του Βλαντίμιρ Σορόκιν (Μεταίχμιο)

Ο Βλαντίμιρ Σορόκιν (1955) θεωρείται σήμερα ένας απ' τους πιο δημοφιλείς «μεταμοντέρνους» συγγραφείς της Ρωσίας. Το έργο του επηρεάστηκε από την «αντικουλτούρα» και τον «υπόγειο» καλλιτεχνικό κόσμο της Μόσχας στη δεκαετία του 1980'. Τα βιβλία του ήταν απαγορευμένα κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής περιόδου ενώ στα νιάτα του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το περιοδικό στο οποίο δούλευε επειδή αρνήθηκε να γίνει μέλος της Κομσομόλ (την τότε κρατική κομμουνιστική οργάνωση των νέων). Το μυθιστόρημά του «Πίσω από το μεγάλο ρωσικό τείχος» (2006), με το οποίο εδραιώθηκε και στον αγγλοσαξονικό κόσμο, συνιστά μια μεγάλη μυθοπλαστική δυστοπία για την πατρίδα του, μια καυστική σάτιρα και μια πολιτική καταγγελία ταυτόχρονα. Αναβιώνοντας την εποχή που ο Ιβάν ο Τρομερός κατέπνιγε τις αντιδράσεις της παλαιάς ρωσικής αριστοκρατίας προκειμένου να διατηρήσει την εξουσία του, έχοντας όμως το βλέμμα του σταθερά προσηλωμένο στο παρόν, ο Σορόκιν δημιουργεί την εφιαλτική Αγία Ρωσία του 2027.

Σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον η χώρα κυβερνάται από έναν Ορθόδοξο μονάρχη που έχει χτίσει το Μεγάλο Ρωσικό Τείχος προκειμένου να απομονώσει την χώρα του από την σαπίλα και την παρακμή της Δύσης. Το μυθιστόρημα είναι η περιγραφή μιας εργάσιμης μέρας ενός αφοσιωμένου κρατικού υπαλλήλου, του Οπρίτσνικου Αντρέι Ντανίλοβιτς Καμιάγκα. Η Ρωσία που επινοεί ο συγγραφέας έχει επιστρέψει στη μεσαιωνική βαρβαρότητα, την θρησκοληψία και τον σκοταδισμό. Με όπλα του το χιούμορ και μια χοντροκομμένη, προκλητική αργκό ο Σορόκιν σαρκάζει το παλαιό και (επιπλέον ενοχλεί) το νέο καθεστώς σ' ένα σκοτεινό αλλά και διασκεδαστικό βιβλίο που μας κάνει σοφότερους σχετικά με τα αποτελέσματα της διακυβέρνησης του Πούτιν. Μάλιστα το νεολαιίστικο κίνημα «Συνοδοιπόροι», φιλικά διακείμενο προς τον Πούτιν, έχει κάψει δημοσίως τα βιβλία του συγγραφέα μπροστά στο θέατρο Μπολσόι της Μόσχας.

του Γκονσάλο Μ. Ταβάρες (Καστανιώτης)

Το νέο μεγάλο αστέρι της πορτογαλικής λογοτεχνίας λέγεται Γκονσάλο Μανουέλ Ταβάρες (1970). Ο συγγραφέας που διδάσκει Θεωρία της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Λισσαβόνας έκανε μια άνευ προηγουμένου, εντυπωσιακή έφοδο στα λογοτεχνικά πράγματα της πατρίδας του. Γεννήθηκε στη Λουάντα της Ανγκόλας (πρώην αποικία της Πορτογαλίας) και έγραψε 21 βιβλία μέσα σε 9 χρόνια, αρχής γενομένης από το 2001. Έκτοτε έχει κερδίσει πολλά σημαντικά βραβεία σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Το μυθιστόρημά του «Ιερουσαλήμ» κέρδισε το 2005 το «Βραβείο Ζοζέ Σαραμάγκου» για συγγραφείς κάτω των 35 ετών. Ο Πορτογάλος νομπελίστας είχε πει τότε στην τελετή απονομής του βραβείου: «Το μυθιστόρημα "Ιερουσαλήμ" είναι ένα έξοχο βιβλίο, και στ' αλήθεια του αξίζει μια θέση ανάμεσα στα μεγάλα έργα της δυτικής λογοτεχνίας. Ο Γκονσάλο Μ. Ταβάρες δεν έχει κανένα δικαίωμα να γράφει τόσο καλά στην ηλικία των 35 ετών. Μου 'ρχεται να τον χαστουκίσω!».

