Αιώνες τώρα η κατανάλωση αλκοόλ (κυρίως κρασιού) είναι συνδεδεμένη με τα καθημερινά γεύματα και με τις κοινωνικές συναναστροφές. Άλλωστε, ο Έλληνας χαρακτηρίζεται ως κοινωνικός πότης. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση καθαρού αλκοόλ είναι 8,7 λίτρα.

Επιστημονικά αποκαλείται αιθανόλη ή αιθυλική αλκοόλη. Η κοινή ονομασία του είναι αλκοόλ και περιέχεται σε όλα τα οινοπνευματώδη ποτά _ από τα προϊόντα απόσταξης (σκληρά οινοπνευματώδη ποτά) έως το κρασί και την μπύρα.

Το αλκοόλ αποτελεί συστατικό της διατροφής μας, αλλά μας δίνει «κενές» θερμίδες _ δηλαδή πολλές θερμίδες με χαμηλή θρεπτική αξία (ένα γραμμάριο αλκοόλ αποδίδει 7 θερμίδες).

Όσο πιο δυνατό είναι ένα ποτό (δηλαδή όσο μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ έχει) τόσες περισσότερες θερμίδες αποδίδει. Η αιθυλική αλκοόλη είναι το δεύτερο υψηλότερο θερμιδογόνο συστατικό μετά το λίπος (ένα γραμμάριο λίπος παρέχει 9 θερμίδες). Επίσης, το αλκοόλ μεταβολίζεται στο σώμα με έναν μηχανισμό παρόμοιο με αυτόν που μεταβολίζεται το λίπος.

Έρευνες έχουν δείξει ότι μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, από οποιοδήποτε ποτό, μπορεί να ασκήσει ευεργετική δράση στην υγεία μας. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι υγιή άτομα, με ελαφρά έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, εμφάνιζαν μειωμένο κίνδυνο αναπτύξεως διαβήτη τύπου 2 και αυξημένη ευαισθησία της ινσουλίνης.

Στους διαβητικούς ενήλικες, η χρόνια κατανάλωση μικρών έως μέτριων ποσοτήτων αλκοόλ (5-15 γραμμάρια την ημέρα, που αντιστοιχούν σε ½ έως 1 ποτό την ημέρα) σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο αναπτύξεως στεφανιαίας νόσου, πιθανόν λόγω της αύξησης της καλής χοληστερόλης (HDL).

Τα διαβητικά άτομα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά στην κατανάλωση αλκοόλ, καθώς η κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα. Η καθημερινή, μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης, ενώ η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιμία.

Όταν το αλκοόλ καταναλώνεται έπειτα από παράλειψη ενός γεύματος είτε έπειτα από έντονη φυσική δραστηριότητα οδηγεί σε βαριά υπογλυκαιμία. Στην πραγματικότητα, η κατανάλωση αλκοόλ ευθύνεται για το 20% των υπογλυκαιμικών επεισοδίων σε άτομα με διαβήτη τύπου 1.

Το τελικό αποτέλεσμα της πρόσληψης οινοπνεύματος στα άτομα με διαβήτη εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώνεται, το είδος του ποτού, η ταχύτητα κατανάλωσής του, η σωματική διάπλαση του ατόμου, η άσκηση και η κατανάλωση ή μη κάποιου γεύματος.

Πολλά άτομα με διαβήτη πάσχουν και από υπέρταση. Η αρτηριακή πίεση δεν επηρεάζεται σημαντικά από την κατανάλωση μικρών έως μέτριων ποσοτήτων αλκοόλ. Όμως, η χρόνια και καταχρηστική κατανάλωση (περισσότερα από 30-60 γραμμάρια ημερησίως) ανεβάζει τις τιμές της αρτηριακής πίεσης τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.

