The Guardian

Όταν στο μέλλον κοπάσει επιτέλους η πολιτική αναταραχή που επικρατεί σήμερα στον αραβικό κόσμο, θα έρθουν στην επιφάνεια αρκετές σοβαρές προκλήσεις, που μέχρι σήμερα παραμένουν σχετικά κρυφές. Οι κυριότερες από αυτές είναι η ραγδαία πληθυσμιακή ανάπτυξη, η έλλειψη νερού, και η ανασφάλεια σε σχέση με τα τρόφιμα.

Σε αρκετές χώρες, η παραγωγή σίτου πέφτει, καθώς τα υπόγεια ύδατα συνεχώς μειώνονται. Την εποχή του πετρελαϊκού εμπάργκο, οι Σαουδάραβες συνειδητοποίησαν ότι αφού είναι εξαρτημένοι από τις εισαγωγές σιταριού, τότε θα μπορούσαν να κινδυνεύσουν σοβαρά και από κάποιο εμπάργκο σίτου. Χρησιμοποίησαν λοιπόν τη τεχνολογία άντλησης πετρελαίου που είχαν, και άρχισαν να εκμεταλλεύονται τα υπόγεια υδατικά αποθέματα ώστε να αναπτυχθούν γεωργικά. Έτσι, μέσα σε λίγα μόνο χρόνια, η Σ. Αραβία μπόρεσε και έγινε αυτάρκης στα βασικά τρόφιμα.

Είκοσι χρόνια όμως αργότερα, οι Σαουδάραβες ανακοίνωσαν (2008) ότι ο υδροφόρος ορίζοντας εξαντλήθηκε, και πως η παραγωγή σιταριού θα μειωθεί δραστικά. Μεταξύ 2007-2010, η σοδειά των 3 εκατ. τόνων, μειώθηκε κατά τα 2/3. Με αυτό το ρυθμό, η τελευταία σοδειά θα έρθει το 2012, και μετά η χώρα θα εξαρτάται και πάλι αποκλειστικά από τις εισαγωγές σιταριού, για να θρέψει έναν πληθυσμό 30 εκατομμυρίων.

Η αποκλιμάκωση της αγροτικής παραγωγής της Σ. Αραβίας οφείλεται κυρίως σε δυο παράγοντες. Πρώτον, η χώρα αυτή πάσχει από ανυδρία και μπορεί να καλλιεργηθεί μόνο μέσω εντατικής άρδευσης. Δεύτερον, η άρδευση της βασίζεται σε έναν (ορυκτό) υδροφόρο ορίζοντα, που σε αντίθεση με τους κανονικούς, δεν ανανεώνει το νερό του. Παράλληλα, το αφαλατωμένο νερό που χρησιμοποιείται για τη τροφοδοσία των πόλεων είναι πάρα πολύ ακριβό για αρδευτική χρήση, ακόμη και για τους πλούσιους Σαουδάραβες.

Αυτή η ανασφάλεια οδήγησε τους Σαουδάραβες στο να αγοράσουν ή να νοικιάσουν εκτάσεις σε άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένων δυο από τα πιο πεινασμένα κράτη του πλανήτη: Την Αιθιοπία, και το Σουδάν. Στη πραγματικότητα, οι Σαουδάραβες σκοπεύουν να παράγουν τρόφιμα για τον εαυτό τους, χρησιμοποιώντας τη γη και το νερό άλλων χωρών.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στη γειτονική Υεμένη. Ο υδροφόρος ορίζοντας μειώνεται κατά δυο μέτρα κάθε χρόνο. Στη πρωτεύουσα Σανάα, που κατοικείται από 2 εκατομμύρια ανθρώπους, παρέχεται νερό στις βρύσες μόλις μια φορά κάθε τέσσερις ημέρες. Στη μικρότερη πόλη Ταίζ, το νερό τρέχει μία μέρα στις είκοσι.

Η χώρα, που έχει έναν από τους πιο ταχέως αυξανόμενους πληθυσμούς στο κόσμο, κινδυνεύει εξαιτίας του νερού. Με τα υδατικά της αποθέματα να μειώνονται συστηματικά, η αγροτική παραγωγή έπεσε κατά 1/3 τα τελευταία 40 χρόνια, ενώ η ζήτηση συνεχώς αυξάνεται. Το αποτέλεσμα είναι να εισάγουν το 80% του σιταριού τους. Με ελάχιστες εξαγωγές πετρελαίου και με ανύπαρκτη βιομηχανία, με το 60% των παιδιών να πάσχουν από υποσιτισμό, αυτή η πάμφτωχη αραβική χώρα απειλείται από ένα σκοτεινό μέλλον. Δεν είναι καθόλου απίθανη μια κοινωνική κατάρρευση. Ήδη, ένα αποτυχημένο κράτος, η χώρα μπορεί κάλλιστα να περιέλθει σε κατάσταση φεουδαρχίας, με τις διάφορες φυλές να μάχονται μεταξύ τους για τα ελάχιστα αποθέματα νερού. Αυτά τα εσωτερικά προβλήματα της Υεμένης, είναι πιθανό να μεταδοθούν και στη γειτονική Σ. Αραβία.

Η Συρία και το Ιράκ, δυο από τις πολυπληθέστερες χώρες της περιοχής, επίσης πάσχουν από έλλειψη νερού. Η λειψυδρία αυτή οφείλεται κυρίως στη μειωμένη ροή του Ευφράτη και του Τίγρη, από τους οποίους οι δυο χώρες εξαρτώνται. Η Τουρκία, που ελέγχει τις πηγές των δυο ποταμών, έχει προχωρήσει σε τεράστια έργα κατασκευής φραγμάτων που συντελούν στη μείωση της ροής τους. Αν και οι τρεις αυτές χώρες έχουν υπογράψει συμφωνίες για το μοίρασμα του νερού, η Τουρκία αναπτύσσεται γεωργικά εις βάρος των γειτόνων της, και παράλληλα σχεδιάζει εξαγωγές υδροηλεκτρικής ενέργειας. Με δεδομένη αυτή τους την ανασφάλεια, οι αγρότες της Συρίας και του Ιράκ σκάβουν όλο και περισσότερο για να βρουν νερό για άρδευση. Αυτό έχει οδηγήσει στην εξάντληση των υδατικών αποθεμάτων τους. Η αγροτική παραγωγή της Συρίας έχει πέσει κατά 1/5 από το 2001, ενώ του Ιράκ κατά ¼ από το 2002.

Η Ιορδανία, με πληθυσμό 6 εκατομμυρίων, κινδυνεύει επίσης. Πριν από 40 χρόνια παρήγαγε 300.000 τόνους σιταριού το χρόνο. Σήμερα παράγει μόλις 60.000 τόνους, και εισάγει το 90% των αναγκών της.

Έτσι, στην αραβική Μέση Ανατολή, όπου οι πληθυσμοί συνεχώς αυξάνονται, αυτό που βλέπουμε είναι μια πρώτη σύγκρουση μεταξύ της αύξησης του πληθυσμού και της μείωσης του διαθέσιμου νερού.

Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, η αγροτική παραγωγή μιας περιοχής μειώνεται, χωρίς καμία ένδειξη ότι η τάση αυτή μπορεί να αναστραφεί.

Η αποτυχία των κυβερνήσεων του αραβικού κόσμου να αντιμετωπίσουν το ζήτημα, σημαίνει ότι η κάθε μέρα που περνά προσθέτει άλλες 10.000 ανθρώπους που θα πρέπει να τραφούν, ενώ το νερό που χρειάζεται για να παραχθεί η τροφή τους, όλο και μειώνεται.

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...