Το τέλος του κόσμου δεν έρχεται την ίδια στιγμή για όλους. Αν είσαι άνεργος το έχεις δει. Αν είσαι δημόσιος υπάλληλος σε εφεδρεία, το βιώνεις τώρα. Αν είσαι συνεπής φοροφυγάς το βλέπεις σε blockbuster. Aυτό συμβαίνει επειδή όσο και αν μοιραζόμαστε τον ίδιο κόσμο, ο καθένας μας ζει και σε έναν δικό του.

Διαλέξτε δέκα ανθρώπους στην τύχη. Και δώστε τους να διαβάσουν το άρθρο των Financial Times για κατάρρευση της ευρωζώνης το αμέσως προσεχές διάστημα. Μετά διαβάστε μαζί και το κομμάτι της Wall Street Journal για τα σενάρια και τα τεστ εμπορικών συναλλαγών με τη χρήση δραχμής. Δεν θα αντιδράσουν με τον ίδιο τρόπο. Θα εκδηλώσουν τόσο διαφορετικά αντανακλαστικά που θα νομίζετε ότι ζουν σε άλλη χώρα. Λάθος, συμβαίνει αυτό που σας είπα παραπάνω. Ζουν σε διαφορετικό κόσμο.

Πώς αντιλαμβάνεται, λοιπόν, η Ελλάδα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη; Εξαρτάται με ποιον μιλάς. Ξέρω ανθρώπους που τώρα ανησυχούν και προσπαθούν να μάθουν μήπως αξίζει να γυρίσουν σε δολάρια «τους κόπους μιας ζωής» ή είναι καλύτερα να ανοίξουν λογαριασμό σε γερμανική τράπεζα. Γνωρίζω συνταξιούχους και μικροεισοδηματίες που θα σου πουν πως με οποιαδήποτε εξέλιξη θα συνεχίσουν να ζουν. Ένας φίλος από τη νότια Κρήτη μου γράφει ότι εκεί δεν έχουν καν αισθανθεί αυτά που μας πληγώνουν στη πρωτεύουσα. Ο ξενοδόχος από τα Δωδεκάνησα μου λέει «να πάει στο διάολο το ευρώ, βάλτε δραχμές να ζήσουμε όλοι.» Και ο άνεργος μου φωνάζει ότι θέλει να σπάσει τράπεζες.

Διαβάζω συχνά για το περίφημο πλειοψηφικό ρεύμα που έχει αποφασίσει να κρατήσει τη χώρα στην Ευρώπη. Ναι, πιστεύω και εγώ ότι υπάρχει. Μόνο που τώρα τελευταία αισθάνομαι ότι υποχωρεί, διακλαδώνεται σαν φλέβες σε ένα λαιμό που προσπαθεί να φωνάξει. Ίσως και να ρωτήσει: για ποια Ευρώπη; Σε ποια ταχύτητα; Δεν χρειάζεται να το δεις αμέσως στην κοινωνία, μπορείς να το εντοπίσεις στην αντανάκλαση της στο υψηλό επίπεδο της πολιτικής. Οι θέσεις και οι απόψεις είναι πλέον τόσο προσωπικές που αδυνατούν να υποδεχθούν οτιδήποτε συλλογικό. Τι στο διάολο περιμένετε να κάνει η κοινωνία; Μια ματιά να ρίξει στα ξένα sites βλέπει περισσότερες δραχμές απ' όσες είχε στην τσέπη το 2000. Αναγκαστικά μαζεύεται, οχυρώνεται, προετοιμάζεται. Σαν φοβικός Αμερικανός μπροστά στο ατομικό του καταφύγιο.