Εκείνο που μου την έδινε πιο πολύ τις μέρες τις προεκλογικής και μετεκλογικής έντασης ήταν ο αέρας. Τι Ιούνιος κι αυτός! Να φυσομανάει, να σου παίρνει τ’ αυτιά, το σπίτι να γεμίζει σκόνη, οι βεράντες σκουπίδια, οι δρόμοι να θυμίζουν ανεμόδαρτες αμερικανικές κωμοπόλεις σε γουέστερν-σπαγγέτι, με τους ξεριζωμένους θάμνους να πηγαίνουν πέρα-δώθε. Αλλόκοτο πράγμα. Οι 34 βαθμοί ακατέβατοι κι ο βοριάς βοριάς. Αν φύσαγε έτσι Αύγουστο, με τη γη κατάξερη, θα γινόταν του 2007. Χλωρό κλαρί δεν θα ’μενε.
Εκτός απ’ τον βοριά, μου την έδωσε η ευκολία, η άνεση με την οποία το «σύστημα», που πέρασε τη χειρότερη υπαρξιακή κρίση των μεταπολιτευτικών χρόνων, ξαναβρήκε την ισορροπία του. Ξαναβολεύτηκε στη «Γιάλτα» του. Σαν να μην έχει τρέξει τίποτα. Σαν να μην έχει ανοίξει ρουθούνι. Σαν να μην έχει γίνει ούτε μια αυτοκτονία, σαν να μην υπήρξαν ποτέ οι 1,2 εκατ. άνεργοι, σαν να μην είχαν κλείσει χιλιάδες επιχειρήσεις, σαν να μην είχε μετατραπεί ο κρατικός μηχανισμός σε ερειπιώνα, σαν να μην είχαν βρεθεί 3 εκατ. Έλληνες στο όριο της φτώχειας, σαν να μην έχουν χρεοκοπήσει τα νοσοκομεία, σαν να μην έχουν μετατραπεί οι συνταξιούχοι σε επαίτες, σαν να μην είχαν ξεφωνηθεί άγρια οι πολιτικοί celebrities του μνημονίου, σαν να μην πέρασαν μήνες που δεν τολμούσαν να εμφανιστούν στον κόσμο, σαν να μην κατέρρευσαν παταγωδώς τα πολιτικά «λόμπι» που χρεώθηκαν την κατάρρευση της χώρας, το λόμπι του εκσυγχρονιστικού ολετήρα, το λόμπι της διαπλοκής, το λόμπι της χαζοχαρούμενης Δεξιάς, το λόμπι της νεοφιλελεύθερης υστερίας, το λόμπι των οσφυακαμπτών της τρόικας, οι τρόφιμοι του Πρυτανείου, τα τρωκτικά των δημόσιων έργων, οι ποντικοί των κρατικών και κοινοτικών επιδοτήσεων, το λόμπι του ευρώ, αλλά και το λόμπι της δραχμής, όλοι όσοι μετέτρεψαν τη χώρα σε σκιά του εαυτού της. Σαν να μην έγινε τίποτα απ’ όλα αυτά.
Θεωρητικά, αυτό το «σύστημα», αυτό το συνονθύλευμα ετερόκλητων συμφερόντων που, μέσα από ανταγωνισμούς και συμβιβασμούς, διαχειρίστηκε τη χώρα σαν φέουδο, στις 5 Μαΐου κατεδαφίστηκε. Το πιστοποιεί όχι μόνο το ιστορικό ναδίρ, μόλις 33%, που συγκέντρωσαν οι βασικοί πολιτικοί του εκπρόσωποι, η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, αλλά πολλά άλλα πράγματα που συντελούνταν στο περιθώριο της δημοσιότητας: η ακατάπαυστη εκροή καταθέσεων στο εξωτερικό, τα σχέδια διαφυγής από τη χώρα που εκπονούσαν μεγαλοσχήμονες της οικονομικής ελίτ, η μαζική εγκατάλειψη επιχειρήσεων στην τύχη τους, η μαχητική συστράτευση όλων των συνιστωσών της διαπλοκής γύρω από τη λιγότερο τραυματισμένη πτέρυγα του μνημονιακού μπλοκ, η τεράστια κινητοποίηση της διεθνούς ελίτ στο πλευρό αυτού που μέχρι πρότινος περιφερόταν ως το πιο διεφθαρμένο και άχρηστο πολιτικό σύστημα της Ευρώπης.
