του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη
Έκπληκτη η ελληνική κοινή γνώμη, παρακολούθησε τις σφοδρές αντιδράσεις τόσο του Κρεμλίνου, όσο και της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για την προφυλάκιση του ηγούμενου Εφραίμ του Βατοπαιδινού, για τη γνωστή υπόθεση.
Με απροκάλυπτες, αλλά και ασυνήθιστες ενέργειες της τόσο η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, όσο και η πολιτική ηγεσία του Κρεμλίνου, θέλησαν να δείξουν όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας τους, αλλά και στην υπόλοιπη ορθόδοξη οικουμένη, πως αυτοί μόνο υπερασπίζονται την διωκόμενη Ορθοδοξία όπου γης.
Η έκπληξη για την πολιτική αυτή είναι δικαιολογημένη, γιατί οι περισσότεροι αγνοούν πως τα τελευταία δέκα, περίπου, χρόνια, η Ρωσία, υπό την ηγεσία του Βλαδίμηρου Πούτιν, καλλιεργεί συστηματικά το έδαφος για την αναβίωση της «αυτοκρατορικής ιδεολογίας», χρησιμοποιώντας τους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς και αξιοποιώντας την «σοβιετική εμπειρία». Η αντικατάσταση της «σοβιετικής ιδεολογίας» με την «αυτοκρατορική» είναι αδήριτη ανάγκη για την ηγεσία του Κρεμλίνου, αλλά και την ηγεσία του Πατριαρχείου της Μόσχας. Η «αυτοκρατορική» ιδεολογία, η ιδέα της Μεγάλης Ρωσίας, προστάτιδας των απανταχού ορθοδόξων, αποτελεί μια πρώτης τάξεως συγκολλητική ουσία για την πολυεθνική Ρωσική Ομοσπονδία και τα κράτη – δορυφόρους της, πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο ημιεπίσημος ιδεολόγος του Κρεμλίνου, Αλεξάντρ Γιέλβεβιτς Ντούγκιν, στις δημόσιες διαλέξεις, τα άρθρα και τα βιβλία του, διατυπώνει θέσεις σχετικά με τον ζωτικό χώρο της Ευρασίας και τον ρόλο της Ορθοδοξίας, που μπροστά του, οι ακροδεξιοί ηγέτες της Δυτικής Ευρώπης, φαντάζουν σαν προσκοπάκια, κύριο μέλημα των οποίων είναι να κάνουν μια καλή πράξη κάθε μέρα.
Μέσα σε αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και τις συνακόλουθες ψυχολογικές διαθέσεις της ηγεσίας αλλά και μεγάλων τμημάτων της σημερινής ρωσικής κοινωνίας, η θεωρία της τρίτης Ρώμης ανασύρεται από τα ντουλάπια της ιστορίας και καθίσταται κεντρικός πυρήνας της νέας, αυτοκρατορικής ιδεολογίας.
Η θεωρία της τρίτης Ρώμης, εμφανίστηκε στην ρωσική ιστορία στις αρχές του 16ου μ.Χ. αιώνα, την εποχή άνθισης του πριγκιπάτου της Μόσχας, και συγκεκριμένα, στις επιστολές (1523 – 1524) του ηγουμένου Φιλόθεου της Μονής Ελεαζάρ στο Πσκοβ, προς τον ηγεμόνα Βασίλειο Ιβάνοβιτς τον Γ. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, η πρώτη Ρώμη έπεσε στα χέρια των βαρβάρων, η δεύτερη Ρώμη, η Κωνσταντινούπολη, στα χέρια των Τούρκων, η τρίτη Ρώμη, η Μόσχα, θα μείνει για πάντα αδούλωτη και προστάτιδα των ορθοδόξων. Στη συνέχεια, η θεωρία αυτή, εμπλουτίστηκε, τεκμηριώθηκε, σύμφωνα με τις ανάγκες του ρωσικού θρόνου, και γνώρισε μεγάλη διάδοση, όχι μόνο στα πλαίσια της ρωσικής αυτοκρατορίας, αλλά και σε άλλες χώρες, η πλειοψηφία του πληθυσμού των οποίων ανήκαν στις ορθόδοξες εκκλησίες. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα του Σέρβου Στέφανου Δουσάν και του Βούλγαρου τσάρου Ιωάννη – Αλεξάνδρου.
Με βάση αυτή την ιδεολογία η Ρωσία, θεωρούσε, και όπως φαίνεται θεωρεί, εαυτόν, προστάτη των απανταχού της γης ορθοδόξων, αμφισβητώντας έμπρακτα τα πρωτεία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Είναι η ιδεολογία εκείνη που επικαλέστηκε για την ανάμειξη της στο περίφημο «Ανατολικό ζήτημα» στα τέλη του 19ου αιώνα. Από αυτήν αντλούσε και αντλεί τα επιχειρήματα της για την δημιουργία ενός «ορθόδοξου τόξου», το οποίο, απ’ ότι δείχνουν τα πράγματα» γοητεύει αφάνταστα ένα μεγάλο μέρος του εθνικολαϊκού μετώπου της χώρας μας, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, τουλάχιστον.
Διαθέτοντας άπειρους πόρους, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, έχει επιδοθεί σε ένα λυσσαλέο αγώνα, προκειμένου να καταστεί η ηγέτιδα δύναμη της ορθοδοξίας διεθνώς. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής της είναι η συστηματική υπονόμευση του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως, παρά τις προσπάθειες που γίνονται για κατευνασμό και δημιουργική συζήτηση των διαφορών.
