της Τασουλας Kαραϊσκακη




Προ ημερών κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο ένα αποκρουστικό βίντεο -το οποίο είδαν σχεδόν όλοι οι χρήστες Ιντερνετ- με τέσσερις Αμερικανούς πεζοναύτες (οι δύο αναγνωρίστηκαν) να ουρούν πάνω στις σορούς τριών Ταλιμπάν, κάνοντας χυδαία αστεία. Ο δεδηλωμένος αποτροπιασμός, όπως κάθε φορά που έρχονται στο φως «τρόπαια πολέμου» του είδους -οι φωτογραφίες της στρατιωτίνας που σέρνει με λουρί σκύλου Ιρακινό, των πεζοναυτών που επιδεικνύουν κεφάλια ή ακρωτηριασμένα μέλη Αφγανών, των εικονικών πνιγμών, της σεξουαλικής κακοποίησης κρατουμένων στο Αμπού Γκράιμπ- συνοδεύεται από τη λιγότερο δεδηλωμένη μεταποίηση σε διασκέδαση του μακάβριου, του φρικώδους. Εντονη απέχθεια αλλά και ανομολόγητη ψυχαγωγία.

Παγιδευμένοι σε ένα σύμπαν που όχι μόνο δικαιολογεί τις πολεμικές πρακτικές (για την ειρήνη και τη δημοκρατία), αλλά καλλιεργεί με άμεσους και έμμεσους τρόπους την πολεμική ρητορική, οι τηλεθεατές/αναγνώστες εισπράττουν ανωδύνως τη φρίκη που ζουν άλλοι. Την αντιμετωπίζουν ως αναπόφευκτη συνέπεια της σύρραξης, την οποία ορισμένοι φαντάζονται ως θρίαμβο -ή πανωλεθρία- με αυτοθυσιαζόμενους ήρωες, μακριά από την πραγματικότητα του πολέμου, που δημιουργεί μόνο μισθοφόρους, βιαστές, μαυραγορίτες, μεσάζοντες - και πολλά πραγματικά θύματα.

Ετσι κι αλλιώς ο δέκτης των συμβάντων είναι εθισμένος στη βία, πλέον από τη νηπιακή ηλικία· με το πάτημα ενός κουπιού στο κομπιούτερ τα παιδιά διαμελίζουν σώματα, μετατρέπουν ανυποψίαστους διαβάτες σε παραμορφωμένα πτώματα, «ζουν» γενοκτονίες στο Διάστημα, αιμοσταγείς βεντέτες στον υπόκοσμο, εξολοθρεύσεις ένοχων κι αθώων, ανθρώπων και τεράτων. Αδιαφορώντας για κάθε είδος νοητού φορτίου, προσλαμβάνοντας μόνο την εικόνα (που μπορεί να προκαλεί κάθε φορά απέχθεια, αλλά ποτέ δεν απογοητεύει), εθίζονται, το ειδεχθές, το παράλογο να αποτελούν τον «χώρο» της προσωπικής τους εκτόνωσης. Αλλά και ο βασανιστής δεν γεννιέται, γίνεται. Σύμφωνα με τον Αμερικανό κοινωνικό ψυχολόγο Στάνλεϊ Μίλγκραμ, πολλοί καθημερινοί άνθρωποι φτάνουν να κάνουν πράγματα που θα μπορούσαν να βλάψουν συνανθρώπους τους, όταν το ζητεί μια αυθεντία και μετά τη μεθοδική ενστάλαξη της πεποίθησης ότι τα θύματά τους (άτομα διαφορετικά από αυτούς) είναι άτομα χωρίς ανθρώπινη υπόσταση, εχθροί του έθνους. Ο πόλεμος, προϊόν της ανθρώπινης απληστίας για όλο και μεγαλύτερη δύναμη, διδάσκει τάχιστα τη φρικαλέα αντεκδίκηση, την ωμότητα, την ακραία αναίτια χυδαιότητα. Παράλληλα οι εικόνες του κάνουν τον γύρο του κόσμου, σκορπώντας την απέχθεια και τη φρίκη, αλλά και ικανοποιώντας τα ταπεινότερα των ενστίκτων (πάντοτε οι άνθρωποι διεγείρονταν από το φρικαλέο).

Χρειάζεται, λοιπόν, κάποια αντίσταση της κοινωνίας σε ό, τι τείνει να εμφανίσει ως «φυσική» τη βεβήλωση νεκρού, τον εξευτελισμό δέσμιου ατόμου (σε συγκεκριμένες συνθήκες). Μήπως η παγερή και ανώνυμη βαρβαρότητα, που μοιάζει να διαποτίζει και το μη εμπόλεμο τμήμα της κοινωνίας, εμπεριέχει μια σοβαρή ελπίδα; Διότι, η εγγύτητα του κακού ευνοεί τη συνειδητοποίηση της επέλασής του· αν αυτή η γνώση διευρυνθεί μπορεί να οδηγήσει σε πρακτικές πολιτισμικής σωτηρίας. Η ανθρωπότητα διαθέτει τις γενικές αρετές που επιτρέπουν, υπό όρους, την ανόρθωση νέων απέναντι σε σύγχρονες αρένες και εικονικά Κολοσσαία...

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...