η αρχή μιας εφτάχρονης νύχτας
(μπήκαν στην πόλη οι οχτροί) οι ηλίθιοι είναι αήττητοι (Νεοελληνική ρήση)
"Και μείνατε χωρίς μάτια για να βλέπετε, χωρίς αφτιά/Ν᾿ ακούτε, με σφραγισμένα στόματα και δε μιλάτε..."
(από την Ποιητική του Μανώλη Αναγνωστάκη)
Στις 2:00 το πρωί ο ταξίαρχος, τότε, Στέλιος Παττακός επικεφαλής 100 θωρακισμένων φθάνει στον κόμβο Αμπελοκήπων. Περήφανος για την επιτυχία της πορείας του που ξεκίνησε από το Γουδί ενημερώνει τα αδέλφια του μέσω ασυρμάτου:
"Ουδαμού συνήντησα εχθρόν!"
Τον "αδελφό Στέλιο" δεν θα θα τον θυμόμαστε για την ευφυΐα του αλλά τι περίμενε να συναντήσει, εκτός από ξενύχτηδες, ο άνθρωπος; Οδοφράγματα αντίστασης; Ποιοί θα τα έστηναν άραγε;
Γιατί παρόλο που η απειλή μιας στρατιωτικής δικτατορίας ήταν ένα χαρτί που έπαιζε, ύπνος ήταν βαθύς και εκείνο το βράδυ...
Μάλιστα, αρκετοί πολιτικοί των αστικών κομμάτων είχαν συμιβαστεί με μια τέτοια προοπτική ή και φλέρταραν με την ιδέα "του λοχία που θα βάλει τάξη", όπως είχε γράψει η πεφωτισμένη-από τότε-Καθημερινή. Ας θυμηθούμε ενδεικτικά:
"Η Βουλή εξευτελίσθη. Μετεβλήθη εις οίκον εμπορίου… Παρόμοιος εξευτελισμός του Κοινοβουλίου δεν έχει προηγούμενον εις την πολιτική ιστορία της χώρας"
"Η κρίσις του καθεστώτος της ελευθερίας είναι βαρύτατη. Εις τα περισσότερα χωριά της Ελλάδος, αν όχι εις όλα, εις ολόκληρον την Ύπαιθρο υπάρχουν οργανωμένα συνεργεία Λαμπράκηδων που απειλούν κι εκφοβίζουν τους κατοίκους, τους οποίους κρατούν υπό καθεστώς φοβίας. Η ύπαρξις και το κύρος του κράτους εις της υπαίθρου έχουν σχεδόν εκμηδενισθεί"
(πρακτικά Συμβουλίου στέμματος, Π. Κανελλόπουλος, αρχηγός της ΕΡΕ, ακαδημαϊκός τέως πρωθυπουργός)
Μικρές οι διαφορές με τα επιχειρήματα των πραξικοπηματιών...
Και η αριστερά;
Η "Αυγή" (όργανο της ΕΔΑ τότε) της επομένης θα κυκλοφορούσε με κύριο άρθρο: "Η δικτατορία είναι αδύνατος". Το υπέγραφε ο Άγγελος Διαμαντόπουλος. Οι περισσότεροι αναγνώστες της κοιμήθηκαν ήσυχοι. Πολλοί από αυτούς άνοιξαν και την πόρτα για να τους συλλάβουν νομίζοντας ότι απλώς ο γαλατάς ήρθε νωρίτερα. Το παράνομο, τότε, ΚΚΕ ζούσε και αυτό σε άλλον κόσμο. Ο Π. Μαυρομμάτης, για παράδειγμα, μέλος του Π.Γ. σε συνεδρίαση της Κ.Ε. το 1963 υποστήριξε το μνημειώδες: "Την ημέρα της κηδείας του Λαμπράκη η εξουσία περπάταγε γυμνή στους δρόμους της Αθήνας και δεν βρέθηκε κανείς να την αρπάξει"
Μεγάλη η εμπιστοσύνη της αριστεράς στο ανίκητο κίνημα. Πάντα....
