Ενα από τα πρώτα κτίρια του κόσμου ανακαλύφθηκε στην Ιορδανία. Στη Σκωτία ήρθε στο φως σκάφος 1000 ετών με την ταφή ενός Βίκινγκ. Ενώ επιστήμονες ανασύνθεσαν ψηφιακά μία σχολή ρωμαίων μονομάχων. Το «Top 10» των αρχαιολογικών ανακαλύψεων της χρονιάς που πέρασε, όπως καταγράφονται από το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό «Archaeology» περιλαμβάνει έρευνες, γεγονότα, ακόμη και την επισήμανση των επιπτώσεων που είχε για τα μνημεία ο πόλεμος στη Λιβύη, ο πολιτικός και κοινωνικός αναβρασμός στην Αιγύπτο, την Τυνησία και τη Συρία κατά το 2011.

Απούσα ωστόσο από αυτή τη λίστα είναι η Ελλάδα, όχι απαραίτητα λόγω έλλειψης αρχαιολογικής δραστηριότητας αλλά ίσως και εξ αιτίας ελλιπούς ενημέρωσης. Εξάλλου, όπως και το ίδιο το περιοδικό επισημαίνει, ο κατ΄ εξοχήν λόγος για τον οποίο θα μείνει στην ιστορία το 2011 είναι η πολιτική και οικονομική κρίση στον κόσμο. Χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια, ότι οι αρχαιολόγοι και άλλοι επιστήμονες σταμάτησαν να εργάζονται και να παρουσιάζουν έργο. Οι εφαρμογές της σύγχρονης τεχνολογίας, για παράδειγμα, στην αρχαιολογία ανοίγουν νέες δυνατότητες τόσο στην έρευνα πεδίου όσο και στην μελέτη των ευρημάτων για την εξαγωγή ακριβέστερων συμπερασμάτων.

Στο «Top 10» του «Archaeology» λοιπόν, περιλαμβάνονται, χωρίς αξιολογική σειρά πάντως, τα εξής γεγονότα:

- Ταφή Βίκινγκ σε πλοίο, που ήρθε στο φως σε εξαιρετικά καλή κατάσταση στο Άρνταμούρχαν της Σκωτίας (η πρώτη επί βρετανικού εδάφους). Ο νεκρός ήταν ένας υψηλόβαθμος πολεμιστής που είχε ταφεί με τα όπλα του, ένα ξίφος με ασημένια λαβή, ασπίδα, δόρυ, τσεκούρι αλλά και κέρατο πόσεως.

- Αποκάλυψη κτιρίου της Νεολιθικής εποχής στο Ουάντι Φαϊνάν της Ιορδανίας. Χρονολογείται 11.700 χρόνια πριν από σήμερα, έχει σχήμα οβάλ και ήταν κατασκευασμένο από λάσπη. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι περιβάλλεται από δύο αναβαθμούς που θυμίζουν κατασκευή αμφιθεάτρου ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία είχε στέγη, που κάλυπτε ένα μέρος του. Το κτίριο μπορεί να χρησιμοποιούνταν περιοδικά από μικρές ομάδες ατόμων για την επεξεργασία προϊόντων όπως το κριθάρι και το φιστικί ή για συναθροίσεις.

- Οι ερευνητικές εξελίξεις σχετικά με την αναζήτηση υπολειμμάτων δέρματος σε απολιθωμένα κατάλοιπα του Australopithecus sediba που ανακαλύφθηκαν στη Μάλαπα της Νότιας Αφρικής. Τα κατάλοιπα είναι 2,2 εκατομμυρίων ετών και ένα λεπτό στρώμα ορυκτών που εντοπίσθηκε πάνω τους, θεωρείται ότι θα μπορούσε να είναι τα κατάλοιπα δέρματος. Η έρευνα δεν έχει καταλήξει ωστόσο ακόμη σε οριστικά συμπεράσματα.

- Αποκάλυψη των αρχαιότερων εξημερωμένων σκύλων στο Πρεντμόστι της Τσεχίας. Πρόκειται για τη δημοσίευση μελέτης, η οποία αναφέρεται σε τρία κρανία σκύλων, που χρονολογούνται περί τα 31.500 χρόνια πριν και παρουσιάζουν χαρακτηριστικά, που τα διαχωρίζουν από τον πρόγονό τους το λύκο. Πρόκειται για μικρότερο και ευρύτερο ρύγχος και ευρύτερο χώρο για τον εγκέφαλο. Οι ερευνητές ως πρόσφατα, θεωρούσαν ότι η εξημέρωση του σκύλου έγινε πριν από 14.000 χρόνια.

