Τι κάνεις όταν η οικονομία σου βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση και το έδαφος πλησιάζει απειλητικά; Αν είσαι η Ελλάδα, ενισχύεις την λιτότητα, ώστε η πτώση σου να είναι ακόμη πιο θεαματική!

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει τη λιτότητα, επιδιώκονταν να κατευνάσει τους δανειστές της, και να εισπράξει κάποια ακόμη δισεκατομμύρια βοήθειας, ώστε να τα χώσει στον καυστήρα (χρημάτων) του ελληνικού δημοσίου. Δεν έχει όμως καμιά σημασία. Η οικονομία της συρρικνώνεται τόσο ραγδαία, που οι οικονομικές ενισχύσεις της Ελλάδας δεν παίζουν κανέναν ρόλο.

Στις σύγχρονες οικονομίες, οι όποιες κυβερνητικές πολιτικές φαίνονται πρώτα απ όλα στο ζήτημα της απασχόλησης. Τον Μάρτιο, η συνολική απασχόληση στην Ελλάδα έπεσε κατά 9% σε σχέση με την αιχμή που είχε πετύχει τον Οκτώβριο του 2008, και συνεχίζει να πέφτει. Μιας και κανένας δημόσιος υπάλληλος δεν έχει απολυθεί λόγω λιτότητας, τα παραπάνω νούμερα μας δείχνουν ότι αυτό που συρρικνώνεται είναι ο ιδιωτικός τομέας. Και επειδή ο ελληνικός ιδιωτικός τομέας είναι αυτός που πληρώνει τόσο τον δημόσιο όσο και το εθνικό χρέος, τα πράγματα σκουραίνουν.

Αυτή την ώρα οι Έλληνες διαδηλώνουν στους δρόμους, και ο Παπανδρέου προσπαθεί να επιβάλλει νέα μέτρα αυστηρής λιτότητας. Μιλάει μάλιστα για περικοπές ύψους €3.8 δις, στις δημόσιες δαπάνες. Μάλλον θα το πετύχει. Τι θα γίνει όμως μετά;

Κανένας δεν φαίνεται να πρόσεξε ότι οι αυξήσεις των φόρων που επιβλήθηκαν με τα προηγούμενα μέτρα λιτότητας συνέβαλαν στη συστολή της οικονομίας. Τώρα προβλέπονται περαιτέρω αυξήσεις φόρων. Και παρά τα εν λόγω στοιχεία, η ΕΕ εκτιμά πως το ελληνικό ΑΕΠ θα μειωθεί μόλις κατά 3% το 2011, και μετά θα σημειώσει αύξηση 1.1% το 2012. Αν όμως η ελληνική οικονομία συνεχίσει να συστέλλεται με ρυθμό 4.8%, το 2012 το πραγματικό ΑΕΠ θα είναι κατά 7.6% μικρότερο από αυτό που περιμένει η ΕΕ, και 11.5% μικρότερο από το αντίστοιχο του 2009.

Ο κοινωνικός ιστός της Ελλάδας θα διαλυθεί πριν το ΑΕΠ μειωθεί στο 88.5% των επιπέδων του 2009. Ο απλός κόσμος δεν πρόκειται να δεχθεί τόση οικονομική ζημιά. Αν ο Παπανδρέου συνεχίσει αυτή τη πολιτική καμικάζε, εστιάζοντας στη λιτότητα, σύντομα θα απομακρυνθεί.

Με ένα χρέος ίσο με το 150% του ΑΕΠ, και μια όλο και πιο συρρικνούμενη οικονομία, η Ελλάδα έχει να επιλέξει μεταξύ της άμεσης χρεοκοπίας, και περισσότερου δανεισμού, που όμως θα οδηγήσει σε μια χρεοκοπία αργότερα. Τότε γιατί επιλέγεται αυτός ο δρόμος της αγωνίας, μόνο και μόνο για να κερδηθούν κάποιοι μήνες; Και γιατί συνεχίζεται η λιτότητα, όταν αυτό που χρειάζεται είναι ανάπτυξη; Μάλλον επειδή οι οικονομικές ελίτ της χώρας δεν πρόλαβαν ακόμη να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό.

