Το διαδίκτυο είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό εργαλείο. Έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε, πολιτευόμαστε, ακόμη και τον τρόπο που αλλάζουμε τους ηγέτες μας (κάποιες φορές).

Η ευκολία όμως με την οποία επικοινωνούμε σήμερα, η αποτελεσματικότητα την οποία θεωρούμε δεδομένη, μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι η αλλαγή είναι εύκολη. Όμως, παρά τη σπουδαιότητα των κοινωνικών δικτύων στη προετοιμασία μιας επανάστασης, ακόμη και στην εκδίωξη κάποιων ηγεσιών, η διακυβέρνηση του πραγματικού κόσμου δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση όσο είναι το σερφάρισμα στο διαδίκτυο.

Αυτό συνειδητοποίησα πρόσφατα, ακούγοντας τη νέα «ψηφιακή» γενιά της Αιγύπτου να μιλάει με ενθουσιασμό για το μέλλον. Η άποψη είναι ότι τώρα που ο λαός γεύτηκε την ελευθερία, και που ο αυταρχικός ηγέτης έφυγε, όλοι θα ζουν ελεύθερα και δημοκρατικά χωρίς την ανάγκη κάποιου κεντρικού ελέγχου. Μακάρι όμως η διαχείριση της χώρας τους να ήταν τόσο εύκολη υπόθεση όσο η διαχείριση μιας ομάδας του Facebook.

Σε γενικές γραμμές, το ίντερνετ αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για όλους όσους έχουν λύσει τις βασικές τους ανάγκες. Τα μέλη των ανώτερων μεσαίων τάξεων, όχι μόνο στην Αίγυπτο, τείνουν να ξεχάσουν ότι για τον περισσότερο κόσμο η αξία του ίντερνετ δεν αρκεί για να τραφούν, να στεγαστούν, ή να ντυθούν οι οικογένειες τους.

Τους περασμένους αιώνες, οι επαναστάτες ήταν αγρότες, σιδεράδες, ή έμποροι. Σήμερα είναι στελέχη της Google και φίλοι στο Facebook. Το διαδίκτυο ενώνει τις ελίτ του κόσμου. Παράλληλα όμως αποκόπτει τους λαούς από το παρελθόν και την αίσθηση της ιστορίας. Όλα τα συγκλονιστικά που λαμβάνουν χώρα online, δεν είναι το ίδιο με όσα συνέβησαν offline σε χώρες όπως η Ρουμανία, το Κιργκιστάν , ή και τελευταία στη Λιβύη.

Οι λαοί μπορεί να θέλουν έναν κόσμο χωρίς διαφθορά, αλλά είναι δύσκολο να αντιληφθούν το πώς θα λειτουργούσε ένας τέτοιος κόσμος. Ο διεφθαρμένος γραφειοκράτης δημόσιος υπάλληλος που θέλει το κατιτίς του για να προωθήσει μια υπόθεση δεν αισθάνεται διεφθαρμένος, παίζει με τους κανόνες που έμαθε από τότε που προσλήφθηκε. Πολύς κόσμος σκέφτεται έτσι, και όλοι αλληλοεξαρτώνται, προκειμένου να λειτουργεί τελικά το διεφθαρμένο αυτό σύστημα. Για αυτούς δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Γνωρίζουν από τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο, για την ελευθερία και τη διαφάνεια, αλλά δεν μπορούν να καταλάβουν περί τίνος ακριβώς πρόκειται.

Χωρίς να χρειάζεται υπερβολική απαισιοδοξία, καλά θα κάνουν οι λαοί της Μ. Ανατολής να προετοιμαστούν για τις αλλαγές που επιδίωξαν, και οι οποίες δεν θα είναι καθόλου εύκολες για αυτούς. Το διαδίκτυο έχει κάνει τη μετάβαση να φαίνεται εύκολη υπόθεση. Στις ψηφιακές κοινωνίες η συμμετοχή είναι εθελοντική, και σε όποιον δεν αρέσει μπορεί να αποχωρήσει. Ή να εκδιωχθεί. Δεν υπάρχουν υποχρεώσεις ή νομοθεσίες. Παράλληλα, οι πόροι στο διαδίκτυο είναι άπειροι. Ο κόσμος δεν παλεύει για στέγη ή τροφή. Αντιθέτως γίνονται φίλοι, μοιράζονται πληροφορίες, και συγκεντρώνουν πόντους και εμπειρίες.

Στον πραγματικό όμως κόσμο τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Σε αντίθεση (για παράδειγμα) με το eBay που ξοδεύει πολλά χρήματα για να εντοπίσει και να αποκλείσει τους απατεώνες, ένα κράτος στον πραγματικό κόσμο πρέπει να μπορεί να φυλακίζει τους κακοποιούς του. Δεν αρκεί να ακυρώσει τους λογαριασμούς τους. Κάθε κράτος χρειάζεται μια αρχή που θα λογοδοτεί μεν, αλλά που θα μπορεί να επιβάλλει τους κανόνες δε. Αλλιώς οι κακοί θα κερδίσουν στο τέλος, εκμεταλλευόμενοι τους καλούς.

Όλα αυτά σημαίνουν πως οι πρόσφατα ελευθερωμένοι λαοί της Μ. Ανατολής πρέπει να αντικαταστήσουν ή να ενισχύσουν τον ρομαντικό ιδεαλισμό τους με σκληρό πραγματισμό. Πρέπει να μάθουν να λειτουργούν μέσα σε υπάρχουσες δομές εξουσίας, όπως είναι ο στρατός ή και η Μουσουλμανική Αδελφότητα της Αιγύπτου. Δεν μπορούν να δρουν ως μια ταξιαρχία παιδιών των λουλουδιών. Πρέπει να επιλέξουν ηγεσίες που θα τους εκπροσωπούν. Μάλλον θα χρειαστούν και έναν φορέα όπως είναι τα κόμματα, αντί να εξαρτώνται από τη καλή θέληση και τη καλή συμπεριφορά του πλήθους, προκειμένου να κυβερνηθεί η χώρα τους.

Αυτό δεν σημαίνει πως οι ακτιβιστές θα πρέπει να παρατήσουν τον αγώνα τους. Σημαίνει όμως πως η δημοκρατία έχει απαράβατους κανόνες, που στη καλύτερη περίπτωση τους επιβάλλει η πλειοψηφία. Οι κανόνες όμως αυτοί δεν επιλέγονται άμεσα. Αποφασίζονται από εκπροσώπους, και αντανακλούν τη θέληση αυτών που τους επέλεξαν ως εκπροσώπους τους.

Ακούγεται σαν το παλιό σύστημα, αλλά δεν χρειάζεται να είναι το ίδιο. Στο διαδίκτυο, αν δεν σου αρέσει κάτι, αποχωρείς. Στο πραγματικό κόσμο, πρέπει να παραμείνεις και να προσπαθήσεις να αλλάξεις τους κανόνες, για το καλό όλων.

S.A.-Project Syndicate

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...