Οι τραπεζίτες φαίνεται πως ετοιμάζονται εντατικά για μια πιθανή έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη: οι τράπεζες φαίνεται να αναθεωρούν τα επίπεδα της ευρωπαϊκής έκθεσης τους σε σχέση με τα εθνικά χρέη, μέσα από μια διαδικασία γνωστή ως αντιστοίχιση ενεργητικού-παθητικού (ALM) στην περίπτωση διάλυσης της ευρωζώνης. Έτσι, αν μια τράπεζα έχει δάνεια προς Ισπανούς δανειολήπτες, για παράδειγμα, προσπαθεί να τα καλύψει με χρηματοδότηση από την Ισπανία, και όχι από τη Γερμανία. Ομοίως, όταν πρόκειται για παράγωγα και πράξεις συναλλάγματος οι Ιταλοί αντισυμβαλλόμενοι θα είχαν διαφορετική αντιμετώπιση από ότι οι Φινλανδοί αντισυμβαλλόμενοι.

Η εποχή που οι τράπεζες θεωρούσαν την ευρωζώνη ως ένα ενιαίο μπλοκ έχει φαίνεται περάσει. Ενώ οι ειδήμονες συμμετάσχουν σε μια αφηρημένη συζήτηση για μια πιθανή διάλυση, η ρίξη έχει ήδη επέλθει στις υπηρεσίες διαχείρισης κινδύνουν πολλών τραπεζών - τουλάχιστον όταν πρόκειται για ALM στην ευρωζώνη για τους ισολογισμούς τους.

Είναι δύσκολο να υπερεκτιμήσει κανείς τη σημασία αυτού του γεγονότος, ή τις πιθανές επιπτώσεις του.Όπως σημειώνει έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας το τελευταίο μήνα, μέχρι το 2007 η ευρωζώνη φαινόταν να ακολουθούσε μια θετική πορεία προς την συνολική οικονομική ένωση, η οποία παρείχε μεγάλα οικονομικά οφέλη, συνδυασμένα με την περικοπή του κόστους δανεισμού.

Αλλά από τότε, δηλώνει η ΕΚΤ, η πρόοδος έχει αντιστραφεί, δεδομένου ότι «η χρηματοπιστωτική κρίση έχει οδηγήσει σε σημαντική επιδείνωση της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης.» Και από τα τέλη του 2011 «η σύζευξη εντός της ζώνης του χρηματοπιστωτικού συστήματος του ευρώ επιδεινώθηκε περαιτέρω.» Το πιο ορατό σημάδι, στο οποίο κάνει εκτενή αναφορά η έκθεση της ΕΚΤ, είναι ότι τα κόστη ασφαλίστρων (spreads) σημειώνουν τεράστιες διαφορές για διαφορετικά κρατικά ομόλογα και το επίπεδο κόστους χρηματοδότησης των διαφόρων εθνικών τραπεζών. Ο διασυνοριακός διατραπεζικός δανεισμός έχει επίσης συρρικνωθεί σημαντικά.

Αλλά και οι τάσεις του ALM είναι εξίσου σημαντικές. Δυστυχώς, κανείς δεν φαίνεται να έχει προσπαθήσει να ποσοτικοποιήσει την κλίμακα αυτής της αλλαγής. Οι διαχειριστές κινδύνου τείνουν να είναι πολύ μυστικοπαθείς σχετικά με τις εσωτερικές πρακτικές των τραπεζών τους και μερικοί έχουν μόλις πρόσφατα αρχίσει να αναδιοργανώνουν τα βιβλία τους. Αλλά ο τραπεζικός κόσμος είναι γεμάτος από ιστορίες για το πώς οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες επιχειρούν να ταιριάξουν τους δανειστές και τους δανειζόμενους εντός των εθνικών συνόρων - και η αύξηση του φαινομένου αυτού δημιουργεί πονοκεφάλους.

