Του Γιωργου Mαντελα

Να δούμε την κρίση σαν ευκαιρία και να αναθεωρήσουμε μερικές από τις «αξίες» -που στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά κακές συνήθειες- οι οποίες μας οδήγησαν εδώ που μας οδήγησαν; Ευκαιρία είναι. Κι ας κάνουμε την αρχή από κάτι που απασχολεί, σύμφωνα με παλαιότερη μέτρηση της κεντρικής τράπεζας, περίπου 6 στους 10 Ελληνες: τον τραπεζικό δανεισμό, που κάποια στιγμή ξέφυγε από κάθε έλεγχο, τόσο των δανειστών όσο και των δανειζομένων, με αποτέλεσμα σήμερα η ιδιωτική περιουσία να μην είναι τίποτα παραπάνω από μια τεράστια υποθήκη.

Κι αφού θα το… φιλοσοφήσουμε το πράγμα, αφού πλέον δεν μας απομένουν και πολλά άλλα πράγματα να κάνουμε, καλό είναι να πάρουμε «πρώτη ύλη» από κάποιους που το έκαναν πριν από εμάς (γιατί το φαινόμενο δεν είναι «σημερινό» ούτε καν «χθεσινό»), για εμάς. Τους αρχαίους ημών προγόνους, οι οποίοι είχαν κάνει το ίδιο λάθος, αναγκάζοντας τον Πλάτωνα στους «Νόμους» να γράψει (και εμάς να αντιγράψουμε από το πολύ σοφό, λόγω των ημερών, «περί του μη δειν δανείζεσθαι» του Πλούταρχου - εκδόσεις Νεφέλη) τα εξής πολύ κατατοπιστικά:

«Ο Πλάτωνας στους Νόμους απαγορεύει να παίρνει κανείς νερό από τη γη των γειτόνων του, αν δεν έχει πρώτα αποτύχει να βρει νερό στον δικό του τόπο, έχοντας σκάψει μέχρι να συναντήσει τη λεγόμενη κεραμίτιδα, δηλαδή στρώμα αργίλου (η άργιλος είναι λιπαρή και συμπαγής, κατακρατεί το υγρό και δεν το αφήνει να τη διαπεράσει). Επιβάλλει, ωστόσο, να μοιράζονται το νερό των γειτόνων τους όσοι δεν μπορούν να έχουν δικό τους, καθώς ο νόμος οφείλει στη δυσπραγία να παρέχει βοήθεια.

Δεν θα έπρεπε, λοιπόν, να υπάρχει και για τα χρήματα ένας νόμος, που να απαγορεύει στους ανθρώπους να δανείζονται από άλλους και να καταφεύγουν σε ξένες πηγές, αν πρώτα δεν εξετάσουν τη δική τους περιουσία και τις δικές τους δυνατότητες, και δεν ξεχωρίσουν και συγκεντρώσουν, σταγόνα σταγόνα, ό, τι τους είναι χρήσιμο και αναγκαίο;

Στις μέρες μας η τρυφή, η μαλθακότητα και η πολυτέλεια έχουν κάνει τους ανθρώπους να μη χρησιμοποιούν αυτά που έχουν, μολονότι έχουν αρκετά. Δανείζονται, λοιπόν, έναντι υψηλών τόκων, ενώ τίποτα δεν τους αναγκάζει. Περίτρανη απόδειξη γι’ αυτό είναι ότι κανείς δεν δανείζει σε άνθρωπο που δεν έχει οικονομικούς πόρους. Δανείζουν σε εκείνους που επιθυμούν να αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη άνεση. Και φέρουν μάρτυρες και παρέχουν εγγυήσεις για το ότι είναι άξιοι δανεισμού επειδή έχουν περιουσία, ενώ ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο θα έπρεπε να μη δανείζονται καθόλου».

Κρίσιμη λεπτομέρεια: το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από ομιλία του Πλούταρχου, που εκφωνήθηκε το νωρίτερο το 92 μ. Χ. Οπως αναφέρεται στην έκδοση «πιθανότητα εκφωνήθηκε στην Αθήνα, που, όπως και άλλες ελληνικές πόλεις, μαστίζονταν από τις συνέπειες της (…) υπερχρέωσης σε εγχώριους, αλλά κυρίως ξένους, ως επί το πλείστον Ιταλούς, πιστωτές και στους αντιπροσώπους τους». Κάθε άλλο σχόλιο περισσεύει…

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...