Γίνεται ανάπτυξη εν μέσω λιτότητας;
Τις τελευταίες μέρες και για να χρυσώσουν λίγο το χάπι και να βοηθήσουν λίγο τους Έλληνες να έρθουν στα σύγκαλά τους, διάφοροι Ευρωπαίοι -ακόμη και Γερμανοί- κάνουν λόγο για 4,5 δις ευρώ που θα δοθούν για την τόνωση της ανάπτυξης ή και πιθανώς και άλλα παρόμοια αναπτυξιακά μέτρα εφόσον όμως αποφασίσουμε εμείς πρώτα να τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας.
Ευσταθούν αυτά τα σενάρια; Και μπορεί πράγματι μια χώρα σε λιτότητα παράλληλα να ασκήσει και μια δυναμική αναπτυξιακή πολιτική;
Το μυστικό για να κατανοήσει κάποιος το τι συμβαίνει είναι να καταλάβει σε τι συνίσταται η συνταγή που μας έχουν συνταγογραφήσει. Και η συνταγή συνίσταται στον αποπληθωρισμό της οικονομίας μας. Προσπαθούν δηλαδή με χειροκίνητο τρόπο να πετύχουν το αυτόματο αποτέλεσμα που θα έφερνε μια νομισματική υποτίμηση, χωρίς όμως το σχετικά δίκαιο χαρακτήρα μιας υποτίμησης, αφού σήμερα πιέζουν κυρίως τους μισθούς ενώ με την νομισματική υποτίμηση θα πιεζόταν πολύ περισσότερο και γρήγορα και οι αξίες των πάγιων περιουσιακών στοιχείων αλλά και των καταθέσεων. Και το μέσο που χρησιμοποιούν για να το πετύχουν αυτό είναι οι μειώσεις μισθών.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ο στόχος τους συνεπάγεται ένα συνολικό -40% του ΑΕΠ της χώρας σε 6 ας πούμε χρόνια. Αν πασπαλίσουν αυτό το -40% επί του ΑΕΠ με αναπτυξιακά προγράμματα (που ασφαλώς θα ωφελούν την Γερμανική παραγωγή π.χ. φωτοβολταϊκών) τότε ας πούμε ότι το -40% επί του ΑΕΠ θα γινόταν -33% επί του ΑΕΠ. Οπότε μπορεί να πει κάποιος ότι κάτι είναι και αυτό να γλιτώσουμε ένα -7% επι πλέον.
Όμως, στο -33% του ΑΕΠ ο στόχος "προσαρμογής" (τι ωραία λέξη ε;) της οικονομίας μας δεν θα έχει επιτευχθεί σύμφωνα με τα μνημόνια και έτσι θα πρέπει να μειωθεί το ΑΕΠ για άλλα π.χ. 3 χρόνια κατά ένα ακόμη -7% ώστε να πάμε στο -40% στρογγυλό. Έτσι αυτό που είναι να πάθουμε θα το πάθουμε έστω και με την μεσολάβηση περισσότερου χρόνου, κάτι που κατά τη γνώμη μου είναι ακόμη χειρότερο.
Τα νούμερα που αναφέρω, αν και αυθαίρετα είναι κοντά στην πραγματικότητα. Και είναι πάρα, πάρα, πάρα, πάρα, πάρα πολύ σημαντικό να καταλάβετε όλοι ότι ο στόχος είναι η πτώση του ΑΕΠ και όχι η άνοδός του!
Αυτό που μένει χωρίς συζήτηση πίσω από τις μελετημένα άστοχες προβλέψεις του ΔΝΤ είναι η τεράστια άνοδος του δημοσίου χρέους. Κάτι όμως που δεν τους απασχολεί και τόσο ή και ίσα, ίσα το επιδιώκουν εφόσον έχουν τις απαραίτητες εξασφαλίσεις σε είδος.
Αυτό που μένει χωρίς συζήτηση πίσω από τις μελετημένα άστοχες προβλέψεις του ΔΝΤ είναι η τεράστια άνοδος του δημοσίου χρέους. Κάτι όμως που δεν τους απασχολεί και τόσο ή και ίσα, ίσα το επιδιώκουν εφόσον έχουν τις απαραίτητες εξασφαλίσεις σε είδος.