Οι ελληνικές τράπεζες δανείζονται με φρενήρη ρυθμό από την ΕΚΤ, χρησιμοποιώντας τα κρατικά ομόλογα ως εγγύηση. Αυτά τα δάνεια της ΕΚΤ επιτρέπουν στους Έλληνες να αποσύρουν ευρώ από τις τράπεζες και να τα μεταφέρουν στο εξωτερικό. Μόλις η Ελλάδα πτωχεύσει, τα ομόλογα δεν θα μπορούν να χρησιμοποιούνται ως εγγύηση, και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει. Όσοι Έλληνες λοιπόν διαθέτουν χρήματα, δεν θέλουν η χρεοκοπία να συμβεί τώρα.

Ας φανταστούμε το σενάριο ότι οι Έλληνες αλλάζουν τακτική, και προσπαθούν να σώσουν τη χώρα τους. Ποιο θα πρέπει να είναι το οικονομικό σχέδιο που θα ακολουθηθεί; Πριν πεινάσουν, ας θυμηθούν την Ουγγαρία. Στα μέσα του 2010, η Ελλάδα και η Ουγγαρία είχαν τα ίδια οικονομικά προβλήματα, και δέχονταν πιέσεις να εφαρμόσουν πολιτικές αυστηρής λιτότητας, με αντάλλαγμα την οικονομική τους «διάσωση». Η Ελλάδα επέλεξε να πιει το κώνειο της τρόικας, ενώ η Ουγγαρία το απέρριψε.

Η Ελλάδα αύξησε τους φόρους στο όνομα της λιτότητας, ενώ η Ουγγαρία ξεκίνησε ένα ριζοσπαστικό φορολογικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, που συμπεριλάμβανε 16% φόρο εισοδήματος, και 10% φόρο για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Ποια προσέγγιση απέδωσε περισσότερο;

Το 2010, το ουγγρικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1.2%, ενώ το ελληνικό έπεσε κατά 4.5%. Και ενώ η ελληνική οικονομία αναμένεται (από την ΕΕ) να μειωθεί κατά 3% το 2011, η ουγγρική εκτιμάται (από το ΔΝΤ) πως θα αυξηθεί κατά 2.8%. Από τον Ιανουάριο του 2011, έως τον Μάρτιο του 2011, η ανεργία στην Ελλάδα αυξήθηκε από 15.1% σε 16.2%, ενώ στην Ουγγαρία έπεσε από το 12.1% στο 11.6%.

Ο σκοπός της λιτότητας είναι να βοηθηθεί ένα κράτος ώστε να εξυπηρετήσει τα χρέη του. Στην Ελλάδα, το μόνο που κατάφερε μια χρονιά λιτότητας, είναι να ανέβουν τα σπρεντς των 10ετών ομολόγων από το 10% στο 16.8%. Αντίθετα, στην Ουγγαρία, τα σπρεντς των αντίστοιχων ομολόγων έπεσαν στο 7.4% την ίδια χρονική περίοδο.

Κάποιοι οικονομολόγοι προτείνουν την επιστροφή μιας υποτιμημένης δραχμής για να έχει η Ελλάδα ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη. Να σημειωθεί ότι τον τελευταίο χρόνο, το ουγγρικό νόμισμα ενισχύθηκε κατά 6% απέναντι στο ευρώ.

Το 2010 βέβαια, η Ουγγαρία μπορούσε να αρνηθεί τη διάσωσή της χωρίς να κινδυνεύει με χρεοκοπία. Σήμερα η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει το ίδιο. Όμως θα χρεοκοπήσει σίγουρα. Το ερώτημα είναι αν η χρεοκοπία αυτή θα την βοηθήσει, ή απλά θα κάνει τα πράγματα χειρότερα.

Για να ανακάμψει η Ελλάδα θα πρέπει οπωσδήποτε να επιδιώξει ανάπτυξη. Και επίσης να μείνει στο ευρώ. Χωρίς αξιόπιστο νόμισμα, ένα σύγχρονο αστικό κράτος μπορεί εύκολα να περιπέσει σε ανυποληψία, χάος, ακόμη και πείνα.

Σε γενικές γραμμές, η Ελλάδα πρέπει να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει και η Αμερική. Να ενισχύσει τον νόμο, να επεκτείνει τις οικονομικές ελευθερίες, να διατηρήσει ένα σταθερό νόμισμα, να μειώσει και να απλοποιήσει τη φορολογία, να περικόψει κρατικές δαπάνες, να απελευθερώσει το εμπόριο, και να μεταρρυθμίσει την προβληματική της νομοθεσία.

Πολιτικά, αυτό ο δρόμος δεν είναι εύκολος για τις ΗΠΑ, και ίσως να είναι αδύνατος για την Ελλάδα.

Θα το δούμε.

S.A.-Forbes

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...