Ο Ερνστ Σπένγκλερ βρίσκεται μόνος την νύχτα της 29^ης Μαϊου σε μια πόλη που δεν κατονομάζεται και σκέφτεται να αυτοκτονήσει πέφτοντας απ' το παράθυρο του σπιτιού του. Τότε χτυπά το τηλέφωνο. Στην άλλη άκρη του ακουστικού είναι η τριαντάχρονη Μιλια η οποία είναι στο διαμέρισμά της και σφαδάζει απ' τους πόνους, η υγεία της βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο. Ο Ερνστ σπεύδει να τη βοηθήσει τη στιγμή που εκείνη εγκαταλείπει το σπίτι προς αναζήτηση μιας εκκλησίας. Ένας ανισόρροπος τύπος κυκλοφορεί στους σκοτεινούς δρόμους της ίδιας πόλης κι όταν βρίσκει ένα νεαρό αγόρι το δολοφονεί εν ψυχρώ. Ο Τέοντορ, γιατρός και ερευνητής της μαζικής ανθρώπινης βίας, είναι κι αυτός έξω αναζητώντας μια πόρνη που επισκέπτεται συχνά, την Χάνα, η οποία με τη σειρά της δίνει μερικά απ' τα χρήματά της στον Χίνερκ, έναν άνδρα στοιχειωμένο από έναν πόλεμο που έχει τελειώσει αλλά ο φόβος δεν τον αφήνει να κυκλοφορήσει χωρίς την ασφάλεια που του προσφέρει το όπλο του. Ο νεαρός Κας ξυπνά τα ξημερώματα αλλά δεν βρίσκει τον πατέρα του στο σπίτι. Αποφασίζει να βγει έξω και να τον ψάξει με απρόβλεπτα αποτελέσματα. Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη διάρκεια μιας νύχτας που η βία είναι αναπόφευκτη και η τρέλα γιορτάζει, πρόκειται για μια νύχτα θανάτου και αποκάλυψης, μια νύχτα που ο πόνος φτάνει στα απώτατα όριά του.

της Νικόλ Κράους (Μεταίχμιο)

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Νικόλ Κράους (1974), σύζυγος του συγγραφέα Τζόναθαν Σάφραν Φόερ και κάτοικος του Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, καταφθάνει στην ελληνική αγορά με το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά της «Great House» (2010) που ήταν υποψήφιο στη μικρή λίστα για το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των Η.Π.Α. και το Βραβείο Όραντζ της ίδιας χρονιάς. Μετά την επιτυχία που σημείωσαν τα δυο πρώτα της βιβλία, το «Man Walks Into a Room» (2002) και το παγκόσμιο μπεστ σέλερ «The History of Love» (2005, Η ιστορία του έρωτα) το οποίο απέσπασε διεθνείς βραβεύσεις (William Saroyan International Prize for Writing και το Prix du Meilleur Livre Étranger στη Γαλλία) η συγγραφέας, που δούλεψε σε νεαρή ηλικία την ποίηση της στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ μαζί με τον Γιόζεφ Μπρόντσκι και αργότερα ειδικεύτηκε στην ολλανδική ζωγραφική του 17^ου αιώνα, τέθηκε σε καθεστώς «λογοτεχνικής παρακολούθησης» από το αμερικανικό περιοδικό «The New Yorker» ως μία εκ των είκοσι καλύτερων συγγραφέων κάτω των σαράντα ετών. Το 2006 οι εκδόσεις Διόπτρα εξέδωσαν την «Ιστορία του Ερωτα» στα ελληνικά αλλά το βιβλίο δεν έτυχε της προσοχής που του άξιζε.

Στο μυθιστόρημά της «Great House» ο συνδετικός κρίκος των επιμέρους ιστοριών είναι ένα γραφείο (ο προσωρινός τίτλος στα ελληνικά είναι «Το γραφείο του Ντάνιελ Βάρσκι») με πολλά συρτάρια που ασκεί την εξουσία του σε όσους το έχουν στην κατοχή τους ή το έχουν παραχωρήσει. Για είκοσι πέντε χρόνια, μια μοναχική συγγραφέας γράφει στο γραφείο που «κληρονόμησε» από έναν νεαρό Χιλιανό ποιητή ο οποίος εξαφανίστηκε μετά τη μεσολάβηση της μυστικής αστυνομίας του Πινοσέτ. Μια μέρα ένα κορίτσι που ισχυρίζεται ότι είναι κόρη του ποιητή έρχεται να το διεκδικήσει αναστατώνοντας τη ζωή της συγγραφέως. Στα πράσινα προάστια του Λονδίνου, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ένας άντρας φροντίζει την ετοιμοθάνατη γυναίκα του και ανακαλύπτει, ανάμεσα στα χαρτιά της, μια μπούκλα που θα σταθεί η αφορμή για να έρθει στο φως ένα τρομερό μυστικό. Στην Ιερουσαλήμ, ένας αντικέρ αποκαθιστά τις ζημιές που υπέστη ο χώρος μελέτης του πατέρα του, ο οποίος λεηλατήθηκε από τους Ναζί στη Βουδαπέστη του 1944. Καθώς οι αφηγητές ξεδιπλώνουν τις εξομολογήσεις τους, το γραφείο βαρύνεται από όλο και περισσότερα νοήματα, και φτάνει εντέλει να αντιπροσωπεύει όσα αναγκάστηκαν να απαρνηθούν και όσα τους δένουν με εκείνα που χάθηκαν.