Κάθε επιπρόσθετη ποσότητα 10 γραμμαρίων στην πρόσληψη αλκοόλ, όταν αυτή είναι πάνω από 30 γρ. την ημέρα, αυξάνει τη συστολική πίεση (ο μεγάλος αριθμός στη μέτρηση) κατά 1-2 μονάδες και τη διαστολική (ο μικρός αριθμός) κατά 1 μονάδα.

Το αλκοόλ μπορεί, επίσης, να αυξήσει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων στο αίμα, ενώ μπορεί να αλληλεπιδράσει και με κάποια φάρμακα που χορηγούνται στους διαβητικούς. Επιπρόσθετα μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, μια κατάσταση ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα άτομα με πολύ υψηλές τιμές γλυκόζης (σακχάρου).

Κάτι επίσης πολύ σημαντικό που πρέπει να προσέξουμε είναι ότι, επειδή στα άτομα αυτά η ημερήσια ενεργειακή πρόσληψη (οι θερμίδες δηλαδή) δεν πρέπει να ξεφεύγει από κάποια όρια (είτε λόγω ρύθμισης του σακχάρου είτε λόγω ύπαρξης παχυσαρκίας), το αλκοόλ μπορεί να επιβαρύνει θερμιδικά το πρόγραμμά τους.

Τέλος, το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει αύξηση της όρεξης που οδηγεί σε υπερφαγία, με αποτέλεσμα την αύξηση της γλυκόζης και αργότερα σε αύξηση του βάρους.

Πλήρης αποχή από το αλκοόλ συνιστάται στις παρακάτω ομάδες διαβητικών ατόμων:

* Στις εγκυμονούσες γυναίκες και σε γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν.

* Στις μητέρες που θηλάζουν.

* Στους αρρύθμιστους ινσουλινοεξαρτώμενους διαβητικούς.

* Στους διαβητικούς με αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων (πάνω από 200mg/dl).

* Στους διαβητικούς με νεφροπάθεια, νευροπάθεια, παθήσεις τους ήπατος κ.ά.

* Στα άτομα που έχουν προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό αλκοολισμού.

* Στα άτομα που σκοπεύουν να οδηγήσουν ή να κάνουν οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα που απαιτεί συγκέντρωση.

Τα άτομα που έχουν ρυθμισμένα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους και δεν είναι παχύσαρκα μπορούν να κάνουν μια λογική κατανάλωση αλκοόλ. Οι συστάσεις για τα διαβητικά άτομα είναι ίδιες με αυτές για τον γενικό πληθυσμό. Οι γυναίκες μπορούν να καταναλώσουν μέχρι 1 μερίδα αλκοόλ την ημέρα και οι άνδρες μέχρι 2 μερίδες αλκοόλ ημερησίως.

Τα αλκοολούχα ποτά θα πρέπει να θεωρούνται για όλους τους διαβητικούς ασθενείς ως μια πρόσθετη πηγή ενέργειας στο ημερήσιο διαιτολόγιο:

* Για τον ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη, η θερμιδική αξία του αλκοόλ θα πρέπει να συνυπολογίζεται στην ημερήσια πρόσληψη θερμίδων.

* Στον μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη, το αλκοόλ θα μπορούσε να υποκαθιστά ισοδύναμα λίπους. Ένα ισοδύναμο αλκοόλ μπορεί να αντικαταστήσει δύο ισοδύναμα λίπους - π.χ. 2 κουταλάκια του γλυκού λάδι ή βούτυρο.

* Το αλκοόλ θα πρέπει να καταναλώνεται αργά και σε συνδυασμό με την κατανάλωση τροφής, έτσι ώστε να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης υπογλυκαιμικών επεισοδίων.

* Όταν πίνετε οινοπνευματώδη ποτά, προσπαθήστε να καταναλώσετε τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες (π.χ. πατάτες, ρύζι, ζυμαρικά, ψωμί, κράκερ).

* Όταν καταναλώνετε αλκοόλ, ιδιαίτερα το βράδυ, φάτε ένα snack με υδατάνθρακες πριν κοιμηθείτε και όταν ξυπνήσετε μην παραλείψετε το πρωινό σας γεύμα.

