Ο εμφύλιος πόλεμος σε μια ακαθόριστη αφρικανική χώρα είναι το φόντο της νέας ταινίας «White material» («Λευκό υλικό») της γαλλίδας σκηνοθέτριας Κλερ Ντενί.

Πρόκειται για ένα δυνατό, συναρπαστικό πολιτικό δράμα με την Ιζαμπέλ Ιπέρ, εξαιρετική στον ρόλο της Μαρίας, μιας γαλλίδας εποίκου που, με τη βοήθεια ενός Αφρικανού, προσπαθεί να σώσει την οικογενειακή της φυτεία, ενώ γύρω της έχει ξεσπάσει ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος. Με βάση ένα βιβλίο της βραβευμένης με Γκονκούρ συγγραφέα Μαρί Ντιαγέ, η Ντενί έφτιαξε μια από τις καλύτερες ταινίες της, καταφέρνοντας να δώσει, μέσα από συχνά εφιαλτικές εικόνες, κάτι από την αυθεντικότητα του χώρου, με τις κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις, τον ρατσισμό, καθώς και τις προσπάθειες των απλών ανθρώπων να γλιτώσουν από τη σφαγή.

Η μοναξιά, οι ανθρώπινες σχέσεις, ιδιαίτερα οι οικογενειακές, είναι ένα από τα βασικά θέματα των ταινιών της Ντενί. Σχέσεις στις οποίες σημαντικό ρόλο παίζει η γυναίκα αλλά και ο κοινωνικός περίγυρος. Οπως στη θαυμάσια, άπαιχτη δυστυχώς στην Ελλάδα, «35 rhums», γύρω από την τρυφερή σχέση ανάμεσα σ' έναν χήρο πατέρα και τη φοιτήτρια κόρη του, σε μια υποβαθμισμένη συνοικία του Παρισιού.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ντενί γυρίζει ταινία με θέμα την Αφρική. Στην ταινία «Chocolat» παρουσίαζε μια εικόνα της αποικιοκρατικής Αφρικής, με τον ρατσισμό αλλά και τα καταπιεσμένα σεξουαλικά πάθη, μέσα από τις αναμνήσεις μια γυναίκας που επιστρέφει στο μέρος όπου πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Ενώ στο «Beau travail» έδινε μια εικόνα της ζωής στη Λεγεώνα των Ξένων μέσα από τις συγκρούσεις ανάμεσα σε τρεις στρατιωτικούς σε οχυρό της Ανατολικής Αφρικής. Για την Ντενί η αποικιοκρατία, όπως μου είπε στη συνάντησή μας, «δεν έχει τελειώσει. Συνεχίζεται με διάφορους τρόπους. Αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της παγκόσμιας ιστορίας. Οταν μας δίνεται η δυνατότητα να αρπάξουμε κάτι ακόμη, τότε δεν τη χάνουμε. Ιδιαίτερα όταν υπάρχει συμφέρον. Σήμερα, η Αφρική έχει μετατραπεί σε είδος καρτποστάλ συναισθηματικών εικόνων από παιδιά που πεθαίνουν, θύματα γενοκτονίας ή AIDS. Είναι μια τεράστια ήπειρος, με πολλές διαφορετικές κουλτούρες, αντίθετα με εμάς στην Ευρώπη, είναι χώρα πλούσια σε μέταλλα και πετρέλαιο και προσελκύει πολλούς. Από εκεί ίσως αρχίζει και η καταγωγή της ανθρωπότητας. Σήμερα δυστυχώς έχει μετατραπεί σε ατέλειωτα κλισέ».

«Μήπως σ' αυτό συμβάλλουν και οι διάφοροι σταρ με τις αγαθοεργίες που αναλαμβάνουν;» τη ρωτάμε. «Δεν θέλω να τους κρίνω» απαντάει. «Ισως μερικοί να το κάνουν με ειλικρίνεια. Μερικές φορές φαίνεται γελοίο, αλλά γελοίο είναι και να κοροϊδεύεις. Μερικές φορές είναι ωραίο να κρατάς ένα μαύρο παιδάκι στην αγκαλιά σου από το να κρατάς έναν ενήλικα μαύρο αγκαλιά».