- Αποκάλυψη σπάνιας ταφής γυναίκας, που ήταν ηγεμόνας των Μάγια στο Νακούμ της Γουατεμάλας. Ο νεκρικός θάλαμος βρέθηκε κάτω από έναν άλλο και ήταν ανέγγιχτος _παραδόξως_ από αρχαιοκάπηλους. Η γυναίκα έφερε δύο αγγεία στην κορυφή του κεφαλιού και η ταφή της συνοδευόταν από πολύτιμα αντικείμενα. Τόσο η ποιότητα του τάφου όσο και η θέση στην οποία βρέθηκε, δείχνουν ότι χρησιμοποιούνταν για άτομα βασιλικής καταγωγής επί μισή χιλιετία.

- Ψηφιακή ανασύνθεση του «Γυμνασίου μονομάχων» που βρέθηκε στην αρχαία ρωμαϊκή πόλη Καρνούντουμ στην Αυστρία από διεθνή ομάδα ερευνητών του Ινστιτούτου Ludwig Boltzmann για Αρχαιολογική έρευνα και την Εικονική Αρχαιολογία.

Σ΄αυτή την πόλη, η οποία είχε κάποτε 50.000 κατοίκους και σήμερα είναι ένα τεράστιο αρχαιολογικό πάρκο, έχει ανακαλυφθεί το τέταρτο σε μέγεθος στον κόσμο, σχολείο για μονομάχους του 4ου μ. Χ. αιώνα. Είναι ένα κλειστό συγκρότημα με εσωτερική αυλή, κυκλικό χώρο προπόνησης, χώρους διαμονής και νεκροταφείο ενώ οι εικόνες υψηλής ανάλυσης που συλλέχθηκαν από την έρευνα του GPR δείχνουν υποδαπέδια θέρμανση, κολυμβητικές δεξαμενές και μονοπάτια.

Επιπλέον, με τη βελτιωμένη τεχνολογία που αναπτύχθηκε, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν τη ζωή των μονομάχων μέσα σ΄ αυτό.

- Αποκάλυψη υπολειμμάτων γεύματος σε κινεζικές ταφές στις επαρχίες Σαανξί και Ξινγκιάνγκ. Η παλαιότερη σούπα του κόσμου είναι 2000 ετών, η συγκεκριμένη μάλιστα που βρέθηκε σε αγγεία ήταν σούπα σκύλου. Η δεύτερη _ 2400 ετών αυτή _ ήταν νούντλς από κεχρί.

- Πόλεμος και εθνογένεση μέσα από την ανασκαφή προκολομβιανών εγκαταστάσεων στο Ταράκο, στην άκρη της λίμνης Τιτικάκα του Περού. Η έρευνα έδειξε, ότι η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών εθνοτήτων μπορεί σίγουρα να είναι μια πορεία προς την επιτυχία, μερικές φορές όμως μία οργανωμένη σύγκρουση μπορεί να αποβεί περισσότερο αποτελεσματική στην απόκτηση πόρων!

- Αποκάλυψη του φαλαινοθηρικού «Δύο Αδέρφια» που βυθίστηκε το 1823 στη Χαβάη. Το πλοίο κατέχει ξεχωριστή θέση στην λογοτεχνική ιστορία, γιατί καπετάνιος του ήταν σκληροτράχηλος Τζόρτζ Πόλαρντ Τζούνιορ. Το πρώτο πλοίο του Πόλαρντ, το «Εσεξ» εμβολίσθηκε και βυθίστηκε από μία φάλαινα φυσητήρα, παρέχοντας έμπνευση στον Χέρμαν Μέλβιλ για την δημιουργία του περίφημου έργου του «Μόμπι Ντικ».

- Η «Αραβική Άνοιξη» και οι επιπτώσεις της στα μνημεία και της Αιγύπτου, της Τυνησίας, της Συρίας και της Λιβύης. Καταγραφή των καταστροφών και λεηλασιών στις χώρες αυτές, στο βαθμό, που αυτό είναι εφικτό λόγω των αναταραχών και των ελάχιστων πληροφοριών. Οπως είναι γνωστό αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία της Αιγύπτου λεηλατήθηκαν, τον περασμένο Σεπτέμβρη λεηλασίες έγιναν πόλη των Σελευκιδών Απάμεια της Συρίας ενώ πολλά μνημεία σ΄ αυτές τις χώρες έχουν υποστεί ζημιές από τις πολεμικές επιχειρήσεις.