Η συμφωνία για το δεύτερο πακέτο στήριξης της Ελλάδας δημιούργησε μία εφήμερη και απατηλή εντύπωση ότι ενδεχομένως να άρχιζε μία εκτόνωση της κρίσης χρέους στην ζώνη του ευρώ, αφού η χώρα μας αποτελεί το μεγαλύτερο «αγκάθι». Όμως, ως γνωστόν, οι βαριές ασθένειες δεν θεραπεύονται με παυσίπονα, παρά μόνο με επεμβάσεις και όσο δεν έρχονται οι ριζοσπαστικές και κύρίως αναπτυξιακού χαρακτήρα αποφάσεις, η κρίση θα βαθαίνει όλο και περισσότερο, όπως διαπιστώνεται ξεκάθαρα τις τελευταίες ημέρες.

Η Ισπανία είναι αναμφίβολα στο μάτι του κυκλώνα αυτή τη στιγμή. Οι αγορές πιέζουν, οι περικοπές άρχισαν όπως και οι κοινωνικές συνέπειες, με τα επεισόδια της Παρασκευής να θυμίζουν έντονα Ελλάδα. Πρόκειται για τα επαχθέστερα μέτρα εδώ και τρεις δεκαετίες, αφού έφτασαν τα 27 δισ. ευρώ. Η ανεργία έχει ανέλθει στο 23%, η πρόβλεψη για συρρίκνωση του ΑΕΠ το 2012 είναι 1,7% και φυσικά δημιουργείται για ακόμα μία φορά η απορία πώς θα εξυγιανθεί η οικονομία μέσω... τσεκουριού λιτότητας.

Η χώρα μας προς το παρόν «ηρέμησε» με το δεύτερο πακέτο, όμως δυστυχώς, την επόμενη μέρα της συμφωνίας άρχισαν ήδη να ακούγονται οι πρώτοι ψίθυροι για τρίτο μνημόνιο αφού όπως είναι φυσιολογικό, με τις περικοπές και τη λιτότητα ανάπτυξη δεν έρχεται και δυστυχώς -αυτό είναι που μας βάζει σε πονηρές σκέψεις- αυτό το γνωρίζουν οι εμπνευστές του ελληνικού προγράμματος.

Για την Πορτογαλία τα πράγματα δεν είναι καλύτερα, αφού η Kεντρική Τράπεζα της χώρας προβλέπει βαθύτερη ύφεση για το 2012, ενώ οι «σειρήνες» της αναδιάρθρωσης χρέους α λα ελληνικά ηχούν όλο και πιο έντονα. Φυσικά, το μνημόνιο οδήγησε στα γνωστά αποτυχημένα αποτελέσματα. Στον ίδιο δρόμο βαδίζει και η Ιρλανδία.

Η Ιταλία από την πλευρά της μπορεί να μην απειλείται άμεσα, όμως ξέρει ότι βρίσκεται στην ζώνη κινδύνου. «Η Ευρωζώνη έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους» δήλωσε χθες ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Μόντι. Δεν ξέρουμε εάν ακόμα και ο ίδιος πιστεύει τον ισχυρισμό του ή το είπε απλά για να «ηρεμήσουν» οι αγορές.

Φυσικά το πρόβλημα δεν εξαντλείται στον «μαρτυρικό» Νότο, αλλά κάνει δειλά τα πρώτα βήματα και προς τον Βορρά, σε μια χώρα του σκληρού πυρήνα, την Ολλάνδία, η οποία εν μέσω κυβερνητικής αστάθειας -και αποδυνάμωσης του κυβερνητικού συνασπισμού- θα κληθεί να προχωρήσει σε περικοπές για να αντιμετωπίσει την αστοχία του ελλείμματος.

Ο νομπελίστας αμερικανός οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτζ είχε αναφέρει σε ομιλία του το καλοκαίρι του 2011 στην Αθήνα ότι «η κρίση δεν είναι δύσκολο να λυθεί από τους οικονομολόγους, αλλά από τις πολιτικές ηγεσίες».

Και ουσιαστικά στην Ε.Ε. η κυρίαρχος Γερμανία φαίνεται να «βολεύεται» από τη διαιώνιση του ζητήματος, αφού μπορεί να επιβραδύνεται η ανάπτυξή της, έχει όμως «παράπλευρα οφέλη», όπως φθηνότερο δανεισμό, δημοφιλή εθνικά ομόλογα και ροή -καλοδεχόυμενων δημογραφικά- εργατικών χεριών από τις περιφερειακές οικονομίες.

Στο όνομα της κρίσης χρέους του κάθε υπερχρεωμένου κράτους και του κινδύνου της χρεοκοπίας λαμβάνονται σκληρά μέτρα λιτότητας τα οποία νομοτελειακά θα οδηγήσουν στο βάθεμα της ύφεσης και στην εξάπλωση της κρίσης.

Άρα τι μένει; Χαμηλότεροι μισθοί, χαμηλότερες συντάξεις και αποσύνθεση του κοινωνικού κράτους στην Ευρωζώνη και στην Ε.Ε.

Εκτός από τα παραπάνω, επαληθεύεται, χωρίς καμία αμφιβολία πλέον, ότι το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό αλλά ευρωπαϊκό. Η Ελλάδα βρίσκεται απλά σε χειρότερη θέση (λόγω μεγαλύτερου χρέους) και αποτελεί οδηγό -και πειραματόζωο- στο τι μέλλει γενέσθαι και για άλλες χώρες της Ευρωζώνης.