Για ποια Eυρώπη, ρε γαμώτο, να θυσιαστούν οι Έλληνες…
Μπορεί η Ευρώπη που θέλουμε να είναι ο κόσμος της δυστυχίας, χωρίς Δημοκρατία, κοινωνικό κράτος, αντι-ανθρωπιστική;
Στόχος η περαιτέρω συρρίκνωση της κοινωνικής πολιτικής. Συνέπειες λοιπόν άμεσες στον ίδιο τον άνθρωπο, στις κοινωνικές πλευρές της πολιτικής. Αποτέλεσμα, ένα και μοναδικό. Η ύφεση. Και στην οικονομία, αλλά και στη ζωή… Ούτε καν, δηλαδή, με τέτοιες πολιτικές, μπορεί να διανοηθεί κανείς ότι θα υπάρξει ένα αποτέλεσμα. Γιατί απλά η λιτότητα, η βάρβαρη λιτότητα, δεν μπορεί να δώσει λύση, έστω και σε μακρύ χρονικό ορίζοντα.
O ελληνικός λαός μπορεί να πυροδοτήσει αυτές τις εξελίξεις με τη στάση του στις εκλογές, απορρίπτοντας όχι μόνο τις μνημονιακές πολιτικές που καταστρέφουν τη ζωή του και οδηγούν σε ομηρεία τις επόμενες γενιές και τη χώρα του, αλλά και το αντιδημοκρατικό, αντικοινωνικό, αντιανθρωπιστικό μοντέλο διακυβέρνησης της ΕΕ, που επιβάλλει αυτές τις πολιτικές.
Δεν είμαι κατά της Ευρώπης, ούτε διανοούμαι την αποχώρηση της χώρας μας, όπως δεν το διανοούνται οι 8 στους 10 Έλληνες. Αλλά, κατηγορηματικά, δεν θέλω αυτή την αντιδημοκρατική, αντικοινωνική, αντιανθρωπιστική Ευρώπη. Αναζητώ την Ευρώπη της Δημοκρατίας, της κοινωνικής πρόνοιας, την Ευρώπη που στηρίζεται στις αξίες του Ανθρώπου, και δεν τις ακυρώνει στο όνομα των αγορών.
Ίσως το πιο έντονο στοιχείο της σημερινής δυσφορίας στην Ευρώπη είναι η αντικατάσταση των δημοκρατικών δεσμεύσεων από τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα, έγραφε στις 22 Μαΐου ο νοµπελίστας οικονομολόγος και φιλόσοφος Αµάρτυα Σεν, σε άρθρο του στην εφημερίδα “The New York Times”. Και μάλιστα με ευθύνη, όπως σημείωνε, της ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Σεν συνέγραψε το άρθρο του αυτό για να θέσει το θέμα της «κρίσης στη Δημοκρατία της Ευρώπης», όπως άλλωστε το τιτλοφόρησε.
Τι εννοεί ο σύγχρονος φιλόσοφος με αυτή την αναφορά; Απλά, αυτό που συχνά συζητάμε πλέον στη δεσμευμένη από τις πολιτικές της ΕΕ και τα μνημόνια, Ελλάδα. Η αναφορά του είναι σαφής: εντοπίζει ως το μεγαλύτερο πρόβλημα στη λειτουργία της Δημοκρατίας στην Ευρώπη την υποχώρηση της πολιτικής εξουσίας, της ίδιας της Δημοκρατίας, έναντι των οικονομικών συμφερόντων των τραπεζών και των αγορών, με την ευρύτερη έννοια. Υποχώρηση που χρεώνεται, στο πλαίσιο του υφιστάμενου κοινωνικού οικονομικού συστήματος του καπιταλισμού, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, από την ίδια την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και, εμμέσως, τίθεται το θεμελιώδες ερώτημα: πώς είναι δυνατό, να συνεχίσει η ευρωπαϊκή πορεία με πολιτικές που υπαγορεύονται από τις αρχές των τραπεζικών οργανισμών, ιδιωτικών ή κρατικών, ή από τους γνωστούς κερδοσκόπους – τοκογλύφους, αυτούς που κατέχουν τα ακούρευτα ελληνικά ομόλογα και το χρέος της Ελλάδας;
Κάνει και μια άλλη σημαντική υπόμνηση ο Σεν, ανάμεσα στις πολλές χρήσιμες παρατηρήσεις του που εξηγούν ακριβώς γιατί σήμερα η πολιτική των μνημονίων που επέβαλε στην Ελλάδα η ηγεσία της ΕΕ (Μέρκελ ονομάστε την…) είναι σε πλήρες αδιέξοδο. Η Ευρώπη αναγεννήθηκε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο στηριζόμενη στην κοινωνική δικαιοσύνη. Το σύγχρονο κράτος στηρίχτηκε στο κράτος πρόνοιας και στις εθνικές υπηρεσίες υγείας, ώστε να προωθηθεί και να προστατευθεί η ανθρώπινη ευημερία, κι όχι στην οικονομία της αγοράς, που απλά στηρίζεται στον άνθρωπο για να επικρατήσει.
