Το χρέος των ονείρων μας
του Γ. Τσούκα *
Η αίσθηση της πραγματικότητας που ζούμε είναι μια πυροδότηση της απελπισίας ...;.
Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στα νέα παιδιά να ψάχνουν το δρόμο της ελεύθερης αναπνοής.
Ξαφνικά, νιώθουν τους δρόμους κλειστούς. Την προοπτική της ελπίδας, για κάποια εξέλιξη, αδιέξοδη.
Την ψυχολογική τους διάθεση στα όρια της κατάθλιψης. Την αφόρητη «κρισιολογία» να μαίνεται, ως καταιγίδα και να παίρνει διαστάσεις ακραίου οικονομικού και κοινωνικού φαινομένου.
Εύλογα, ορθώνεται αμείλικτο το ερώτημα:
τι κάνει κανείς ...; Μένει στη "διακεκαυμένη" εστία της Πατρίδας , υπομένοντας, στην κόψη της οδυνηρής περίστασης, το διαγραφόμενο αδιέξοδο, ή αναζητά τη διέξοδο σε άλλους τόπους, σε άλλες επιβιωτικές προοπτικές.. ;
Εύλογα, ορθώνεται αμείλικτο το ερώτημα:
τι κάνει κανείς ...; Μένει στη "διακεκαυμένη" εστία της Πατρίδας , υπομένοντας, στην κόψη της οδυνηρής περίστασης, το διαγραφόμενο αδιέξοδο, ή αναζητά τη διέξοδο σε άλλους τόπους, σε άλλες επιβιωτικές προοπτικές.. ;
Αναπόφευκτη η διλημματική κατάσταση. Πραγματική διελκυνστίνδα που αγγίζει τα όρια του ψυχικού διχασμού ...;Μια ιδιότυπη συναισθηματική αιχμαλωσία, που περιπλέκει την ψύχραιμη και διχαστική επιλογή ...;
Από τη μια: διαγράφεται η αίσθηση ενός σχεδόν «χαμένου» παιχνιδιού. Ενός ρευστού και αβέβαιου μέλλοντος. Η συνείδηση μιας πορείας που μοιάζει αναπόφευκτη και οδηγεί στην αναζήτηση «σωσίβιας λύσης» ή την απεγνωσμένη απόφαση του ξενιτεμού ...; Από την άλλη: διατυπώνεται ο εύκολος καταλογισμό: Επικολλάται η ετικέτα του "τυχοδιώκτη". Η αντίδραση του ατομιστή. Η ιδιότητα του «εαυτούλη» , που επιλέγει τη (δια)φυγή και την ατομική ασφάλεια, «δραπετεύοντας» από τη χρεωκοπημένη πατρίδα.. .
Από τη μια: διαγράφεται η αίσθηση ενός σχεδόν «χαμένου» παιχνιδιού. Ενός ρευστού και αβέβαιου μέλλοντος. Η συνείδηση μιας πορείας που μοιάζει αναπόφευκτη και οδηγεί στην αναζήτηση «σωσίβιας λύσης» ή την απεγνωσμένη απόφαση του ξενιτεμού ...; Από την άλλη: διατυπώνεται ο εύκολος καταλογισμό: Επικολλάται η ετικέτα του "τυχοδιώκτη". Η αντίδραση του ατομιστή. Η ιδιότητα του «εαυτούλη» , που επιλέγει τη (δια)φυγή και την ατομική ασφάλεια, «δραπετεύοντας» από τη χρεωκοπημένη πατρίδα.. .
Σε ποια από τις δύο επιλογές να δώσεις την ψυχή σου..!
Να μείνει κανείς στον τόπο του και να ταυτιστεί με την κακή του μοίρα, ή να εγκαταλείψει το πάτριο έδαφος , " μ' όλα τα πανιά , μ' όλους τους δρόμους" του ποιητή, με βάρκα την ελπίδα...
Να μείνει κανείς στον τόπο του και να ταυτιστεί με την κακή του μοίρα, ή να εγκαταλείψει το πάτριο έδαφος , " μ' όλα τα πανιά , μ' όλους τους δρόμους" του ποιητή, με βάρκα την ελπίδα...
