Η Μεταπολίτευση δεν θέλει να τελειώσει...
Έχει βαθιές ρίζες και φαίνεται να είναι επτάψυχη, καθώς την σφιχταγκαλιάζουν όσοι έχουν συμφέρον από την διατήρησή της - Η πολιτική ζωή της χώρας, πρέπει να πάψει να στηρίζεται σε σαθρά θεμέλια
Δεν θυμάμαι πόσες φορές έχω ακούσει ότι ήρθε το τέλος της μεταπολίτευσης. Θα είναι φαίνεται εφτάψυχη, διότι δεν λέει να μας εγκαταλείψει.
Είναι βαθιές οι ρίζες της και την σφιχταγκαλιάζουν όσοι έχουν συμφέρον με τη διατήρησή της.
Και όμως, ξεκίνησε με καλές προθέσεις το 1974 και πολλές από αυτές τις υλοποίησε.
Δόθηκε η δυνατότητα σε πολλές κοινωνικές ομάδες που δεν είχαν ισχυρή (ή και καθόλου) φωνή κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, να αρθρώσουν πολιτικοκοινωνικό λόγο.
Και έτυχε, καθ’ όλη την περίοδό της να υπάρχει ειρήνη, σε αντίθεση με το υπόλοιπο διάστημα του 20ού αι.
Ποιο επομένως είναι το πρόβλημα της «χρεοκοπίας» της, όπως διαπίστωσαν (αλλά απέφυγαν να πουν ποιοι την χρεοκόπησαν) και οι δύο αρχηγοί των κομμάτων εξουσίας, αφού ξεκίνησε και πορεύτηκε με τόσο καλές προϋποθέσεις;
Μεταξύ των αρνητικών που μπορούν να προβληθούν, θεωρώ ότι τρία είναι τα κύρια σημεία που την χαρακτηρίζουν.
Και πρώτο απ’ όλα ότι, στην αρχή της, αντί να επιδιωχθούν ριζικές αλλαγές στις πολιτικές και πολιτειακές στρεβλώσεις, επιχειρήθηκε ο εξωραϊσμός τους.
Όταν όμως ένα δέντρο παύσει να καρποφορεί, δεν τον περιποιείσαι εσαεί, αλλά το αντικαθιστάς.
Εξακολούθησε δηλαδή να κυριαρχεί το πελατειακό σύστημα στις σχέσεις πολιτικού και (πελάτη) ψηφοφόρου.
Με το ρουσφέτι και τον κομματισμό να θεριεύουν, αλλά και με την κληρονομική διαδοχή της έδρας να συνεχίζεται (σε όλους τους τομείς και όχι μόνον της πολιτικής).
Ιδιαίτερα δε με την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης εξαφανίστηκε και ο όποιος πολιτικός λόγος υπήρχε, αντικαθιστάμενος από ρητορικά εφευρήματα προς ικανοποίηση των ψηφοφόρων.
Άλλο χαρακτηριστικό στοιχείο υπήρξε η ανάδειξη πολιτικών στην κομματική ιεραρχία, όχι αυτών που αποδεδειγμένα είχαν τα προς τούτο προσόντα, αλλά όσων εξαργύρωναν κομματικούς αγώνες ή και αντιστασιακούς κατά τη δικτατορία, αμφισβητούμενους όμως για αρκετούς.
Και το λέγω αυτό, διότι πολλές φορές έχω ακούσει, ότι από τη «Γενιά του Πολυτεχνείου» απουσιάζουν -είτε από σεμνότητα, είτε λόγω αποκλεισμού για διάφορους λόγους- πολλοί από εκείνους που είχαν πράγματι συμμετοχή σε γεγονότα, και θα μπορούσαν με το ήθος και την αγωνιστικότητά τους να δώσουν άλλη πορεία στη μεταπολίτευση.
Και το τρίτο στοιχείο (μεταξύ αυτών που διακρίνω) είναι ότι η δημοκρατική ομαλότητα και κοινωνική σταθερότητα που υπήρξε, δεν είχε σταθερές βάσεις, γι’ αυτό και μόλις παρουσιάστηκαν σοβαρές δυσκολίες, βαίνουν προς κατάρρευση. Και δεν μπορούσε να συμβεί αλλιώς, διότι σ’ αυτό οδήγησαν τα πράγματα τα δυο πρώτα αρνητικά στοιχεία που αναφέραμε.
Και ενώ, διάχυτη είναι πλέον η άποψη ότι η πολιτική ζωή της χώρας πρέπει να πάψει να στηρίζεται σε σαθρά θεμέλια, οι ωφελημένοι από αυτήν την κατάσταση δεν θέλουν επ’ ουδενί να αλλάξουν τακτική.