Όμως μία ακόμη φορά μόνο οι ηλίθιοι αποδείχτηκαν ανίκητοι. Τρεις τέτοιοι εντολοδόχοι κατάφεραν να αρπάξουν την εξουσία γυμνή ή ντυμένη. Μετά από τόσα χρόνια οφείλουμε να τους αναγνωρίσουμε πως αιφνιδίασαν και άλλους. Δεν αιφνιδίασαν τις παρθένες της Μεγάλης Τρίτης, για στρατηγούς που ετοίμαζαν την "μεγάλη χούντα" και τον βασιλιά μιλάμε. Ο τότε αρχηγός ΓΕΣ Σπαντιδάκης είχε φροντίσει να τους φέρει στην Αθήνα για να τους χρησιμοποιήσει, τον πρόλαβαν και τον έκαναν υφιστάμενό τους αργότερα. Έβαλαν σε εφαρμογή το Νατοϊκό σχέδιο "Προμηθεύς", για την αντιμετώπιση κομμουνιστικού κινδύνου. Ο Παπαδόπουλος αποδείχθηκε ότι είχε ο ίδιος πρόσβαση στο σχέδιο, γιατί γράφτηκε πολλές φορές ότι ο στρατηγός Ζωιτάκης τους την έδωσε. Μάθαμε όμως πριν μερικά χρόνια ότι οι Παπαδόπουλος και Μακαρέζος συμμετείχαν, με εντολή του Σπαντιδάκη, στην ομάδα των αξιωματικών που επικαιροποίησε το σχέδιο και η νέα ονομασία του ήταν "Ιέραξ ΙΙ". (ειδική επετειακή έκδοση του Δ.Ο.Λ. τον Απρίλη του 2007). Μύθοι και τα περί αιφνιδιασμού των Αμερικάνων από αξιωματικούς "νασερικών" φρονημάτων. Υπάρχει αναφορά του σταθμού της CIA στην Ελλάδα που μιλάει για συνάντηση του "επαναστατικού συμβουλίου" των συνταγματαρχών στις 4/1/67. Το πιθανότερο είναι οι Αμερικάνοι να έπαιζαν και στα δύο ταμπλό και με "μεγάλη" και με "μικρή" χούντα.Έτσι λοιπόν τα τανκ του Παττακού έπιασαν τα βασικά πόστα, ο Λαδάς φρόντισε να συλληφθούν κοιμώμενοι οι πολιτικοί και στις 5:30 τα ξημερώματα Γ. Παπαδόπουλος, Σ. Παττακός και Ν. Μακαρέζος βρέθηκαν στο παλάτι. Τόσο εύκολα...
Ο τότε υπουργός δημόσιας τάξης Γ. Ράλλης πιστώνεται τη μόνη προσπάθεια να σταματήσει το πραξικόπημα. Προσπάθησε να κινητοποιήσει το Γ σώμα στρατού επικοινωνώντας με ασύρματο με το διοικητή του Ορέστη Βιδάλη χωρίς επιτυχία. Ο ταξίαρχος ήταν υποχρεωμένος να ακολουθήσει και αυτός το σχέδιο "Προμηθεύς".
Η εφτάχρονη νύχτα μόλις άρχιζε...
Αναστέλλεται η ισχύς των άρθρων του Συντάγματος που αφορούν τις πολιτικές και ατομικές ελευθερίες. 280 οργανώσεις διαλύονται και κατάσχονται αρχεία και περιουσιακά στοιχεία. Ανακοινώθηκαν 6500 συλλήψεις. Στην Πατησίων δολοφονείται η Μ. Κολοβού και στον
Ιππόδρομο ο Π. Ελής ενώ στις 22 Μαΐου δολοφονείται ο γνωστός από την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ δικηγόρος Νικηφόρος Μανδηλαράς. Ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργος Τσαρουχάς, αφού σώθηκε από διπλή επίθεση τη βραδιά της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη ( η δίπλα φωτογραφία είναι από τότε), δολοφονείται στις 8 Μαΐου του '68. Προσπάθησαν να το παρουσιάσουν καρδιακό επεισόδιο, αλλά το λιωμένο κεφάλι του τους διέψευσε. Αυτοί ήταν οι πρώτοι νεκροί μόνο. Οι 6500 οι πρώτοι συλληφθέντες. Εκτοπίσεις, φυλακίσεις και βασανιστήρια θα γίνουν καθημερινότητα, όπως και η με κάθε τρόπο καταστολή πολιτικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων. Σκοτεινή νύχτα για τις τέχνες και τον πολιτισμό. Κωμικοτραγικά σκηνικά όπου επιτροπές άσχετων λογοκρίνουν τραγούδια, κείμενα, φίλμ, θεατρικές παραστάσεις-τα πάντα. Για να δεχθείς ένα τέτοιο ρόλο πρέπει να είσαι τουλάχιστον ανόητος. Έτσι οι επιτροπές λογοκρισίας, πολλές φορές, χάνουν την καμήλα και πιάνουν το κουνούπι.