Επιλογή δύσκολη, αλλά αναγκαία. Από κάποια άποψη και επιβεβλημένη. Ιδιαίτερα, αν καταφέρει να τη δει ως υπέρβαση του προσωπικού του προβλήματος και ένταξή της στο πλαίσιο μιας συλλογικής και ιδεολογικής προοπτικής ...;
Η αποδημία στην περίπτωση αυτή έχει στο βάθος της, πέρα από το υπαρξιακό και ένα βαρύ, ηθικό περιεχόμενο. Δεν είναι μόνο απεγνωσμένη «δραπέτευση» από μια ασφυκτική πραγματικότητα ...;Γίνεται και προσδοκία ενός οφειλόμενου χρέους...
Ακούμε διαρκώς - ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό - τους στεναγμούς της πατρίδας. Νιώθουμε την οδύνη της ταπείνωσης και του εξευτελισμού της. Μας επισείουν τις τραγικές συνέπειες για το διογκωμένο και ανέλεγκτο χρέος μας. Μας λοιδωρούν για τη διαφθορά και τον ευτελισμό μας. Συνειδητοποιούμε τραγικά την επαπειλούμενη χρεωκοπία και τη λεηλασία της οικονομικής ζωής , της ζωής του καθενός μας ...;Σπάνια, όμως, μιλούμε για το βαθύτερο ΧΡΕΟΣ μας: για την αναβίωση των αξιών και τη σάρκωση των οραμάτων μας....
Ακούμε διαρκώς - ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό - τους στεναγμούς της πατρίδας. Νιώθουμε την οδύνη της ταπείνωσης και του εξευτελισμού της. Μας επισείουν τις τραγικές συνέπειες για το διογκωμένο και ανέλεγκτο χρέος μας. Μας λοιδωρούν για τη διαφθορά και τον ευτελισμό μας. Συνειδητοποιούμε τραγικά την επαπειλούμενη χρεωκοπία και τη λεηλασία της οικονομικής ζωής , της ζωής του καθενός μας ...;Σπάνια, όμως, μιλούμε για το βαθύτερο ΧΡΕΟΣ μας: για την αναβίωση των αξιών και τη σάρκωση των οραμάτων μας....
Και όμως..!
Αυτή η επινόηση αυτού του χρέους απομένει η μοναδική μας ελπίδα.
Είναι το μόνο ΧΡΕΟΣ που μπορεί να ανορθώσει το υλικό στοιχείο της ζωής. Αυτό το ΧΡΕΟΣ δεν έχει να κάνει με το άδειασμα της τσέπης. Έχει να κάνει με την πλήρωση της ψυχής . Έχει τη δική του κλίμακα αξιών που ξεχάστηκαν τραγικά στις μέρες μας, γι αυτό παραμένει ανεξόφλητο το "χρεώγραφο" της ζωής ...;
Είναι το μόνο ΧΡΕΟΣ που μπορεί να ανορθώσει το υλικό στοιχείο της ζωής. Αυτό το ΧΡΕΟΣ δεν έχει να κάνει με το άδειασμα της τσέπης. Έχει να κάνει με την πλήρωση της ψυχής . Έχει τη δική του κλίμακα αξιών που ξεχάστηκαν τραγικά στις μέρες μας, γι αυτό παραμένει ανεξόφλητο το "χρεώγραφο" της ζωής ...;
Δυστυχώς, στον θολό αυτόν ορίζοντα τα οράματα και τα όνειρα είναι η μεγαλύτερη απώλεια της ζωής μας ...;Τα εγκαταλείψαμε στη δίνη μιας παρηκμασμένης ζωής και αποδεχτήκαμε , σχεδόν μοιρολατρικά, τη ζοφερή πραγματικότητα ...;
Σ' αυτήν την πραγματικότητα επιζούμε χωρίς να ζούμε..!
Σ΄ αυτόν το φόντο ψάχνουμε για μια «χαραμάδα» ζωής. Από αυτόν απορρέουν οι «ενήλικες αντιστάσεις», οι ώριμες ανατροπές , οι όψιμες αμφισβητήσεις ...;καμιά φορά και οι ή «ανώριμες διεκδικήσεις» με τις νεανικές εντάσεις και εκκρήξεις.
Σ΄ αυτόν το φόντο ψάχνουμε για μια «χαραμάδα» ζωής. Από αυτόν απορρέουν οι «ενήλικες αντιστάσεις», οι ώριμες ανατροπές , οι όψιμες αμφισβητήσεις ...;καμιά φορά και οι ή «ανώριμες διεκδικήσεις» με τις νεανικές εντάσεις και εκκρήξεις.