Ο πρόεδρος και οι περί αυτόν του ΠΑΣΟΚ, μη συναισθανόμενοι ίσως το βάρος της ευθύνης τους, ο μεν πρώτος αρνείται πεισματικά να αποσυρθεί, οι δε άλλοι εξακολουθούν να αγωνίζονται για τη διατήρηση μιας κατάστασης, που ίσως εξυπηρετεί μόνον τους ίδιους. Κάτι δηλαδή σαν το κίνητρο της αυτοσυντήρησης.
Ο δε πρόεδρος της Ν.Δ., έδειξε τα ίδια στοιχεία παλαιοκομματισμού με άπειρες αναδιπλώσεις και υπαναχωρήσεις, που δεν διακρίνουν έναν ηγέτη στον οποίο κάποιος να εμπιστευθεί.
Και οι δύο (αναφέρομαι μόνον στους αρχηγούς των δύο κομμάτων εξουσίας, διότι ο δικομματισμός δεν είναι διατεθειμένος να μας εγκαταλείψει εύκολα) δεν κατόρθωσαν μέχρι σήμερα να δώσουν ελπίδα και προοπτική στο λαό. Δεν φρόντισαν καν να στελεχώσουν τον κομματικό μηχανισμό με πρόσωπα υψηλού κύρους.
Ζήτησα από κομματικό στέλεχος της Ν.Δ. να μου αναφέρει πέντε ονόματα μελλοντικών υπουργών, αν η Ν.Δ. γίνει κυβέρνηση. Ονόματα που να εμπνεύσουν τον λαό.
Δυσκολεύτηκε να μου απαντήσει.
Ως προς τα λεγόμενα «μικρά» κόμματα, που δεν έχουν αναλάβει το βάρος διακυβέρνησης, δύσκολα κρίνονται, διότι μπορούν ανέξοδα να υποστηρίζουν ο,τιδήποτε ευχαριστεί κοινωνικές ομάδες.
Όλοι θέλουμε την αλλαγή. Το λέγουν και οι ίδιοι οι πολιτικοί, ότι η μεταπολίτευση τελείωσε.
Μόνο που εμείς, ως λαός, το θέλουμε ειλικρινά, αλλά δεν είδα μέχρι στιγμής από πλευράς πολιτικών κάποια έμπρακτη ανταπόκριση.
Εξακολουθούν να πιστεύουν, ότι μπορούν ακόμη με τις γνωστές υποσχέσεις να διατηρούνται. Ίσως πάλι, δεν έχουν και τις ικανότητες να κάνουν κάτι άλλο.
Και αυτό είναι το πρόβλημά μας.
Η έλλειψη κοινής βούλησης πολιτών και πολιτικών. Η κατάσταση θα αλλάξει φυσικά, υπό την πίεση των πραγμάτων.
Όμως, έως τότε, κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει την προστιθέμενη ζημία.
Δεν θυμάμαι πόσες φορές έχω ακούσει ότι ήρθε το τέλος της μεταπολίτευσης. Θα είναι φαίνεται εφτάψυχη, διότι δεν λέει να μας εγκαταλείψει.
Είναι βαθιές οι ρίζες της και την σφιχταγκαλιάζουν όσοι έχουν συμφέρον με τη διατήρησή της.
Και όμως, ξεκίνησε με καλές προθέσεις το 1974 και πολλές από αυτές τις υλοποίησε.
Δόθηκε η δυνατότητα σε πολλές κοινωνικές ομάδες που δεν είχαν ισχυρή (ή και καθόλου) φωνή κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, να αρθρώσουν πολιτικοκοινωνικό λόγο.
Και έτυχε, καθ’ όλη την περίοδό της να υπάρχει ειρήνη, σε αντίθεση με το υπόλοιπο διάστημα του 20ού αι.
Ποιο επομένως είναι το πρόβλημα της «χρεοκοπίας» της, όπως διαπίστωσαν (αλλά απέφυγαν να πουν ποιοι την χρεοκόπησαν) και οι δύο αρχηγοί των κομμάτων εξουσίας, αφού ξεκίνησε και πορεύτηκε με τόσο καλές προϋποθέσεις;
Μεταξύ των αρνητικών που μπορούν να προβληθούν, θεωρώ ότι τρία είναι τα κύρια σημεία που την χαρακτηρίζουν.
Και πρώτο απ’ όλα ότι, στην αρχή της, αντί να επιδιωχθούν ριζικές αλλαγές στις πολιτικές και πολιτειακές στρεβλώσεις, επιχειρήθηκε ο εξωραϊσμός τους.
Όταν όμως ένα δέντρο παύσει να καρποφορεί, δεν τον περιποιείσαι εσαεί, αλλά το αντικαθιστάς.
Εξακολούθησε δηλαδή να κυριαρχεί το πελατειακό σύστημα στις σχέσεις πολιτικού και (πελάτη) ψηφοφόρου.
Με το ρουσφέτι και τον κομματισμό να θεριεύουν, αλλά και με την κληρονομική διαδοχή της έδρας να συνεχίζεται (σε όλους τους τομείς και όχι μόνον της πολιτικής).