* Ιδιαίτερα τα άτομα με διαβήτη τύπου 1, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κινδυνεύουν να πάθουν πρωινή υπογλυκαιμία αν το αλκοόλ καταναλώθηκε 2-3 ώρες μετά το τελευταίο βραδινό γεύμα.

* Ελέγξτε τις τιμές του σακχάρου σας πριν κοιμηθείτε.

* Θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση γλυκών ποτών και λικέρ.

* Θα πρέπει να αποφεύγεται η προσθήκη ανθρακούχων αναψυκτικών, καθώς συμβάλλουν στην ταχύτερη απορρόφηση του αλκοόλ.

* Η μπύρα, επειδή περιέχει αρκετούς υδατάνθρακες και συνήθως όταν πίνεται παγωμένη καταναλώνεται με μεγάλη ταχύτητα, θα πρέπει να καταναλώνεται με ιδιαίτερη προσοχή.

* Η ποσότητα του αλκοόλ που προστίθεται κατά το μαγείρεμα δεν είναι ιδιαίτερα υπολογίσιμη.

* Θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, γιατί πολλά από τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας μοιάζουν με εκείνα της μέθης. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή γιατί υπογλυκαιμία μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και ύστερα από 24 ώρες από την κατανάλωση αλκοόλ.

Η κατανάλωση αλκοόλ είναι γενικώς αποδεκτή και στενά συνυφασμένη με τις κοινωνικές μας εξόδους, αλλά και κάποιες φορές με τις επαγγελματικές μας υποχρεώσεις. Παρόλα αυτά, σε κάποια άτομα όπως στους διαβητικούς το αλκοόλ μπορεί να δημιουργεί κάποια προβλήματα. Τα διαβητικά άτομα, που δεν ανήκουν στις ομάδες που αποκλείονται, μπορούν να κάνουν κάποια μέτρια κατανάλωση αλκοόλ ακολουθώντας πάντα τις οδηγίες του γιατρού τους, ώστε να αποφύγουν την πρόκληση ενός υπογλυκαιμικού επεισοδίου.

Πώς μπορείτε να ξέρετε εάν επιτρέπεται να καταναλώσετε αλκοόλ

1. Ο διαβήτης σας είναι ρυθμισμένος;

α) Ναι

β) Όχι

2. Είστε σίγουροι ότι δεν πάσχετε από νοσήματα τα οποία μπορεί να επιδεινώσει η κατανάλωση αλκοόλ (όπως παγκρεατίτιδα, υπέρταση, υπερτριγλυκεριδαιμία, ηπατοπάθεια, νευροπάθεια, εγκεφαλικό, προβλήματα οράσεως);

α) Ναι

β) Όχι

3. Γνωρίζετε πώς να προλαμβάνετε και πώς να αντιμετωπίζετε ένα υπογλυκαιμικό επεισόδιο;

α) Ναι

β) Όχι

Αν απαντήσατε «όχι» έστω και σε μια ερώτηση από τις παραπάνω, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον θεράποντα ιατρό σας για το αν επιτρέπετε να καταναλώσετε αλκοόλ και υπό ποιες συνθήκες.

Αν απαντήσατε «ναι» και στις τρεις ερωτήσεις, τότε μπορείτε να κάνετε μια λογική κατανάλωση αλκοόλ.

Μία μερίδα αλκοόλ είναι...

150 ml λευκό ή κόκκινο κρασί

ή

45 ml προϊόντων απόσταξης με 40% περιεκτικότητα σε αλκοόλ (λ.χ. ουίσκι, βότκα, τεκίλα)

ή

360 ml μπύρας (μικρό μπουκάλι)

Πόσο αλκοόλ περιέχει ένα ποτό

Κάθε μερίδα ποτό περιέχει περίπου 13-15 γραμμάρια αλκοόλης

Πηγη

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...