Στο σημείο αυτό, στην σκηνή μπαίνει η ηγούμενος Εφραίμ, της μονής του Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους, το οποίο ως γνωστό τελεί υπό την πνευματική καθοδήγηση του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως. Ο πολυμήχανος μοναχός, αντιλαμβανόμενος τόσο την πολιτική δύναμη, όσο και την οικονομική ισχύ που διαθέτει το «ξανθό γένος» του Βορρά, αλλά και αναζητώντας πολιτικές συμμαχίες, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του με την ελληνική δικαιοσύνη, εδώ και αρκετά χρόνια έχει αναπτύξει ιδιαίτερες σχέσεις με το ρωσικό Πατριαρχείο. Είναι εξόχως δηλωτική της στρατηγικής του, η πρόσφατη επίσκεψη στην Μόσχα, όπου μετέφερε στην «Αγία Ζώνη» για να προσκυνήσουν οι πιστοί. Τον υποδέχτηκαν, σχεδόν, με τιμές αρχηγού κράτους, ή τουλάχιστον, επικεφαλή εκκλησίας, ενώ μετά την προφυλάκισή του, εξαπέλυσαν μύδρους κατά της ελληνικής δικαιοσύνης και πολιτείας, κατηγορώντας τες ούτε λίγο ούτε πολύ ως διώκτες των θρησκευτικών πεποιθήσεων.
Μια άγνωστη, μα ουσιαστική, λεπτομέρεια είναι πως ο Εφραίμ έγινε ηγούμενος στο Βατοπαίδι το 1990, την χρονιά δηλαδή που δημιουργήθηκε στην Ρωσία το «Ίδρυμα Άγιος Αντρέας ο Πρωτόκλητος» (από την ομώνυμη ρωσική σκήτη του Αγίου Όρους, προφανώς). Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν πως η στήριξη που αφειδώς παρέχεται στον Εφραίμ από τον Βορρά, έχει να κάνει με τις προσπάθειες που κατέβαλε ο ίδιος ως προς την «αποκατάσταση» των ρωσικών μονών που ανήκουν στο Βατοπαίδι δίχως την ενεργό ανάμειξη της ελληνικής πολιτείας ή των υπολοίπων μονών του Αγίου Όρους. Εξάλλου, είναι γνωστή η επιθυμία των Ρώσων να κυριαρχήσουν επί της Αθωνικής Πολιτείας, εδώ και αιώνες. Για τους φιλίστορες και μόνο αναφέρω την περίφημη υπόθεση των «ονοματολατρών» και «ονοματοδιωκτών», μιας αντιδικίας που ξέσπασε στη μονή του Αγίου Παντελεήμονος του Αγίου Όρους, λίγο μετά την απελευθέρωση του το 1912 – 1913, η οποία κατέληξε στην έλευση του ρωσικού πολεμικού στόλου, στη σύλληψη και εξορία των «ονοματολατρών» από την τσαρική εξουσία που τους θεωρούσε αιρετικούς.
Όλα τα παραπάνω συνθέτουν έναν πολύχρωμο καμβά, τον οποίο το μη προσεκτικό και εξασκημένο μάτι ενός τρίτου παρατηρητή, δεν μπορεί να κατανοήσει, όπως δεν μπορεί να κατανοήσει και τις «κωλοτούμπες» που έκανε ο αρχηγός του ΛΑΟΣ, αναφορικά με την υπόθεση προφυλάκισης του Εφραίμ. Πριν από μερικούς μήνες τον κατακεραύνωνε στην Βουλή των Ελλήνων, ενώ τώρα τον υπερασπίζεται και αφού πρώτα στέλνει βουλευτή του να τον επισκεφτεί στην φυλακή, ακολουθεί ο ίδιος με μεγάλη θλίψη και κατάνυξη, να συναντήσει στο «κελί του μαρτυρίου» τον «αγωνιστή» της πίστης. Από κοντά και ο τηλεοπτικός σταθμός «ΣΚΑΙ», ο οποίος έχει αναλάβει «εργολαβικά» την υπόθεση της απόδειξης της «αθωότητας» του Εφραίμ, με μια σειρά ανεκδιήγητων εκπομπών, που δεν αντέχουν καν στη βάσανο της λογικής.
Οι απρόσμενες συμμαχίες, οι «κωλοτούμπες», οι προπαγανδιστικές εκστρατείες υπέρ του υπόδικου Εφραίμ, αν μη τι άλλο, θα πρέπει να εξεταστούν με ιδιαίτερη προσοχή. Η εθνικολαϊκή παράταξη, η οποία μεταξύ των άλλων ομνύει στην επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και, κατ’ επέκταση στην απομόνωσή της, είναι προφανές ότι αναζητά συμμάχους στη διεθνή σκηνή. Συμμάχους πρόθυμους να στηρίξουν μια «επιστροφή της Ελλάδας στην Ανατολή», μια μετατροπή της χώρας σε προκεχωρημένο φυλάκιο της «πίστης», απέναντι στην Άθεη Δύση του Διαφωτισμού, του Ορθού Λόγου και των «οικουμενικών κινήσεων» της ελλαδικής Εκκλησίας και του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως.
Τα τελευταία δυο χρόνια η «κυβίστηση» τείνει να γίνει εθνικό άθλημα για τον πολιτικό κόσμο της χώρας, αλλά και ορισμένα Μ.Μ.Ε. στην αγωνιώδη τους προσπάθεια να επιβιώσουν, όπως και όσο μπορούν, από τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται, όχι μόνο στα στενά εθνικά πλαίσια, αλλά και διεθνώς. Με την διαρκή προπόνηση που κάνουν δεν θα εκπλαγεί κανείς αν ζητήσουν να καθιερωθεί και ως «ολυμπιακό αγώνισμα».
STEVENIKO
Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...
