Οι μνήμες του Ιουνίου του 1944 ξυπνούν και πάλι. Οι οικογένειες των 228 Διστομιτών που έπεσαν νεκροί από τη βαρβαρότητα των γερμανικών στρατευμάτων Κατοχής περιμένουν με αγωνία την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης σχετικά με την προσφυγή της Γερμανίας εναντίον της Ιταλίας, η οποία αφορά την υπόθεση των θυμάτων στο Δίστομο.
Η Γερμανία προσέφυγε στη Χάγη θεωρώντας ότι τα ιταλικά δικαστήρια, μη σεβόμενα την ετεροδικία της Γερμανίας, έχουν εγκρίνει κατασχέσεις γερμανικών περιουσιακών στοιχείων αναφορικά με θύματα του ναζισμού στην Ιταλία, έπειτα από απόφαση και του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, που επικυρώθηκε από τον Άρειο Πάγο και επιδίκασε 28 εκατομμύρια ευρώ στα θύματα του Δίστομου.
Η «μάχη» του Διστόμου για τις γερμανικές αποζημιώσεις είναι προσωπική υπόθεση της δικηγόρου Κέλλυς Σταμούλη, κόρης του αείμνηστου νομικού Ιωάννη Σταμούλη που κίνησε τις νομικές διαδικασίες. Μιλώντας στο protothema.gr αναφέρει πως «ελπίζουμε ότι η ετυμηγορία της Χάγης θα καταξιώσει τον πολυετή αγώνα που έχουν διανύσει οι Διστομίτες στην Ελλάδα και την Ιταλία».
Ένας αγώνας από το 1995
Ο δικαστικός αγώνας ξεκίνησε το 1995 από τον νομικό και πρώην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Γιάννη Σταμούλη, ο οποίος κατέθεσε αγωγή με την οποία οι κάτοικοι ζητούσαν αποζημιώσεις ύψους 60 εκατ. ευρώ για ηθική ικανοποίηση από τις θηριωδίες στο Δίστομο. Το 1997 εκδίδεται η απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, η οποία δικαιώνει τους Διστομίτες και επιδικάζει αποζημίωση για ψυχική οδύνη.
Το 2000 το γερμανικό δημόσιο ασκεί αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου υποστηρίζοντας ότι δεν είναι δυνατόν να δικάζεται σε ξένη χώρα για τα εγκλήματα που διέπραξε στο παρελθόν. Ο Άρειος Πάγος όμως απορρίπτει την αίτηση αναιρέσεως του γερμανικού δημοσίου.
Η Γερμανία αρνείται να καταβάλει τα ποσά που οφείλει και έτσι ο Γιάννης Σταμούλης προχωρά σε αναγκαστική εκτέλεση κατά των περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού δημοσίου στην Ελλάδα.
Το γερμανικό δημόσιο ασκεί αμέσως ανακοπή (το 2002). Η ανακοπή γίνεται δεκτή από το ελληνικό δικαστήριο και ως εκ τούτου οι Διστομίτες δεν μπορούν να εισπράξουν τα χρήματά τους.
Το 2004 ο δικηγόρος Σταμούλης επικαλείται τον Κανονισμό 44/2001 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δυνάμει του οποίου η ελληνική αμετάκλητη απόφαση του δικαστηρίου της Λιβαδειάς μπορεί να κηρυχτεί εκτελεστή σε άλλο κράτος - μέλος της Ε.Ε.
Επιλέγει την Ιταλία προκειμένου να κινήσει αυτή τη διαδικασία και το Νοέμβριο του 2008 (μετά από τετράχρονο αγώνα και στην Ιταλία) κηρύσσεται εκτελεστή η απόφαση της Λιβαδειάς στην ευρωπαϊκή αυτή χώρα.
Η Γερμανία προσφεύγει στη Χάγη θέτοντας το ερώτημα κατά πόσον η Ιταλία έπραξε νόμιμα αναγνωρίζοντας στους κατοίκους του Διστόμου το δικαίωμα να αποζημιωθούν από τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στην Ιταλία.