Αυτή η εκκρηκτική πολυσημία δεν αρκείται πλέον σε ανεδαφικές και κούφιες ρητορείες, αλλά απαιτεί καθαρές λύσεις και πράξεις συγκεκριμένες. Τις μέρες που ζούμε η Ιστορία μας επισκέπτεται ξανά και συχνά. Δεν μας δείχνει μόνο αυτό που συνέβη. ΄Εμμεσα, μας αποκαλύπτει αυτό που θα μπορούσε να είχε συμβεί. Τις ευκαιρίες που χάθηκαν. Τις δυνατότητες που σπαταλήθηκαν ...;τις προοπτικές που αλλοιώθηκαν, μέσα σε μια ζωή στην οποία δεν επιζούν οι αξίες , αλλά διαιωνίζονται οι διαστρεβλώσεις τους..!
Στην αναβίωση αυτών των αξιών και στην αντιστροφή των στρεβλώσεων επικεντρώνεται το δίλημμα των «απελπισμένων». Ας είναι αφόρητη η πίεση για εκπατρισμό. Ας φαίνεται απατηλή η δέσμευση να παραμείνουμε και να αγωνιστούμε ενωμένοι. Ας μοιάζει μάταιη μια κίνηση «κόντρα στο κύμα» της περίστασης ...;
Το δύσκολο στη ζωή δεν είναι τα πράγματα να είναι όπως τα θες..
Στην αναβίωση αυτών των αξιών και στην αντιστροφή των στρεβλώσεων επικεντρώνεται το δίλημμα των «απελπισμένων». Ας είναι αφόρητη η πίεση για εκπατρισμό. Ας φαίνεται απατηλή η δέσμευση να παραμείνουμε και να αγωνιστούμε ενωμένοι. Ας μοιάζει μάταιη μια κίνηση «κόντρα στο κύμα» της περίστασης ...;
Το δύσκολο στη ζωή δεν είναι τα πράγματα να είναι όπως τα θες..
Το δύσκολο - αλλά και το σοφό - είναι να τα βλέπεις όπως είναι.
Να συντάσσεται με τα πράγματα. Να προσαρμόζεσαι σ' αυτά και να κάνεις ότι μπορείς να αλλάξεις αυτά που πρέπει και μπορούν να αλλάξουν. Το μυστικό είναι να ανανεώσεις την κουρασμένη ελπίδα σου. Να θερμάνεις κάθε λιποψυχία και εξαπάτηση ...;Να ξεπεράσεις τα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα», που έγιναν άθλια έργα των ολίγων και να συμβάλεις με πάθος στην ανόρθωση της πατρίδας και στη θετική εξέλιξη του μέλλοντος.
Αυτό δεν μπορεί , δυστυχώς, να γίνει στην πατρίδα..!
Μυριόστομη η στρατιά των ανέργων , των εξαθλιωμένων οικονομικά Ελλήνων, οι οποίοι μοιράζονται πλέον την τραγωδία , αναμασούν τους λόγους και τις αιτίες , κάποτε «ψηλαφούν» υπαίτιους και ευθύνες, αλλά σε κάθε περίπτωση γίνονται μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης του...
Απεγνωσμένη, αλλά αναγκαία η επιλογή του νόστου..!
Απεγνωσμένη, αλλά αναγκαία η επιλογή του νόστου..!
Δυστυχώς, δεν συμβαίνει για πρώτη φορά..! Είναι ενδεικτική η «ανακύκλωση» της πρόσφατης ιστορίας του λαού μας. Μόνο που μας ξαφνιάζει ο επαπειλούμενος νέος εκπατρισμός. Γίνεται δυσεξήγητος κάτω από τις φρούδες ελπίδες και τις απατηλές προσδοκίες της Παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας της ζωής ...;
Η μεταπολεμική μας δυσπραγία, ως ανάμνηση, είναι ακόμη νωπή.. Σκόρπισε χιλιάδες από μας στους πέντε ανέμους. Αλλοιώθηκε η «κρατική» μας συνοχή, ευτυχώς, δεν χάθηκε η «εθνική» μας συνείδηση. Το όπου γης και πατρίς έγινε σύνθημα καθαρά Ελληνικό ...;Αυτό το καταλαβαίνουν καλύτερα όσοι έζησαν σε δεύτερη πατρίδα ...;
Κρίμα που είμαστε υποχρεωμένοι να παίξουμε και πάλι αυτό το «παιχνίδι». Δεν είναι επιλογή ...;Είναι επιβολή ...;Δεν είναι επιθυμία ...;Είναι υποχρέωση, που απορρέει από το καθεστώς της ανάγκης ...;
