Η σημερινή είναι μια εποχή διεθνών συναντήσεων και διαβουλεύσεων με θέμα τα νομισματικά. Τον Μάρτιο, διάφοροι παγκόσμιοι ηγέτες μαζεύτηκαν στο Nanjing της Κίνας, για να συζητήσουν περί ισοτιμιών και επιτοκίων. Στις αρχές του Απριλίου, κορυφαίοι στοχαστές και πρώην πολιτικοί συναντήθηκαν στο Bretton Woods του New Hampshire, τη γενέτειρα του ΔΝΤ (1944), και του επικεντρωμένου στο δολάριο διεθνούς νομισματικού συστήματος.

Η συνάθροιση του 1944 είχε χαρακτηρισθεί από μια σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, των οικονομολόγων Harry Dexter White και John Maynard Keynes αντίστοιχα. Η Βρετανία ήθελε ένα σύστημα παγκόσμιας ρευστότητας που θα ελέγχονταν από έναν πολύ-συμμετοχικό θεσμό, ενώ οι ΗΠΑ, για λόγους συμφερόντων, ήθελαν ένα σύστημα βασισμένο στο δολάριο.

Με δεδομένη τη τεράστια οικονομική ισχύ της, η Αμερική κέρδισε τη μάχη. Ο Keynes απέτυχε να ενισχύσει το ΔΝΤ με την εξουσία του να μπορεί να δημιουργεί ένα νέο διεθνές αποθεματικό νόμισμα ως εναλλακτική λύση απέναντι στο δολάριο. Απέτυχε επίσης να περάσει την άποψή του για μέτρα που θα ανάγκαζαν πλεονασματικά αλλά και ελλειμματικά κράτη, καθώς και τον εκδότη του διεθνούς νομίσματος, να προσαρμόζονται.

Αυτή η αποτυχία είναι που μας στοιχειώνει σήμερα. Κράτη που έχουν χρόνια πλεονάσματα, όπως η Κίνα, και κράτη με παγκόσμιο νόμισμα, όπως η Αμερική, δεν δέχονται την ίδια πίεση όπως οι υπόλοιποι, ώστε να διορθώσουν τις πολιτικές τους μόλις ανακύψουν κάποιες ανισορροπίες.

Η συνάντηση στο Nanjing υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα. Οι συμμετέχοντες ανέθεσαν στη G-20 να δημιουργήσει δείκτες που θα σηματοδοτούν το πότε ένα κράτος, ακόμη και οι ΗΠΑ, και Κίνα, κινδυνεύουν με κρίση. Ζήτησαν δηλαδή να μπει σε εφαρμογή μια διαδικασία, ώστε μόλις το προειδοποιητικό λαμπάκι ανάψει, τα κράτη που ενέχονται, να αναγκάζονται να προχωρούν σε διορθωτικές κινήσεις.

Δυστυχώς, τέτοιου είδους δείκτες είναι καλοί στο να αντανακλούν τη τελευταία κρίση, αλλά όχι να προλαμβάνουν την επόμενη. Η φύση του οικονομικού ρίσκου αλλάζει συνεχώς, με τρόπους που δύσκολα προβλέπονται με τη χρήση τέτοιων δεικτών. Σε κάθε περίπτωση, η μόνη διαδικασία για δράση, μετά από τέτοιου είδους προειδοποιήσεις μπορεί να γίνει μόνο μέσω πίεσης των ομοίων, κάτι που μάλλον δεν είναι και πολύ αποτελεσματικό.

Μια άλλη «μοδάτη» ιδέα, που θα αποδειχθεί μη πρακτική, είναι η μετατροπή των πιστωτικών μονάδων του ΔΝΤ (ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα) SDRs σε ένα παγκόσμιο νόμισμα που θα ανταγωνίζεται το δολάριο. Το πρόβλημα είναι ότι τα SDRs δεν χρησιμοποιούνται σε δια-συνοριακές συναλλαγές, ούτε αποτελούν μονάδα αξίας των διεθνών ομολόγων. Άρα δεν υπάρχουν ιδιωτικές αγορές για αυτά, και η δημιουργία τέτοιων αγορών θα ήταν χρονοβόρα και δύσκολη.

Επιπροσθέτως, για να γίνει το SDR μια πραγματικά παγκόσμια συναλλαγματική μονάδα, θα έπρεπε να δοθεί η εξουσία στο ΔΝΤ να εκδίδει περισσότερα σε μια περίοδο κρίσης, όπως κάνει η αμερικανική Federal Reserve, που όταν κατέρρευσε η Lehman Brothers, προμήθευσε με $120 δισ. ως πίστωση έκτακτης ανάγκης τις ξένες κεντρικές τράπεζες. Με άλλα λόγια, το ΔΝΤ θα έπρεπε να έχει την ισχύ και τις αρμοδιότητας μιας παγκόσμιας κεντρικής τράπεζας. Αυτό φαντάζει απίθανο να γίνει, αν σκεφτούμε πως ακόμη και ο πρόεδρος της επιτροπής τραπεζικών θεμάτων του κογκρέσου, ο γερουσιαστής Ron Paul, αμφισβητεί την ανάγκη ύπαρξης αυτής της ίδιας της Federal Reserve.

Αυτό που μάλλον θα αντικαταστήσει στο τέλος το βασισμένο στο δολάριο διεθνές νομισματικό σύστημα θα είναι ένα τριμερές σχήμα με επίκεντρο το δολάριο, το ευρώ και το κινεζικό ρεμνίμπι. Παρά τις ανησυχίες για το μέλλον του, το ευρώ δεν κινδυνεύει. Και η Κίνα, από τη δική της πλευρά, κάνει τα πάντα για να διεθνοποιήσει το δικό της νόμισμα, και μάλιστα τα πάει πολύ καλά.

Το αποτέλεσμα θα είναι ένας καλύτερος κόσμος. Η παρουσία ενός εναλλακτικού στο δολάριο νομίσματος, σημαίνει πως οι εκδότες παγκόσμιων νομισμάτων θα αισθάνονται την πειθαρχία της αγοράς πολύ πιο νωρίς, και πολύ πιο έντονα. Και όταν οι ΗΠΑ αρχίζουν να πέφτουν και πάλι θύμα οικονομικών υπερβολών, δεν θα εισπράττουν τόσο εύκολα διεθνή χρηματοδότηση. Οι κεντρικές τράπεζες που θα θέλουν να συσσωρεύσουν κεφάλαια σε ξένο νόμισμα θα έχουν εναλλακτικές λύσεις πέραν του δολαρίου. Οι ξένοι δηλαδή, δεν θα δίνουν τόσο πολύ σκοινί στην Αμερική, για να κρεμαστεί.

Έτσι θα έχουμε ένα πιο ασφαλή οικονομικά κόσμο. Στο κάτω κάτω, η τελική αιτία της κρίσης του 2007-09 ήταν η επικίνδυνη ασυμβατότητα μεταξύ της παγκόσμιας οικονομίας και του νομισματικού συστήματος με βάση το δολάριο.

Τα καλά νέα είναι ότι αυτές οι αλλαγές θα προκύψουν μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, δημιουργώντας σύγκλιση μεταξύ διεθνών νομισματικών πολιτικών και της οικονομικής πραγματικότητας.

Τα άσχημα νέα είναι ότι τα 10 χρόνια είναι πολύς χρόνος. Και αν κρίνουμε από το παρελθόν, μέχρι να έρθει η σωτηρία, θα μεσολαβήσουν άλλες τρεις κρίσεις.



Του καθηγητή οικονομικών στο Berkeley, Barry Eichengreen.

S.A.- Project Syndicate.

antinews

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...