Δεν υπάρχει επιτυχημένο πολιτικό καθεστώς χωρίς μια ευρύτερη κουλτούρα, που θα καθορίζει τη στάση ζωής των υπηκόων. Άλλοτε τη καθορίζει με χαλαρές δομές, άλλοτε με ανελέητη προπαγάνδα και άλλοτε δια της βίας. Επί χούντας επιβαλλόταν ο πολίτης να ζει μέσα σε μια μικροαστική νοικοκυροσύνη, που μύριζε χλωρίνη. Πατρίς-θρησκεία-οικογένεια, στην επικεφαλίδα και όλα τ’ άλλα κάτω απ’ το χαλάκι. Η προπαγάνδα σε συνδυασμό με τη ράβδο, εκεί που δεν έπιπτε ο λόγος, στήριξαν μια κοσμοθεωρία, που την αγκάλιασε φυσικά η δεξιά.

Όταν το ΠΑΣΟΚ ήρθε στα πράγματα, άλλαξε ριζικά το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο στο οποίο κινούνταν οι κάτοικοι αυτής της χώρας. Η Ελλάδα έμπαινε στην πολιτική της ανοιχτής αγοράς, των δυτικών συμμάχων μας και οι μικρομεσαίοι θα έπαιρναν πλούτο μέσα από τα χέρια των σκληροπυρηνικών μεγαλοαστών, ώστε να υποστηρίξουν το κυβερνητικό πρόγραμμα. Δηλαδή, έπρεπε περισσότεροι άνθρωποι να μπουν στο χορό της “ανάπτυξης”, υπακούοντας σε βασικές καπιταλιστικές αρχές, που θέλουν κάποιους να καταναλώνουν αυτά που παράγονται. Βέβαια τώρα που ο κύκλος αυτός κλείνει , οι ίδιοι μικρομεσαίοι γίνονται από καταναλωτές παραγωγοί-εργάτες, πληρώνοντας το τίμημα της συμφωνίας που έκαναν.

Για να προχωρήσουν, όμως, σε τέτοια συμφωνία χρειάστηκε ένας στρατός από Βεελζεβούλ, που πιπίλισαν για χρόνια το μυαλό της ελληνικής κοινωνίας, προσπαθώντας να την “εκπολιτίσουν”, στα πρότυπα της αμερικανικής, απολιτικής, υπερκαταναλωτικής κοινωνίας. Αυτός ο στρατός ήταν η αιχμή του δόρατος της προπαγάνδας. Χειρουργική εισβολή. Ο επαρχιώτης έπρεπε να μορφωθεί: lifestyle, business, in, out, fashion, brand names…

Αρχηγική θέση σ’ αυτό το στρατό είχε ο Κωστόπουλος, που τώρα κλαίγεται, πως η ρημάδα η καταναλωτική κοινωνία τον κατέστρεψε. Η ίδια κοινωνία, το σύστημα που ο ίδιος εξέτρεφε και εξέδιδε, γύρισε μπούμερανγκ. Αυτό, όμως, δεν είναι για λύπηση. Είναι θλιβερά αδιάφορο. Η κατάρρευση της παρωχημένης προπαγάνδας, που ήθελε τους νέους αδιάφορους σε μια καφετέρια είναι φυσικό επόμενο. Μόνο όσοι αδυνατούν να δουν πέρα από τη μύτη τους, δεν το βλέπουν αυτό.

Όταν δέχεσαι χημικά και καταστολή ή όταν είσαι άνεργος και πας να ζητήσεις δουλειά, δεν σε ενδιαφέρει να ενημερωθείς για τις τελευταίες τάσεις της μόδας. Πρέπει, ωστόσο, να υπάρξει προσοχή. Γιατί οι καιροί κάποτε θα αλλάξουν. Η μνήμη όμως πρέπει να μείνει: η κουλτούρα του lifestyle, του εύκολου χρήματος και της “καριέρας” δεν ήταν κάτι απλώς αδιάφορο στα χρόνια της κρίσης. Ήταν ένα σημαντικό λιθαράκι, που οδήγησε σ’ αυτή.

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...