Ο 94χρονος πρώην στρατηγός Κενάν Εβρέν και ο 87χρονος πρώην πτέραρχος Ταχσίν Σαχίνκαγια, πρωτεργάτες του πραξικοπήματος του 1980, κατηγορούνται για εγκλήματα κατά του κράτους. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας που δικάζονται χουντικοί ηγέτες
Μια δίκη-σταθμός στα τουρκικά χρονικά, με τεράστια συμβολική αξία, ξεκίνησε χθες στην Αγκυρα. Αδιανόητη μέχρι πριν από μερικά χρόνια (μέχρι το 2010 και την αναθεώρηση του τουρκικού συντάγματος), η εν λόγω δίκη έρχεται να αναμετρηθεί με τις ανοιχτές πληγές του παρελθόντος και να προλάβει ενδεχόμενες «απειλές» του μέλλοντος θωρακίζοντας την κυβέρνηση του ισλαμιστή Ερντογάν, ο οποίος πλέον μπορεί να καυχιέται πως -τα δέκα χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία- έχει καταφέρει να ανατρέψει τους εσωτερικούς συσχετισμούς δυνάμεων κατατροπώνοντας το «βαθύ κράτος» και τον όποιο «κοσμικό εχθρό».
Για πρώτη φορά στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας δύο χουντικοί ηγέτες (από τους ουκ ολίγους που πρωταγωνίστησαν στα συνολικά τέσσερα πραξικοπήματα των τελευταίων 52 ετών) κάθονται στο εδώλιο, κατηγορούμενοι για εγκλήματα κατά του κράτους τα οποία επιφέρουν την ποινή της ισόβιας κάθειρξης.
Ο λόγος για τον 94χρονο Κενάν Εβρέν (πρόεδρο της Τουρκίας από το 1983 έως το 1989 και πρώην στρατηγό) και τον 87χρονο Ταχσίν Σαχίνκαγια (άλλοτε πτέραρχο), τους μόνους από τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος του 1980 που εξακολουθούν να βρίσκονται εν ζωή.
Η δίκη τους, που ξεκίνησε χθες στο 12ο Ανώτατο Ποινικό Δικαστήριο της τουρκικής πρωτεύουσας, κουβαλάει έντονη συμβολική αξία (καθότι οι κατηγορούμενοι είναι πλέον πολύ μεγάλοι σε ηλικία για να οδηγηθούν στη φυλακή) και σηματοδοτεί άλλη μια σημαντική νίκη του κυβερνώντος AKP ενάντια στο στρατιωτικό κατεστημένο (που ήδη δικάζεται στο πλαίσιο υποθέσεων «Βαριοπούλα» και «Εργκενεκόν») αλλά και ενάντια στα κόμματα της αντιπολίτευσης (τα οποία υποστήριζαν πως ο Ερντογάν με τις εξαγγελίες του απλώς ψάρευε ψήφους και πως δεν επρόκειτο ποτέ να φτάσει στο σημείο να δικάσει τους πραξικοπηματίες).
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα δήλωσε χθες ο πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ, σύμφωνα με τον οποίο η συγκεκριμένη δίκη «θα οδηγήσει σε μια σημαντική αλλαγή νοοτροπίας αποτρέποντας παρόμοιες απόπειρες πραξικοπήματος στο μέλλον».
ΑΠΟΝΤΕΣ ΟΙ ΔΥΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ
Πολιορκία διαδηλωτών στο δικαστήριο
Η δίκη των Εβρέν και Σαχίνκαγια ξεκίνησε χθες απουσία των κατηγορουμένων, οι οποίοι δεν παρευρέθηκαν στο δικαστήριο επικαλούμενοι λόγους υγείας (ο Εβρέν φέρεται να έχει πρόσφατα υποβληθεί σε εγχείρηση στο έντερο και να έχει σπασμένο χέρι ενώ το δικαστήριο έχει ήδη φροντίσει ώστε οι δύο κατηγορούμενοι να μπορέσουν να καταθέσουν μέσω τηλεδιάσκεψης).
Ωστόσο, βροντερό «παρών» μέσα αλλά και έξω από τη δικαστική αίθουσα της Αγκυρας έδωσαν χθες εκατοντάδες άνθρωποι, οι οποίοι ζητούσαν να αποδοθεί δικαιοσύνη. Είναι χαρακτηριστικό πως σε αντίθεση με άλλες πρόσφατες υποθέσεις («Βαριοπούλα», «Εργκενεκόν»), η δίωξη του Εβρέν μοιάζει να συσπειρώνει ενάντια στον πρώην δικτάτορα σχεδόν το σύνολο της τουρκικής κοινωνίας, όχι μόνο τους Αριστερούς αλλά και τους Εθνικιστές και όχι μόνο τους κυβερνώντες αλλά και σύσσωμη την αντιπολίτευση.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως οι κατήγοροι στην εν λόγω δίκη συνολικά ξεπερνούν τους 500. Πάντως, πολλοί από τους ανθρώπους που βρίσκονταν χθες έξω από το δικαστήριο ανεμίζοντας πανό και φωνάζοντας συνθήματα, τονίζουν πως η τιμωρία «θα έπρεπε να είχε έρθει νωρίτερα» και πως οι ένοχοι είναι πολύ περισσότεροι από τους δύο γηραιούς πρώην στρατιωτικούς.
Να σημειωθεί πως ο δρόμος προς τη δίωξη των ηγετών της χούντας άνοιξε το 2010 με την αναθεώρηση του τουρκικού συντάγματος μέσω δημοψηφίσματος, μια αναθεώρηση στο πλαίσιο της οποίας ήρθη μεταξύ άλλων και η ασυλία των πραξικοπηματιών.
Το πραξικόπημα
Το πραξικόπημα της 12ης Σεπτεμβρίου 1980 χαρακτηρίζεται από πολλούς ως «το μεγαλύτερο τραύμα στη σύγχρονη τουρκική ιστορία». Επικαλούμενος λόγους εθνικής ασφαλείας (την κλιμακούμενη πολιτική βία, την απειλή του εμφυλίου αλλά και εξωτερικές εξελίξεις, όπως η Ισλαμική Επανάσταση του 1979 στο Ιράν), ο στρατηγός Εβρέν ανέτρεψε τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, διέλυσε το Κοινοβούλιο και έθεσε εκτός νόμου κόμματα και συνδικάτα. Περίπου 650.000 άνθρωποι συνελήφθησαν και 230.000 οδηγήθηκαν στα δικαστήρια. Περίπου 300 έχασαν τη ζωή τους στις φυλακές και 49 απαγχονίστηκαν, ενώ 30.000 υπο αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα.
STEVENIKO
Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...
