Ποιος διέσωσε ποιόν στο Μνημόνιο;
Λέμε συχνά ότι «η Ελλάδα πήρε ένα πακέτο διάσωσης». Αλλά τι εννοούμε; Εάν νομίζετε ότι καταλαβαίνετε καλά το πρώτο μνημόνιο, θα σας πρότεινα να δείτε προσεκτικά τους παρακάτω αριθμούς.
Έχω προσπαθήσει να αναλύσω τα χρηματοοικονομικά της χώρας για να απαντήσω σε τρία ερωτήματα: πόσα χρήματα χρειαζόταν η Ελλάδα για να καλύψει τις ανάγκες της το 2010 και το 2011; Για την κάλυψη ποιων συγκεκριμένων αναγκών τα χρειαζόταν; Και ποιος τα παρείχε;
Η ανάλυση βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις εκθέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Επειδή οι αριθμοί δεν ταυτίζονται πάντα (ούτε στα έγγραφα του ίδιου του ΔΝΤ!), έχω κάνει κάποιες μικρές προσαρμογές και έχω επίσης, σε μία περίπτωση, κάνει μια εκτίμηση (όταν διαχωρίζω την πληρωμή των τόκων μεταξύ των ξένων και των Ελλήνων επενδυτών). Όπου είναι δυνατόν, έχω βασιστεί και σε άλλες πηγές όπως η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Πιστεύω ότι το περιθώριο λάθους στους υπολογισμούς είναι μικρό.
Οι απαντήσεις που προκύπτουν είναι πολύ ενδιαφέρουσες.
Μια κυβέρνηση έχει τέσσερις ανάγκες χρηματοδότησης: (α) την κάλυψη δαπανών (μισθοί, συντάξεις, κλπ), (β) την καταβολή τόκων στους κατόχους ομολόγων, (γ) την αποπληρωμή ομολόγων που λήγουν και (δ) τη χρηματοδότηση έκτακτων αναγκών, που για την Ελλάδα (κατά το ΔΝΤ) σημαίνει κυρίως στήριξη προς τις τράπεζες και άλλες προσαρμογές.
Το 2010 και 2011, η Ελλάδα χρειάζονταν περίπου € 114 δις, από τα οποία μόνο €53 δις αφορούσαν για τη χρηματοδότηση κρατικών δαπανών, την υποστήριξη των τραπεζών, την πληρωμή των τόκων προς τους Έλληνες πιστωτές ή την αποπληρωμή ομολόγων που κατείχαν Έλληνες. Άρα, περισσότερο από το ήμισυ των αναγκών της Ελλάδας για χρήματα (€ 61 δις) προορίζονταν για ξένους πιστωτές, είτε σε μορφή τόκων είτε σε μορφή εξόφλησης χρέους που έληγε.
Από πού προήλθαν αυτά τα χρήματα; Περίπου € 41 δις προήλθαν από ιδιώτες επενδυτές, από τους οποίους το 80% ήταν Έλληνες. Το υπόλοιπο των χρημάτων (€73 δις) το παρείχε η Τρόικα: η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία παρείχαν €36,6 δις, τα λοιπά μέλη της Ευρωζώνης € 16,5 δις, και το ΔΝΤ € 19,9 δις.
Εξετάζοντας τους αριθμούς με αυτόν τον τρόπο, προκύπτει ότι η Ευρωζώνη και το ΔΝΤ έδωσαν στην Ελλάδα € 73 δις, εκ των οποίων €61 δις πήγαν σε ξένους επενδυτές που κατείχαν ελληνικά ομόλογα (μέσω εξόφλησης τόκων ή αποπληρωμής ομολόγων). Έτσι, η Ελλάδα χρειάζονταν μόνο € 53 δις «για τον εαυτό της» - για να πληρώσει λογαριασμούς και για να ανταποκριθεί στους Έλληνες επενδυτές.
Από αυτά τα € 53 δις, η ελληνική κυβέρνηση μπόρεσε να δανειστεί από την αγορά € 41 δις (εν μέρει με τη βοήθεια δανείων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προς τις ελληνικές τράπεζες). Άρα, τα χρήματα που χορήγησαν οι ξένες κυβερνήσεις και το ΔΝΤ για τη στήριξη των Ελλήνων αυτών καθ’αυτών ήταν € 12 δις - το υπόλοιπο πήγε σε ξένους. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι το σύνολο της χρηματοδότησης από την αγορά οφείλεται στην ΕΚΤ, περισσότερο από το ήμισυ της βοήθειας εξακολουθεί να προορίζεται για τους ξένους επενδυτές.
Δεν θέλω να βγάλω τρελά συμπεράσματα από αυτή την ανάλυση. Αλλά καλό είναι να είμαστε ακριβείς, κυρίως για θέματα με εξαιρετική πολιτική και συναισθηματική σημασία. Αντί να λέμε απλώς ότι «η Ελλάδα πήρε ένα πακέτο διάσωσης» θα μπορούσαμε να είμαστε πιο αναλυτικοί σχετικά με το ποιος παρέχει πόσα χρήματα και για ποιο σκοπό. Η σοβαρότητα της κρίσης το απαιτεί.
STEVENIKO
Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...