Δημοκρατία, λοιπόν, κοινωνικό κράτος, ανθρωπισμός. Ιδού οι έννοιες που σήμερα δεν υπάρχουν στο πολιτικό λεξιλόγιο της ευρωπαϊκής ηγεσίας. Απουσιάζουν παντελώς από τον προσανατολισμό και τους στόχους της.
Η κρίση της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, την οποία περιγράφει ο νομπελίστας, δεν είναι κάτι μακρινό και ξένο από αυτό που ζούμε στην Ελλάδα σήμερα. Ίσα – ίσα, είναι η αιτία που γέννησε το πρόβλημα, αλλά και τις αδιέξοδες και αντικοινωνικές έως απάνθρωπες πολιτικές που εφαρμόζονται στη χώρα μας ως πειραματική «λύση», με στόχο την ευρεία εφαρμογή τους, στη συνέχεια. Τα συμφέροντα του ίδιου του οικονομικού συστήματος, των τραπεζών, των αγορών, μετέτρεψαν τον άνθρωπο σε καταναλωτή και διεκδικητή μιας πλασματικής ευημερίας, ακόμη και με δανεικά. Τον χρέωσαν για να του πουλήσουν τον παράδεισο, δεσμεύοντας, παράλληλα, τη μελλοντική ύπαρξή του. Στοχευμένη πολιτική, που φυσικά εφαρμόστηκε και στην Ελλάδα. Είναι αυτό που μας λένε μονότονα, ότι «ζούσαμε με δανεικά». Ξέχασαν όμως να μας πουν ότι αυτή τη «δανεισμένη» ζωή μάς την επέβαλαν για να την κατασχέσουν, στη συνέχεια, με τις, ανάλογης λογικής, πολιτικές.
Και τώρα που η «φούσκα» έσκασε, έρχονται οι πολιτικές του μαζέματος των «δανεικών», τα οποία πάντως εισέπραξαν ήδη αφού τα καταναλώσαμε στα δικά τους «ταμεία».
Τι είναι όμως αυτές οι πολιτικές που εφαρμόζονται στην Ελλάδα; Τις περιγράφει ο ίδιος ο Σεν, όχι κάποιος «αντιμνημονιακός» και χωρίς γνώση ή λογική Έλληνας (αυτή δεν είναι η συχνή κατηγορία εκείνων που έφεραν την καταστροφή στη χώρα εναντίον εκείνων που αντιδρούν στα μνημόνια; )… Παρατεταμένη και ακραία λιτότητα, που οδηγεί στην ύφεση. Αντιαναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Στόχος η περαιτέρω συρρίκνωση της κοινωνικής πολιτικής. Συνέπειες λοιπόν άμεσες στον ίδιο τον άνθρωπο, στις κοινωνικές πλευρές της πολιτικής. Αποτέλεσμα, ένα και μοναδικό. Η ύφεση. Και στην οικονομία, αλλά και στη ζωή… Ούτε καν, δηλαδή, με τέτοιες πολιτικές, μπορεί να διανοηθεί κανείς ότι θα υπάρξει ένα αποτέλεσμα. Γιατί απλά η λιτότητα, η βάρβαρη λιτότητα, δεν μπορεί να δώσει λύση, έστω και σε μακρύ χρονικό ορίζοντα.
