« Αυτή είναι η Ελλάδα. Η Ελλάδα η δικιά σας, η Ελλάδα των άλλων, η Ελλάδα όλων. Είναι πολύ πίσω.» (Κ. Σημίτης 4-10-2000)

Ήταν η εποχή που η Ελλάδα «έπρεπε» να εκσυγχρονιστεί. Και για να γίνει αυτό, έπρεπε πρώτα οι πολίτες της να νοιώσουν ντροπή . Υπεβλήθη λοιπόν η «πεποίθηση» ότι η χώρα είναι παρωχημένη …Επόμενο στάδιο η ενοχή : «Η κυβέρνηση ποτέ δεν προέτρεψε κανέναν ν’αγοράσει μετοχές. Ας πρόσεχαν » ήταν το σχόλιο που έκανε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης για τα θύματα του χρηματιστηρίου! Έφταιγαν (!) όσοι έχασαν τις αποταμιεύσεις τους στο χρηματιστήριο!

Ίσως μοιάζει οξύμωρο. Στην πραγματικότητα όμως είναι ευφυές. Στηρίζεται στη συλλογική ενοχή. Την ενοχή δηλαδή ενός συνόλου, για πράξη ή πράξεις κακές ή ντροπιαστικές, ακόμα κι αν αυτές δεν έγιναν από όλους, αλλά από μέρος του συνόλου. Ένα τόσο ισχυρό συναίσθημα, δεν ήταν δυνατόν να μη χρησιμοποιηθεί από κάθε είδους καθεστώτα, ως εργαλείο χειραγώγησης.

Η Ελλάδα λοιπόν, αφού εκσυγχρονίστηκε, έφτασε στο σημείο να «πρέπει» να σωθεί! Η σωτηρία απαιτεί ανοχή και υποταγή, οπότε ήταν απαραίτητος ο έλεγχος του θυμικού των Ελλήνων, για ν’ αποφευχθούν αντιδράσεις και εκρήξεις. Το δίπολο ντροπής-ενοχής, δεν μπορούσε να μη χρησιμοποιηθεί: «κοπρίτες» – «μαζί τα φάγαμε», το πιο ωμό ίσως και χαρακτηριστικότερο παράδειγμα. «Στην Ελλάδα βασιλεύουν η διαφθορά και η αναξιοκρατία» ( ντροπή). «Οι αντιδράσεις και η κριτική, αυτή τη στιγμή, κάνουν κακό στον τόπο» ( ενοχή).

Φυσικά δεν ήταν μόνον οι πολιτικοί. Οι «φωτισμένες μειοψηφίες», απ’το δικό τους μετερίζι, φρόντισαν να «επικοινωνήσουν» το πρόβλημα .Και κυρίως τη λύση του. «Οι Έλληνες δεν δουλεύουν», «Η αλήθεια είναι ότι το κόστος εργασίας στην Ελλάδα είναι υψηλό κι αυτό βλάπτει την ανταγωνιστικότητα», «το δημόσιο δεν παράγει». Οι θεματοφύλακες του μνημονίου, με μικρόφωνα ή πένες, επί το έργον.

Το ερώτημα που γεννάται, είναι εύλογο : είναι ολ’αυτά ψέματα; Η απάντηση είναι όχι. Αλήθειες είναι. Μισές όμως! Κι εκεί ακριβώς βρίσκεται η κυνική ευφυία του όλου εγχειρήματος.

Εδώ και δεκαετίες, το τι είναι πραγματικότητα, αλήθεια, είδηση, ορίζεται από έναν αριστοτεχνικά στημένο και πλήρως ελεγχόμενο μηχανισμό. Αυτός ο μηχανισμός δημιούργησε και συντηρεί μια σκόπιμη σύγχυση. Στηριζόμενος σε πραγματικά δεδομένα και στην συστηματικά καλλιεργημένη άγνοια, προχώρησε σε γενικεύσεις και υπερβολές, φτιάχνοντας μια εικόνα καθολικής συμμετοχής στη σπατάλη, τη διαφθορά, την τεμπελιά. Παράλληλα αποσιωπούνται οι σημαντικότερες πτυχές του ζητήματος όπως το ότι η κρίση δεν είναι ελληνική αλλά παγκόσμια, το ποιός έφτιαξε το δημόσιο, ποιός κάνει δουλειές με το δημόσιο, ποιοί νέμονται τα (δημόσια) μυστικά κονδύλια, το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι στην υγεία και η πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων κάνουν ευσυνείδητα τη δουλειά τους και φυσικά, ποτέ δεν αναφέρεται πόσα χρήματα κι από πού, παίρνουν (pay roll) αυτοί που ωρύονται για το υψηλό κόστος εργασίας…

Έτσι, ταπεινωμένοι στα μάτια των ξένων αλλά κυρίως στα δικά μας, δειλοί μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, περιμένουμε να σωθούμε για έκτη(;) φορά, οδεύοντας ολοταχώς προς τη χρεοκοπία.

Δημήτρης Κόλτσης