Ενα στοιχείο που ξεχωρίζει στην ταινία είναι ο κοινωνικός και πολιτικός περίγυρος. Ακόμη και αν η χώρα παραμένει απροσδιόριστη, σ' αυτήν υπάρχουν αναφορές σε γεγονότα που συμβαίνουν σήμερα σε διάφορες αφρικανικές χώρες. «Οταν διαβάζω στις εφημερίδες ή ακούω τις ειδήσεις για την Αφρική στην τηλεόραση, είναι για μένα σοκαριστικό, γιατί τα παρουσιάζουν όλα τόσο απλοποιημένα», λέει η σκηνοθέτρια. «Από την άλλη, ενώ ετοίμαζα το σενάριο, διάβασα το βιβλίο της Μαρί Ντιαγέ και σοκαρίστηκα. Διάβασα για το πώς μετάνιωσε αυτή η Αμερικανίδα η οποία ήταν μια γυναίκα της αριστεράς και ξαφνικά όλα γύρω της γκρεμίστηκαν. Το βιβλίο της με έκανε να καταλάβω όλα όσα συνέβησαν στη Λιβερία. Γνωρίζω πάντως από τη δική μου ζωή ότι ωμότητα, οργή και κτηνωδία υπάρχουν και στη Γαλλία και γενικά στην Ευρώπη. Καθημερινά στις εφημερίδες τα διαβάζεις. Σαν να υπάρχει κάποια ευχαρίστηση να παρουσιάζεις τη σκοτεινή πλευρά της Αφρικής, την "καρδιά του σκότους". Είναι άδικο».

Η ταινία στηρίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά στην Ιζαμπέλ Ιπέρ, που ερμηνεύει τη Μαρία. Μια γυναίκα που οι ρίζες της είναι στην Αφρική. Αλλά εκεί, αφοσιωμένη στη φυτεία της, «δεν θέλει να δει τι συμβαίνει», εξηγεί η Ντενί. «Δεν θέλει να είναι υποτακτική, θέλει να ακολουθήσει τους δικούς της νόμους και πιστεύει πως είναι αρκετά έξυπνη ώστε ν' αντιμετωπίσει τον κίνδυνο όταν αυτός παρουσιαστεί. Στην πραγματικότητα όμως ο κίνδυνος έρχεται πολύ πιο γρήγορα και από εκεί που δεν το περίμενε».

Την Αφρική τη βλέπουμε μέσα από τα μάτια της. Η ζωντάνια, ο ενθουσιασμός αλλά και η επαγγελματικότητά της ως ηθοποιού, ήταν στοιχεία που εντυπωσίασαν όχι μόνο την Ντενί αλλά και ολόκληρο το συνεργείο. «Επρεπε να έβλεπες τον τρόπο με τον οποίο οδηγούσε το τρακτέρ» συμπληρώνει η Ντενί. «Μάλιστα μου είχε πει "Γιατί δεν μ' αφήνεις να οδηγήσω και το ελικόπτερο;" Η Ιζαμπέλ δεν προετοιμάζεται για να παίξει. Ερχεται και αμέσως βρίσκεται στον ρόλο της. Στην ταινία αυτή δεν είχαμε ούτε μακιγιάζ. Γιατί μια τέτοια γυναίκα δεν χρειάζεται μακιγιάζ. Εκτός από το φινάλε, όταν βάζει κραγιόν. Η Ιζαμπέλ ενδιαφέρεται για όσα κάνει. Ξαφνικά άρχισε να ενδιαφέρεται για την καλλιέργεια του καφέ. Με την Ιζαμπέλ δεν σκηνοθετείς. Σαν κινητήρας, σε σπρώχνει, βρίσκεται εκεί, στο κέντρο. Είπα στον κάμεραμαν "Δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα, απλά ακολούθα την". Είναι λευκό υλικό που αγαπάς, δεν είναι καρικατούρα. Πρέπει να σου πω ότι ερωτεύθηκα το χαρακτήρα της».

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...