Οπότε όταν εμείς μιλάμε για ανάπτυξη οι Γερμανοί απλά λένε από μέσα τους ότι έχουν να κάνουν με άλλη μια αφρικανική φυλή που δεν καταλαβαίνει τι της γίνεται. Γιατί μαζί μας μιλάνε και χώρια καταλαβαινόμαστε.
Και πώς είναι δυνατόν, θα ρωτήσει κάποιος, ένα πρόγραμμα "προσαρμογής" να έχει ως στόχο την μείωση του ΑΕΠ μιας χώρας κατά -40%; Γιατί απλούστατα αν δεν έχεις δικό σου νόμισμα αυτός είναι ο μόνος τρόπος ανάκτησης της ανταγωνιστικότητάς σου. Για παράδειγμα, όταν το ΑΕΠ πέφτει -40% σημαίνει ότι η φτώχεια επεκτείνεται τόσο πολύ που η κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων πέφτει τόσο ώστε να ισοσκελιστεί με τις μικρές εξαγωγές μας και να καλυφθεί το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Και επειδή οι εξαγωγές ανεβαίνουν και λίγο αλλά και δύσκολα, λόγω δομικών προβλημάτων, αποφασίζουν να ρίξουν την κατανάλωση και τις εισαγωγές. Και όσο περισσότερο καταναλώνουν οι πλούσιοι αυξάνοντας τις εισαγωγές τις χώρας τόσο περισσότερο πρέπει να υποστούν την λιτότητα οι φτωχοί ώστε το εμπορικό ισοζύγιο να μείνει σταθερό.
Αυτή είναι η πεμπτουσία των οικονομικών πίσω από τα νούμερα και την επιφάνεια, ουσία που θα μπορούσαν να σας την εξηγήσουν καλύτερα μόνο έμπειροι οικονομολόγοι όπως ο Αδ. Πεπελάσης, ο Ξ. Ζολώτας ή ο Μίνως Τσομπανάκης που έβλεπαν το νόημα των αριθμών πιο ξεκάθαρα από όλους τους σημερινούς άσχετους.
Ένα άλλο παράδειγμα, στο -40% του ΑΕΠ η χώρα έχει τόσους ανέργους που γίνονται διαδηλώσεις για την δημιουργία ζωνών "ελεύθερου εμπορίου" (άλλος ένας ευγενικός όρος για να περιγράψει μια τραγική πραγματικότητα) όπου όπως λέει η "Δημιουργία Ξανά" θα μπορούν οι μετανάστες να εργάζονται με ελεύθερους και υπερβολικά χαμηλούς μισθούς και να κοιμούνται στους χώρους εργασίας. Σας θυμίζει κάτι αυτό; Εμένα μου θυμίζει στην Αγγλία πριν 200 χρόνια που οι εργάτες κοιμόντουσαν πολλοί μαζί όρθιοι για να χωράνε σε μικρά δωμάτια δεμένοι από ένα σκοινί (!) που το πρωί τους το έλυναν και έπεφταν κάτω αντί για ξυπνητήρι...Και βεβαίως οι Έλληνες εργαζόμενοι θα στήνουν και αυτοί τα οπίσθιά τους για ένα πιάτο φαΐ για να μην ψοφήσουν σε μια Ελλάδα που θα μαστίζεται από την φτώχεια. Κλασική συνέπεια του "ελεύθερου εμπορίου" όπως το εννοεί μια χώρα που υφίσταται παθητικά τις συνέπειες της έλλειψης ανταγωνιστικότητάς της χωρίς να προσπαθεί καν να μοιράσει αυτό το κόστος σχετικά δίκαια στους εμπλεκόμενους...
Όλα τα παραπάνω τα λέω κυριολεκτικά και δεν ειρωνεύομαι όπως κάνω συχνά.
Γι' αυτό όταν μας λένε για ανάπτυξη εν μέσω λιτότητας να ξέρουμε ότι μας κοροϊδεύουν μέσα στα μούτρα μας σαν να μιλάνε όχι σε αγράμματους χωριάτες αλλά σε ανθρώπους της ζούγκλας που δεν είχαν ποτέ επαφή με τον δυτικό πολιτισμό. Και βέβαια αυτό το κάνουν όπως είπαμε για να χρυσώσουν το χάπι.