του Νικου Κωνστανταρα

Η χρονιά που αρχίζει θα είναι ορόσημο. Οχι μόνο επειδή θα κρίνει αν θα κρατηθούμε στη λέσχη των προνομιούχων χωρών που μοιράζονται το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, αλλά επειδή οι πολίτες θα κληθούν να καθορίσουν το μέλλον της χώρας την ώρα που καταρρέουν οι παλιές δομές της πολιτικής, της οικονομίας και της κοινωνίας. Οι εκλογές, που αναμένονται -εκτός απροόπτου- γύρω στο Πάσχα, θα διεξαχθούν με τις σκιές των παλαιών κομμάτων να διεκδικούν την ψήφο μας, αλλά είναι φανερό πλέον ότι οι συσχετισμοί δυνάμεων, οι νοοτροπίες και αυτοί οι πολιτικοί σχηματισμοί δεν θα αντέξουν στις προκλήσεις του 2012.

Σήμερα βρισκόμαστε στο λυκόφως των ψευδαισθήσεων με τις οποίες πορευόμασταν για τόσα χρόνια. Οι Ελληνες κατάλαβαν πλέον ότι έχτισαν τα παλάτια τους στην άμμο. Προδόθηκαν απ' όσους πολιτικούς δεν έπαιρναν εγκαίρως τις δύσκολες αποφάσεις ώστε να κρατήσουν τη χώρα σε καλή πορεία· προδόθηκαν από όσους συνδικαλιστές έβαλαν τις απαιτήσεις τους πάνω από τις αντοχές των επιχειρήσεών τους· προδόθηκαν απ' όσους τραπεζίτες, επιχειρηματίες και εμπόρους έβαλαν το άμεσο συμφέρον τους πάνω από το κοινό καλό· προδόθηκαν απ' όσους συμπολίτες έκλεβαν την εφορία ή εκμεταλλεύτηκαν με όποιον άλλο τρόπο τη χαλαρότητα των κρατικών μηχανισμών. Αυτοί δεν ήταν ποτέ πλειοψηφία, αλλά τα καμώματά τους βάρυναν τόσο το καράβι, που έγειρε από την πλευρά τους και τώρα δεν μπορούμε να το ισορροπήσουμε.

Πάνω απ' όλα, όμως, οι πολίτες προδόθηκαν από την αίσθηση ασφαλείας που τους είχε καλλιεργηθεί για δεκαετίες - ότι δεν χρειαζόταν να ανησυχούν, ότι στην ανάγκη το κράτος θα τους βοηθούσε. Ενώ επανειλημμένως είδαμε ότι αυτή η αίσθηση ήταν απάτη -ότι το κράτος ήταν είτε ανίκανο είτε βάναυσο είτε αδιάφορο- διατηρούσαμε την ελπίδα ότι κάποιος καλός θεός θα μας προστάτευε. Τώρα φοβόμαστε τα πάντα, ότι ούτε το σύστημα υγείας μας ούτε οι συντάξεις ούτε οι καταθέσεις μας είναι ασφαλείς. Το παλιό κοινωνικό συμβόλαιο δεν ισχύει. Στο θέμα των συντάξεων και μόνο, βλέπουμε ότι αυτοί που πλήρωναν όλη τους τη ζωή έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες απώλειες. Ολοι περιμένουμε τα χειρότερα. Διαπιστώνουμε ότι είχαμε αφήσει τους λύκους να φυλάν τα πρόβατα, λίγο επειδή νομίζαμε ότι οι λύκοι ήταν τόσο χορτάτοι που δεν θα μας πείραζαν, λίγο επειδή και εμείς λυκοφέρναμε - πιστεύοντας ότι αν δεν κερδίζαμε και εμείς κάτι μέσα στην αναμπουμπούλα, τουλάχιστον δεν θα παθαίναμε ζημιά. Μέσα στην ψευδαίσθηση της αφθονίας, εγκαταλείψαμε τα κοινά, ανεχθήκαμε την επικράτηση των πονηρών και των ανίκανων. Ούτε τους ελέγχαμε ούτε δημιουργήσαμε κινήσεις πολιτών που θα αναλάμβαναν την ευθύνη για τη βελτίωση της ζωής μας.

Τώρα, μέσα στη στέρηση, την ανασφάλεια και τα κινήματα «αγανάκτησης», καταλαβαίνουμε ότι μόνο οι πολίτες έχουν τη δύναμη και την ευθύνη να εξασφαλίσουν το μέλλον τους και, συνεπώς, αυτό της χώρας. Η κοινωνία μας έχει υποστεί βαθύτατα πλήγματα· όχι μόνο αυτοί που βρίσκονται στην περιφέρεια αλλά πολλοί στον πυρήνα της, κινούνται προς τη μεριά της ανέχειας. Αυξάνεται η ανεργία, μαραζώνουν γειτονιές, άνθρωποι βρίσκονται εκτός του συστήματος υγείας και κοινωνικής ασφάλισης, επειδή το κράτος δεν κατάφερε να οργανωθεί έτσι ώστε να υπηρετεί τις μεγαλύτερες ανάγκες με λιγότερους πόρους. Τις ανεπαρκείς κρατικές υπηρεσίες άρχισαν να αναπληρώνουν κινήσεις πολιτών, δήμοι, η Εκκλησία και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Με τη στήριξη «παλιών» και νέων μέσων ενημέρωσης και κοινωνικών δίκτυων, η κοινωνία απαντάει στη στέρηση με την αναζήτηση νέων κοινωνικών δεσμών ανάμεσα σε αυτούς που έχουν ανάγκη και αυτούς που μπορούν να βοηθήσουν.

Ο εθελοντισμός και η αναπτυσσόμενη αλληλεγγύη θα βοηθήσουν πολύ να ξεπεράσουμε την κρίση, αλλά μπορούν μόνο να συμπληρώσουν και όχι να αντικαταστήσουν την πολιτική και κρατική εξουσία - την ανάγκη για υπεύθυνους πολιτικούς εκπροσώπους, για εμπνευσμένη και τολμηρή εθνική στρατηγική σε όλους τους τομείς και για την αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης. Μέσα από τις δυσκολίες της ζωής, ανακαλύπτουμε τις αδυναμίες μας, αλλά και τη δύναμη που μπορούμε να επιστρατεύσουμε για να αντέξουμε και να νικήσουμε. Η δύναμη αυτή πηγάζει από τη σοβαρή ερμηνεία των προβλημάτων, των προοπτικών και εφοδίων μας, και την αλληλεγγύη και συνεργασία. Οσο σκοτεινή και αν φαίνεται η νύχτα, όσο και αν φοβόμαστε και αγανακτούμε, ήδη κάνουμε βήματα προς το αύριο.

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...