Ιππόδρομο ο Π. Ελής ενώ στις 22 Μαΐου δολοφονείται ο γνωστός από την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ δικηγόρος Νικηφόρος Μανδηλαράς. Ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργος Τσαρουχάς, αφού σώθηκε από διπλή επίθεση τη βραδιά της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη ( η δίπλα φωτογραφία είναι από τότε), δολοφονείται στις 8 Μαΐου του '68. Προσπάθησαν να το παρουσιάσουν καρδιακό επεισόδιο, αλλά το λιωμένο κεφάλι του τους διέψευσε. Αυτοί ήταν οι πρώτοι νεκροί μόνο. Οι 6500 οι πρώτοι συλληφθέντες. Εκτοπίσεις, φυλακίσεις και βασανιστήρια θα γίνουν καθημερινότητα, όπως και η με κάθε τρόπο καταστολή πολιτικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων. Σκοτεινή νύχτα για τις τέχνες και τον πολιτισμό. Κωμικοτραγικά σκηνικά όπου επιτροπές άσχετων λογοκρίνουν τραγούδια, κείμενα, φίλμ, θεατρικές παραστάσεις-τα πάντα. Για να δεχθείς ένα τέτοιο ρόλο πρέπει να είσαι τουλάχιστον ανόητος. Έτσι οι επιτροπές λογοκρισίας, πολλές φορές, χάνουν την καμήλα και πιάνουν το κουνούπι.Θα κυριαρχήσει, στις δημόσιες εκδηλώσεις, μία τερατώδης "ελληνοχριστιανική ... αισθητική" αφήνοντας σημάδια σε μια ολόκληρη γενιά.
Επτά ολόκληρα χρόνια λοιπόν...
Να μην ξεχάσουμε ποτέ αυτή την ντροπή και τη συλλογική ταπείνωση. Να μην ξεχάσουμε όμως και ότι για μεγάλο διάστημα είχαν τη στήριξη των "νοικοκυραίων" και την πολιτική αποδοχή από ένα μεγάλο κομμάτι της παραδοσιακής δεξιάς, όπως όλα σχεδόν τα φασιστικά καθεστώτα. Βέβαια αξίζει να θυμηθούμε ότι η τιμητική εξαίρεση στον τύπο ήρθε από μία "δεξιά" εφημερίδα. Η Ελένη Βλάχου δεν δέχθηκε να κυκλοφορήσει ούτε μία μέρα λογοκριμένη η "Καθημερινή". Η μόνη! Λαμπράκης και λοιποί συνέχισαν να εκδίδουν, γενικώς (φυσικά υπήρξαν έντυπα, κυρίως αριστερά, που έκλεισε η χούντα.)
Να μην ξεχάσουμε, κυρίως, όσους αντιστάθηκαν, βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν.
Πολλά γεγονότα, από την κηδεία του Γ. Παπανδρέου μέχρι την εξέγερση του Πολυτεχνείου χαρακτηρίστηκαν σταθμοί στον αντιδικτατορικό αγώνα. Όμως θα ήθελα να θυμηθούμε ή να μιλήσουμε για μία θεατρική παράσταση. Το μεγάλο μας τσίρκο!
Το καλοκαίρι του '73 ο Κώστας Καζάκος και η Τζένη Καρέζη, εκμεταλλευόμενοι την προσπάθεια της χούντας να παρουσιάσει πολιτικό πρόσωπο με πρωθυπουργό τον Σ. Μαρκεζίνη, καταφέρνουν να το ανεβάσουν στο "Αθήναιον".
Το έργο είναι του Ιάκωβου Καμπανέλη και είναι μία αναδρομή στην ελληνική Ιστορία από την εποχή της τουρκοκρατίας μέχρι τότε. Η μουσική ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου και τραγουδούσε (μαζί με τον θίασο) ο αξέχαστος Νίκος Ξυλούρης. Οι παραστάσεις εξελίχθηκαν σε αντιδικτατορικές συγκεντρώσεις που κάποια βράδια συνεχίζονταν σαν μίνι διαδηλώσεις έξω από το θέατρο.
Αυτά μέχρι και την εξέγερση του Πολυτεχνείου, μετά απαγορεύτηκαν οι παραστάσεις "μάζεψαν" τους πρωταγωνιστές, και η Τζένη Καρέζη έμεινε 3 μήνες στη φυλακή.
Μετά την πτώση της χούντας οι παραστάσεις συνεχίστηκαν....
Το βίντεο μας θυμίζει και σε κάποιους μαθαίνει, αυτό που έγραψα παραπάνω: την ντροπή και τη συλλογική ταπείνωση
OSTRIA
OSTRIA
STEVENIKO
Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...