Η μεταπολεμική μας δυσπραγία, ως ανάμνηση, είναι ακόμη νωπή.. Σκόρπισε χιλιάδες από μας στους πέντε ανέμους. Αλλοιώθηκε η «κρατική» μας συνοχή, ευτυχώς, δεν χάθηκε η «εθνική» μας συνείδηση. Το όπου γης και πατρίς έγινε σύνθημα καθαρά Ελληνικό ...;Αυτό το καταλαβαίνουν καλύτερα όσοι έζησαν σε δεύτερη πατρίδα ...;
Κρίμα που είμαστε υποχρεωμένοι να παίξουμε και πάλι αυτό το «παιχνίδι». Δεν είναι επιλογή ...;Είναι επιβολή ...;Δεν είναι επιθυμία ...;Είναι υποχρέωση, που απορρέει από το καθεστώς της ανάγκης ...;
Κανείς δεν θέλει να ξεριζωθεί από τον τόπο του ...;
Ακόμα και αν κυριαρχεί μέσα του το πάθος του Οδυσσέα. Κανείς δεν εκπατρίζεται συνειδητά.. Ούτε εγκαταλείπει τους φυσικούς δεσμούς του με τα πρόσωπα , τις ιδέες και τα ιδανικά που εκφράζουν. Ακόμη και αν βρεθεί έξω από τη γενέθλια γη «η πόλις του θα τον ακολουθεί, στους δρόμους θα γυρνά τους ίδιους , κατά τον Καβάφη ...;
Φεύγω, λοιπόν, αναζητώντας σε άλλη γη το προσωρινό μου καταφύγιο. Παίρνω μαζί μου τους ψιθύρους, τα ακούσματα , τα λόγια και τα έργα, της πατρίδας. Τα χτίζω ανάχωμα στις επιρροές και τις προκλήσεις της σύγχρονης Βαβυλώνας . Κρατώ το όραμα και την ψυχή της πατρίδας σ' όλους τους ανέμους , σ' όλους τους δρόμους και τα κρίσιμα σταυροδρόμια της κοσμοπολίτικης πλημμυρίδας. Τα σχέδια και τα όνειρά μου ακολουθούν αυτό που νιώθω για το δρόμο και τη μοίρα της πατρίδας. Όπου κι αν βρίσκομαι ...;
Φεύγω, λοιπόν, αναζητώντας σε άλλη γη το προσωρινό μου καταφύγιο. Παίρνω μαζί μου τους ψιθύρους, τα ακούσματα , τα λόγια και τα έργα, της πατρίδας. Τα χτίζω ανάχωμα στις επιρροές και τις προκλήσεις της σύγχρονης Βαβυλώνας . Κρατώ το όραμα και την ψυχή της πατρίδας σ' όλους τους ανέμους , σ' όλους τους δρόμους και τα κρίσιμα σταυροδρόμια της κοσμοπολίτικης πλημμυρίδας. Τα σχέδια και τα όνειρά μου ακολουθούν αυτό που νιώθω για το δρόμο και τη μοίρα της πατρίδας. Όπου κι αν βρίσκομαι ...;
Μέσα σ' αυτά, είμαι πάντα εγώ..!
Τελικά, ο καθένας μας είναι αυτό που αισθάνεται. Αυτό που αποφασίζει να γίνει .
Γίνεται αυτό που αισθάνεται. Είναι αυτό που αισθάνεται..!
Από αυτό εξαρτάται η γνησιότητα και η ισορροπία του ...;Αυτός είναι η πατρίδα του... Είναι ο μόνος τρόπος για να ξεπεραστεί η δύσκολη εποχή.
Με αυτήν την αίσθηση πρέπει να περάσουμε "απέναντι". Να δαμάσουμε την " ήρεμη απελπισία" της περίστασης και να τη μετατρέψουμε , με επώδυνη προσπάθεια , σε μια καινούργια «αυτογνωσία» , σε μια δυναμική "αυτενέργεια", που θα ανοίξει το δρόμο στη ζωντάνια και τη χαρά της ζωής.
Αν κάποιοι από μας αποδείχτηκαν ονειροψεύτες και ονειροκλέφτες και σημάδεψαν με χρώματα μελανά τη ζωή μας , χρωστάμε , τουλάχιστον στα παιδιά μας, μια κίνηση "κόντρα στο κύμα" της περίστασης μας και την αποκατάσταση της ισορροπία της ...;
Ο κ. Γεώργιος Τσούκας είναι σύμβουλος εκπαίδευσης
STEVENIKO
Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...