Το πρόβλημα, επομένως, δεν είναι των κακών και απείθαρχων Ελλήνων, των κακομαθημένων, ρέμπελων των ευρωπαϊκών σαλονιών, που δεν εργάζονται και μόνο θέλουν να εισπράττουν για να καλοπερνούν σε βάρος των πειθαρχημένων, πχ, Γερμανών … Άλλωστε τα ίδια τα επίσημα στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες είναι πολύ περισσότερο δουλευταράδες από τους Γερμανούς. Ο ΟΟΣΑ καταγράφει πάνω από 2.000 ώρες εργασίας ετησίως για τους Έλληνες, που είναι στη δεύτερη θέση της παγκόσμιας λίστας, και 600 λιγότερες για τους Γερμανούς, που είναι σχεδόν στο τέλος. Οι μύθοι, λοιπόν, είναι για να επιβεβαιώνονται ή να καταρρίπτονται, κι όχι απλώς να σέρνονται στη συζήτηση…
Το πρόβλημα είναι στο ίδιο το σύστημα και στις πολιτικές του. Πώς θα επιβάλλει πολιτικές λιτότητας, η επιτυχία των οποίων κρίνεται αποκλειστικά και μόνο από το ίδιο το «κοινό» κι όχι από αποφάσεις κορυφής; Η ΕΕ αποφάσισε, πειραματιζόμενη στην Ελλάδα, να υλοποιήσει ακραία αντικοινωνικά σχέδια, που όμως για να «επιτύχουν» εξαρτώνται μόνο από τη συναίνεση της κοινωνίας. Μ’ άλλα λόγια, χωρίς Δημοκρατία, χωρίς δημοκρατική συμφωνία, πώς θα επιβληθούν αυτές οι πολιτικές; Απλά με την επιβολή ιδιότυπων δικτατοριών τύπου Ράιχενμπαχ;
Αλλά και στην ουσία της πολιτικής, πώς θα διασφαλιστεί η δημοκρατική συναίνεση σε πολιτικές άδικες και αναποτελεσματικές; Πώς θα ξεπεραστεί μια κρίση που συρρικνώνει, μέχρι τα όρια της κατάργησης, το κοινωνικό κράτος, για να εισπράξουν οι κερδοσκόποι; Μια πολιτική που οδηγεί σε αυτοκτονίες, σε μαζική ανεργία, σε φτωχοποίηση τον έναν στους τρεις Έλληνες, μόνο προς το παρόν;
Το πρόβλημα της πολιτικής, λοιπόν, που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, ως κεντρική πολιτική επιλογή της ΕΕ, δεν είναι απλά και μόνο λάθος οικονομική συνταγή. Αλλά καίριο πρόβλημα Δημοκρατίας. Καταργείται η έννοια της Δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, ακυρώνεται η έννοια του ανθρωπισμού, όταν, στο πλαίσιο αυτής της λιτότητας, σε ανθρώπους τυφλούς κόβεται το μόνο εισόδημά τους, το επίδομα των 330 ευρώ, όταν πάνω από ένας στους δύο νέους οδηγείται στην ανεργία, όταν το πασχαλινό δώρο της σύνταξης στο ορφανό και άνεργο παιδί είναι 44 ευρώ. Όταν τα αδιέξοδα οδηγούν ανθρώπους στην αυτοκτονία. Όταν αναγκάζουν τον άνθρωπο να ζήσει με 300 ευρώ, όταν κλείνουν δια της βίας της εφαρμοζόμενης πολιτικής 400.000 επιχειρήσεις. Όταν η δημόσια παιδεία συρρικνώνεται σε μη ανεκτά όρια, όταν η δημόσια υγεία σμπαραλιάζεται.
Είναι θέμα Δημοκρατίας...
Δεν είναι οικονομικά προβλήματα όλα αυτά. Είναι πρωτίστως κεντρικά ελλείμματα Δημοκρατίας και κοινωνικής πρόνοιας.
