είναι πολύ χειρότερη. Το ΔΝΤ προβλέπει αύξηση 3% για τις ΗΠΑ φέτος, και μόλις 1.5% για την Ευρώπη. Εξίσου τρομακτική είναι και η απόκλιση μέσα στην ευρωζώνη. Την ώρα που η γερμανική οικονομία αναπτύσσεται με 6% ετησίως, η αντίστοιχη ελληνική του τελευταίου τριμήνου του 2010 ήταν μείον 6%. Που είναι η σύγκλιση στην οποία στόχευε η νομισματική ένωση;

Το βασικό πρόβλημα είναι η αδυναμία του ευρώ να δημιουργήσει μια πραγματικά ενσωματωμένη αγορά εργασίας. Στη δεκαετία του 2000, τα εργασιακά κόστη της Γερμανίας αυξήθηκαν κατά 40%, και της Ισπανίας κατά 80%. Οι εργαζόμενοι των περιφερειακών χωρών θεώρησαν την ΟΝΕ ως ευκαιρία για να πληρώνονται τα ίδια με τους Γερμανούς. Χωρίς όμως την αντίστοιχη παραγωγικότητα. Την ίδια ώρα, άλλοι λαοί, όπως ο ιρλανδικός, εκμεταλλεύτηκαν τα νέα χαμηλά επιτόκια (ένα μεγάλο πλεονέκτημα της ευρωζώνης) για να δανειστούν τρελά. Το αποτέλεσμα ήταν να σκάσει η φούσκα των ακινήτων.

Στη περίπτωση της κρίσης στην Αμερική, κάποιες τράπεζες κατέρρευσαν (Lehman Brothers), αλλά οι περισσότερες διασώθηκαν με κόστος το τεράστιο έλλειμμα το κρατικού προϋπολογισμού. Το κράτος μετέφερε χρήματα από τον φορολογούμενο του Τέξας στον αντίστοιχο (που τα είχε ανάγκη) στο Μίσιγκαν. Στην Ευρώπη δεν έγινε έτσι. Δεν υπήρξε κατάρρευση τραπεζών σ αυτό το βαθμό. Οι περισσότερες διασώθηκαν. Τα ελλείμματα των προϋπολογισμών αυξήθηκαν όμως. Και όταν κάποια κράτη συνάντησαν δημοσιονομικά προβλήματα, όταν οι διεθνείς αγορές άρχισαν να ζητάνε ληστρικά επιτόκια, τότε η κατάσταση ασχήμαινε. Κι αυτό διότι δεν υπήρχε μηχανισμός μεταφοράς χρημάτων μεταξύ κρατών της ευρωζώνης, παρά μόνο σε πολύ μικρά ποσά.

Έτσι η κρίση δημιούργησε δυο μεγάλα προβλήματα για την ευρωπαϊκή οικονομία. Πρώτον, το θεμελιώδες χάσμα μεταξύ των 17 χωρών που δέχτηκαν τη νομισματική ένωση και των 10 που την αρνήθηκαν. Δεύτερον, το μεγάλο οικονομικό χάσμα μεταξύ της ισχυρής Γερμανίας και της αδύναμης περιφέρειας των PIGS (Portugal, Ireland, Greece, Spain).

Στο ερώτημα ποιος είναι ο δολοφόνος, ο κύριος ύποπτος δεν είναι και ο ένοχος. Με μια πρώτη ματιά, τα δαχτυλικά αποτυπώματα στο όπλο μας δείχνουν ως ένοχους τους σπάταλους υπουργούς Οικονομικών των PIGS. Και η αλήθεια είναι ότι αυτά τα κράτη όδευαν προς πτώχευση προ πολλού. Τα επίσημα στοιχεία έδειχναν πως μέχρι το 2040, τα δημόσια χρέη τους θα αντιστοιχούσαν στο 300% του ΑΕΠ τους.

Στη περίπτωση της Ελλάδας και της Ιρλανδίας, οι οικονομικές αγορές αποφάσισαν πριν από μήνες, πως μάλλον θα χρεοκοπήσουν, για αυτό και η αλματώδης αύξηση των σπρέντς, για αυτό και η ανάγκη διάσωσης από τους εταίρους τους.

Γιατί όμως είναι τόσο μεγάλο το έλλειμμα της Ιρλανδίας; Εδώ μπαίνει ο δεύτερος βασικός ύποπτος: Οι Τράπεζες της Ευρώπης. Η νυν κρίση της χώρας οφείλεται στο ότι η προηγούμενη κυβέρνηση πλήρωσε τεράστια ποσά για να σώσει τον τραπεζικό τομέα, τα κεφάλαια του οποίου ξεπερνούν πλέον το ιρλανδικό ΑΕΠ. Στην Ισπανία, οι ανησυχίες έχουν να κάνουν πιο πολύ με τη χασούρα των μικρών τραπεζών (cajas), παρά με την οικονομική κατάσταση της ίδιας της χώρας.

Το ίδιο υπεύθυνες είναι και οι τράπεζες της Γερμανίας, οι οποίες έχουν ανοίγματα της τάξης των €500 δις. απέναντι στους PIGS. Ένα καλά κρυμμένο «μυστικό», είναι πως αν χρεοκοπήσει μια από τις περιφερειακές χώρες, οι γερμανικές τράπεζες, και κυρίως η κρατική Landesbanken, θα χάσουν τα πιο πολλά. Για αυτό και το κέντρο πρέπει να σώσει τη περιφέρεια. Όλοι βράζουν στο ίδιο καζάνι.

Ο λόγος του εκτροχιασμού του τρένου της ευρωζώνης είναι πολιτικός. Δεν μπορεί να πειστεί ο Γερμανός ψηφοφόρος προκειμένου να δεχτεί να πληρώσει για άλλους. Το 88% των Γερμανών θέλουν αυστηρή οικονομική λιτότητα και μείωση των ελλειμμάτων. Ένα ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των υπόλοιπων κατοίκων της ευρωζώνης. Για αυτό και η Γερμανία επιμένει και απαιτεί αυστηρή πολιτική λιτότητας απ αυτούς τους οποίους βοηθά οικονομικά.

Η διάθεση του Γερμανού ψηφοφόρου είναι: Τέρμα το καλό παιδί. Τι θα γίνει; Οι φοροφυγάδες Έλληνες, οι σπάταλοι Ιρλανδοί, και οι βαρύθυμοι Πορτογάλοι, θα περιμένουν από τον τσιγκούνη Γερμανό εργαζόμενο να τους δίνει επιταγές; Ε όχι.

Εδώ και πέντε δεκαετίες μετά το τέλος του Β`Π.Π., η Γερμανία πλήρωσε. Ήταν η βασική χώρα που πρόσφερε όσο καμία στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης. Οι ενοχές του πολέμου όμως τελείωσαν. Δείτε τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα στις γερμανικές επαρχίες. Όσο σκληρή κι αν είναι η Μέρκελ απέναντι στους ταλαιπωρημένους Έλληνες, για τους Γερμανούς ψηφοφόρους θεωρείται ακόμη πολύ χαλαρή!

Για πολλά χρόνια, το τρένο της Ευρώπης κινούνταν με γερμανικά χρήματα. Τέρμα πια. Και επειδή ο εκτροχιασμός είναι προ των πυλών, όσο βλέπουμε τις οικονομίες να καταρρέουν και τις διάφορες κυβερνήσεις να πέφτουν, δεν θα πρέπει να κατηγορούμε το θύμα αλλά τον ένοχο.

Και ποιος είναι αυτός; Μα ο Γερμανός ψηφοφόρος.

S।A.

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...