Αναλογιστείτε το εξής παράδειγμα: μια πολυεθνική τράπεζα έχει τεράστιες δανειακές συμβάσεις προς ιταλικές εταιρίες και φορείς του δημόσιου τομέα, αλλά μια πολύ μικρότερη ιταλική χρηματοδοτική βάση , δημιουργώντας ένα χάσμα άνω των €10 δισ.

Μέχρι πέρυσι, η τράπεζας δεν ανησυχούσε, δεδομένου ότι είχε πλήθος καταθετών εντός της ευρωζώνης. Επιπλέον ήταν συνηθισμένη να συγκεντρώσει κεφάλαια εύκολα μέσω άλλων εργαλείων όπως το wholesale funding. Αλλά από το 2007, το κόστος και του wholesale funding έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Και ενώ η τράπεζα θα μπορούσε να χτίσει μια μεγαλύτερη ιταλική καταθετική βάση, αυτό θα ήταν δαπανηρό, δεδομένου του ανταγωνισμού. Η διαδικασία του ALM ορίζει επομένως ότι η τράπεζα πρέπει είτε να μειώσει τα δάνειά της, είτε να χάνει λεφτά ως εμπορική τράπεζα ή να είναι πολύ δημιουργική με τους τρόπους εξεύρεσης κεφαλαίων.

Θεωρητικά, η ΕΚΤ θα μπορούσε να αντισταθμίσει αυτές τις κινήσεις με μια διασυνοριακή εξομάλυνση σε όλη την ευρωζώνη. Αυτός είναι ο σκοπός της διαδικασίας μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης. Ωστόσο, όπως παρατηρεί η Gene Frieda της Moore Capital ενδείξεις κατακερματισμού είναι εμφανείς ακόμα και στα τριετή δάνεια ρευστότητας της ΕΚΤ (LTRO). Τώρα πια, η ΕΚΤ επιμένει ότι τα δάνεια προς τράπεζες σε χώρες με οικονομικά προβλήματα πρέπει να χορηγούνται από την εθνική κεντρική τους τράπεζα, με εγχώριες εγγυήσεις. Η σταδιακή, μυστική διαδικασία προστασίας φαίνεται να προτιμάται ακόμα και από κεντρικούς τραπεζικούς κύκλους. Τέτοια 'οριοθέτηση' θα μπορούσε να μετριάσει τις επιπτώσεις, αν - αλίμονο - η ευρωζώνη διαλυόταν, αφού αναγκάζει τους υπεύθυνους να αντιμετωπίσουν τα θέματα πριν, όχι μετά, το γεγονός. Αλλά η ΕΚΤ ανησυχεί έντονα ότι τέτοιες κινήσεις διαχωρισμού και διαφύλαξης εντός συνοριακών γραμμών αναιρεί μεγάλο μέρος των οφελών που δημιουργήθηκαν από την ευρωζώνη.

Και αυτό θα μπορούσε να έχει δυσάρεστες οικονομικές συνέπειες. Τον περασμένο μήνα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποίησε ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης ήταν πιθανόν να ξεκινήσουν μαζική απομόχλευση χρεών κατά τη διάρκεια των επόμενων 18 μηνών, που θα έφθανε το ποσό των $2.6 τρις. Αλλά αυτή η εκτίμηση υπέθετε ότι η ευρωζώνη θα παραμένει ένα ενιαίο μπλοκ μέχρι τότε. Αν τα ρίγματα επιμείνουν, η απομόχλευση θα αυξηθεί. Όποιος θέλει να εξηγήσει στους ψηφοφόρους - ή στους πολιτικούς - γιατί πληρώνει για να διατηρήσει την Ευρωζώνη, καλύτερα να μάθει πόσο ακριβώς κοστίζουν οι πρακτικές ALM των τραπεζών. Ακόμη καλύτερα, θα μπορούσε η ΕΚΤ ή οποιοσδήποτε άλλος να ποσοτικοποιήσει την επίδραση αυτών των κεφαλαιικών μετατοπίσεων.

Πηγη

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...