Όμως η Ευρώπη, από την εποχή των κινημάτων της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, σε άλλα στηρίχτηκε για να προχωρήσει, ακόμη και εν μέσω πολέμων ή καταστροφών. Διακήρυξε ως κέντρο της τον ανθρωπισμό. Η ανάπτυξη των επιστημών, των τεχνών, των γραμμάτων, η ίδια η κοινωνική και πολιτειακή οργάνωση στηρίχτηκε στον Άνθρωπο. Πώς αυτά θα ακυρωθούν για να οργανωθεί ένα νέο μοντέλο; Τι είδους Ευρώπη είναι αυτή χωρίς Δημοκρατία, Κοινωνικό Κράτος και Ανθρωπισμό; Είναι δυνατό να τεθεί ως νέος στόχος απλώς ένα κοινό νόμισμα; Πώς θα θεοποιηθεί για να το προσκυνήσουν 400 εκατομμύρια άνθρωποι;
Δεν είμαι κατά της Ευρώπης, ούτε διανοούμαι την αποχώρηση της χώρας μας, όπως δεν το διανοούνται οι 8 στους 10 Έλληνες. Αλλά, κατηγορηματικά, δεν θέλω αυτή την αντιδημοκρατική, αντικοινωνική, αντιανθρωπιστική Ευρώπη. Αναζητώ την Ευρώπη της Δημοκρατίας, της κοινωνικής πρόνοιας, την Ευρώπη που στηρίζεται στις αξίες του Ανθρώπου, και δεν τις ακυρώνει στο όνομα των αγορών.
Κι αλήθεια, αναζητώ απαντήσεις από εκείνους που το τελευταίο διάστημα, ενόψει και των εκλογικών σκοπιμοτήτων, διακηρύττουν τη θυσία των πολιτικών σχηματισμών τους υπέρ της ανάγκης ενός «φιλοευρωπαϊκού μετώπου» στην Ελλάδα. Υπέρ αυτής, της σημερινής Ευρώπης είναι αυτό το μέτωπο και η στόχευσή τους; Είναι στ’ αλήθεια φίλοι αυτού του αντικοινωνικού – αντιδημοκρατικού μορφώματος; Ή μήπως η έννοια του «φιλοευρωπαϊκού μετώπου» απλά χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο του «φιλομνημονιακού μετώπου»; Αλήθεια, μήπως κρύβονται πίσω από έναν αόριστο και χωρίς περιεχόμενο «φιλευρωπαϊσμό», γιατί είδαν ότι η απευθείας υποστήριξη των μνημονιακών πολιτικών δεν μετράει στην Ελλάδα. Μήπως τελικά αυτό διακηρύττουν ο Αντώνης Σαμαράς και η Ντόρα Μπακογιάννη, συνενώνοντας ( ; ) τις δυνάμεις τους, μήπως αυτό εννοούν Μάνος και Τζήμερος, που ενώνουν τις δικές τους, μήπως αυτό στηρίζει με την έννοια του «φιλοευρωπαϊστή» ο Ευάγγελος Βενιζέλος; Ας μιλήσουν καθαρά στους Έλληνες κι ας μη θέτουν μόνο ερωτήματα στους άλλους. Πρωτίστως ας απαντήσουν οι ίδιοι. Αυτή την Ευρώπη προσκυνούν; Γι’ αυτή την Ευρώπη επιδιώκουν να συνεχίσουν την καταστροφή της Ελλάδας και του Έλληνα; Γι αυτή την Ευρώπη διακυβεύουν το ελληνικό μέλλον;
Και μια εκτίμηση: είμαι σίγουρος ότι, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των ελληνικών εκλογών, η Ευρώπη το επόμενο διάστημα θα γίνει ένα πεδίο συγκρουσιακών αντιπαραθέσεων.
Απ’ τη μια οι θιασώτες των υφιστάμενων αδιέξοδων πολιτικών κι απ’ την άλλη οι ευρωπαϊκοί λαοί, που ασφαλώς δεν έχουν διάθεση να επιστρέψουν στις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες του ευρωπαϊκού μεσαίωνα. Κι είμαι επίσης βέβαιος ότι ο ελληνικός λαός μπορεί να πυροδοτήσει αυτές τις εξελίξεις με τη στάση του στις εκλογές, απορρίπτοντας όχι μόνο τις μνημονιακές πολιτικές που καταστρέφουν τη ζωή του και οδηγούν σε ομηρεία τις επόμενες γενιές και τη χώρα του, αλλά και το αντιδημοκρατικό, αντικοινωνικό, αντιανθρωπιστικό μοντέλο διακυβέρνησης της ΕΕ, που επιβάλλει αυτές τις πολιτικές.
Τα δικά μας προβλήματα, σε μια δημοκρατική, κοινωνικά δίκαιη, ανθρώπινη κι αλληλέγγυα Ευρώπη, μπορούμε να τα λύσουμε. Χωρίς να τα κρύψουμε, αλλά και χωρίς να εξοντωθούμε εξαιτίας αυτών.