Τα τελευταία δύο χρόνια άπαντες ζούμε και αναπνέουμε με το φόβο των νέων μέτρων. Συζητάμε για την οικονομική κρίση, τις επιπτώσεις της, τις σχεδόν θεατρικές επισκέψεις της Τρόικας. Αδυνατούμε έτσι να ρίξουμε έστω και μια φευγαλέα ματιά σε μια πιο «μεγάλη εικόνα», μια πιο ευρεία ανάγνωση. Η Ελλάδα από τη σύστασή της ήταν στο μεταίχμιο δύο κόσμων. Πάντα με το πλευρό της Δύσης, εναντίον της Ανατολής στην αρχή και έπειτα ως σύνορο με τα κομμουνιστικά Βαλκάνια. Οι πολιτικές επιλογές αυτές τοποθέτησαν και εντέλει στέριωσαν στη Δύση ένα λαό με μια ορθόδοξη ταυτότητα και μια τόσο βαλκανική όσο και ανατολίτικη παράδοση.

Τα τελευταία 20 χρόνια, μετά την πτώση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και την επανάκαμψη της Τουρκίας σε ρόλο περιφερειακής δύναμης, τα σύνορα έχουν πέσει. Η Ελλάδα δεν είναι πια προπύργιο της Δύσης, αλλά ένα ακόμη μικρομεσαίο κράτος στις ανατολικές (από τη Βαλτική ως το Αιγαίο) παρυφές της Ευρώπης. Και έτσι αντιμετωπίζεται και από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Δεν είναι τυχαίο ότι, για τους αξιωματούχους του ΔΝΤ ως τους τεχνοκράτες των Βρυξελλών, το μέτρο σύγκρισης της Ελλάδας είναι (πια) η Κροατία, η Εσθονία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία. Την ίδια στιγμή οι ενεργειακές ανακατατάξεις επανατοποθετούν την Ελλάδα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η διαφαινόμενη δημιουργία ενός ενεργειακού άξονα Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας είναι μια εξέλιξη προς αυτή την κατεύθυνση. Προφανώς, η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα. Προφανώς, οι Ελληνες -και ιδίως οι νεότεροι- αισθάνονται ότι έχουν περισσότερα κοινά με τους Ιταλούς από ό,τι με τους Βούλγαρους γείτονες.

Αποτελεί λοιπόν μείζονα επιλογή ο αναπροσανατολισμός της εξωτερικής πολιτικής με βάση τα νέα δεδομένα. Δεν είναι βέβαιο ότι την ανάγκη αυτή την έχουν αντιληφθεί όλοι. Ούτε εκείνοι που περιμένουν από τις Βρυξέλλες άδεια για να αναπνεύσουν, ούτε όμως και όσοι ιστορικά αμόρφωτοι θεωρούν τη Μόσχα ως πιθανή διέξοδο. Η συγκυρία απαιτεί υπερβάσεις και εθνικό παρονομαστή από όλους.