Ιδιαίτερα δε με την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης εξαφανίστηκε και ο όποιος πολιτικός λόγος υπήρχε, αντικαθιστάμενος από ρητορικά εφευρήματα προς ικανοποίηση των ψηφοφόρων.
Άλλο χαρακτηριστικό στοιχείο υπήρξε η ανάδειξη πολιτικών στην κομματική ιεραρχία, όχι αυτών που αποδεδειγμένα είχαν τα προς τούτο προσόντα, αλλά όσων εξαργύρωναν κομματικούς αγώνες ή και αντιστασιακούς κατά τη δικτατορία, αμφισβητούμενους όμως για αρκετούς.
Και το λέγω αυτό, διότι πολλές φορές έχω ακούσει, ότι από τη «Γενιά του Πολυτεχνείου» απουσιάζουν -είτε από σεμνότητα, είτε λόγω αποκλεισμού για διάφορους λόγους- πολλοί από εκείνους που είχαν πράγματι συμμετοχή σε γεγονότα, και θα μπορούσαν με το ήθος και την αγωνιστικότητά τους να δώσουν άλλη πορεία στη μεταπολίτευση.
Και το τρίτο στοιχείο (μεταξύ αυτών που διακρίνω) είναι ότι η δημοκρατική ομαλότητα και κοινωνική σταθερότητα που υπήρξε, δεν είχε σταθερές βάσεις, γι’ αυτό και μόλις παρουσιάστηκαν σοβαρές δυσκολίες, βαίνουν προς κατάρρευση. Και δεν μπορούσε να συμβεί αλλιώς, διότι σ’ αυτό οδήγησαν τα πράγματα τα δυο πρώτα αρνητικά στοιχεία που αναφέραμε.
Και ενώ, διάχυτη είναι πλέον η άποψη ότι η πολιτική ζωή της χώρας πρέπει να πάψει να στηρίζεται σε σαθρά θεμέλια, οι ωφελημένοι από αυτήν την κατάσταση δεν θέλουν επ’ ουδενί να αλλάξουν τακτική.
Ο πρόεδρος και οι περί αυτόν του ΠΑΣΟΚ, μη συναισθανόμενοι ίσως το βάρος της ευθύνης τους, ο μεν πρώτος αρνείται πεισματικά να αποσυρθεί, οι δε άλλοι εξακολουθούν να αγωνίζονται για τη διατήρηση μιας κατάστασης, που ίσως εξυπηρετεί μόνον τους ίδιους. Κάτι δηλαδή σαν το κίνητρο της αυτοσυντήρησης.
Ο δε πρόεδρος της Ν.Δ., έδειξε τα ίδια στοιχεία παλαιοκομματισμού με άπειρες αναδιπλώσεις και υπαναχωρήσεις, που δεν διακρίνουν έναν ηγέτη στον οποίο κάποιος να εμπιστευθεί.
Και οι δύο (αναφέρομαι μόνον στους αρχηγούς των δύο κομμάτων εξουσίας, διότι ο δικομματισμός δεν είναι διατεθειμένος να μας εγκαταλείψει εύκολα) δεν κατόρθωσαν μέχρι σήμερα να δώσουν ελπίδα και προοπτική στο λαό. Δεν φρόντισαν καν να στελεχώσουν τον κομματικό μηχανισμό με πρόσωπα υψηλού κύρους.
Ζήτησα από κομματικό στέλεχος της Ν.Δ. να μου αναφέρει πέντε ονόματα μελλοντικών υπουργών, αν η Ν.Δ. γίνει κυβέρνηση. Ονόματα που να εμπνεύσουν τον λαό.
Δυσκολεύτηκε να μου απαντήσει.
Ως προς τα λεγόμενα «μικρά» κόμματα, που δεν έχουν αναλάβει το βάρος διακυβέρνησης, δύσκολα κρίνονται, διότι μπορούν ανέξοδα να υποστηρίζουν ο,τιδήποτε ευχαριστεί κοινωνικές ομάδες.
Όλοι θέλουμε την αλλαγή. Το λέγουν και οι ίδιοι οι πολιτικοί, ότι η μεταπολίτευση τελείωσε.
Μόνο που εμείς, ως λαός, το θέλουμε ειλικρινά, αλλά δεν είδα μέχρι στιγμής από πλευράς πολιτικών κάποια έμπρακτη ανταπόκριση.
Εξακολουθούν να πιστεύουν, ότι μπορούν ακόμη με τις γνωστές υποσχέσεις να διατηρούνται. Ίσως πάλι, δεν έχουν και τις ικανότητες να κάνουν κάτι άλλο.
Και αυτό είναι το πρόβλημά μας.
Η έλλειψη κοινής βούλησης πολιτών και πολιτικών. Η κατάσταση θα αλλάξει φυσικά, υπό την πίεση των πραγμάτων.
Όμως, έως τότε, κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει την προστιθέμενη ζημία.
STEVENIKO
Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...