Από την περασμένη Κυριακή, αυτό το πολιτικά ηττημένο και κοινωνικά απόβλητο «σύστημα» αποκαθίσταται σταδιακά στον θρόνο του. Οι υποτιθέμενοι νικητές των εκλογών συγκρότησαν μια κυβέρνηση που αποτελεί συμβολικό συμπύκνωμα μιας σειράς από «Γιάλτες» και συμβιβασμούς με όλα τα παράλληλα συστήματα εξουσίας που μεσουράνησαν εδώ και δεκαετίες στη χώρα. Τα πρόσωπα και οι «αυλές» τους έχουν την ιστορία τους. Η τραπεζοκρατία είχε, κατά τα φαινόμενα, τον πρώτο λόγο σ’ αυτούς τους συμβιβασμούς. Λόγο είχε και το λόμπι των εθνικών εργολάβων και προμηθευτών, που επείγονται να αποκαταστήσουν τη ροή κρατικών και κοινοτικών πόρων στα ταμεία τους. Λόγο είχε και η διαπλοκή, με τους μιντιακούς βραχίονές της να υποδεικνύουν έγκαιρα πολιτικά και τεχνοκρατικά «επαρκείς» υποψήφιους υπουργούς. Λόγο είχαν και τα κομματικά λόμπι, τα πολιτικά τζάκια, οι βουλευτικές φαμίλιες, τα κολλητηλίκια των αρχηγών, έστω κι αν χρειάστηκε να θυσιαστούν μερικοί πρασινογάλαζοι «πρίγκιπες» της πολιτικής, για χρόνια ελέω Θεού υπουργοί. Τα επί μέρους επιχειρηματικά λόμπι επέβαλαν κι αυτά τους εκλεκτούς τους, ενώ και οι υποδείξεις της τρόικας για τους ανθρώπους με τους οποίους θα προτιμούσε να συνομιλεί είναι ορατές σε πρόσωπα του «ολιγομελούς» και ολίγον τεχνοκρατικού κυβερνητικού σχήματος.
Αυτή είναι, λοιπόν, η κυβέρνηση «εθνικής ευθύνης», «συνευθύνης» ή «ανασυγκρότησης». Κυβέρνηση μνημονιακής παλινόρθωσης την αποκάλεσαν κάποιοι, αλλά αυτό είναι μόνο εν μέρει σωστό. Το κυριότερο είναι πως αποτελεί την παλινόρθωση του συστήματος που αποτελεί την εγχώρια αιτία της κρίσης – αν και η πρωτογενής αιτία δεν είναι εγχώρια, αλλά αμερικανική και ευρωπαϊκή. Ο υπερδανεισμός που τροφοδότησε την έκρηξη του κρατικού χρέους αυτού ακριβώς του συστήματος την ιδιοτέλεια εξυπηρέτησε, η σπουδή για την όπως όπως ένταξη στο ευρώ τις δικές του υπεραξίες διόγκωσε και η σήψη του κράτους μέσα στον δυσώδη δημοσιονομικό χυλό τις πολιτικές ανάγκες του ίδιου συστήματος υπηρέτησε. Τα ίδια ανακυκλούμενα πρόσωπα, οι ίδιοι μηχανισμοί με ελάχιστες νέες μεταγραφές θα διαπραγματευτούν -υποτίθεται- μια λιγότερο οδυνηρή τιμωρία, κάποια ψίχουλα οίκτου από τους εταίρους-πιστωτές.
Το κακό είναι πως οι εταίροι-πιστωτές της χώρας ξέρουν με ποιους έχουν να κάνουν. Ξέρουν τις αδυναμίες και τις αναπηρίες τους. Ακόμη κι αν κάποια στιγμή τρόμαξαν από το ενδεχόμενο μιας ανεξέλεγκτης πολιτικής τροπής που ίσως απαιτούσε μια πιο πολύπλοκη διαχείριση, τώρα γνωρίζουν ότι έχουν να κάνουν με διαχειρίσιμους ανθρώπους, παλιούς γνώριμους από τα τετ α τετ και τα παζάρια στις Βρυξέλλες και στην Αθήνα, πρόθυμους εισηγητές ευφάνταστων ευρεσιτεχνιών λιτότητας και κοινωνικής γενοκτονίας στα δύο προηγούμενα μνημόνια. Δακτυλοδεικτούμενους ως εκπροσώπους του πιο σαθρού και ανίκανου αστικού μπλοκ της Γηραιάς Ηπείρου.
Κι αυτές οι γνώριμες αδυναμίες θα αξιοποιηθούν στο έπακρο. Εάν και εφόσον η ευρωπαϊκή ηγεσία ξεπεράσει τους ανταγωνισμούς της, καταλήξει σε ένα νέο σχέδιο για το ευρώ και την κρίση του και αποφασίσει ότι αυτό το σχέδιο αξίζει τον κόπο να περιλάβει και την Ελλάδα, το αντίτιμο αποκλείεται να είναι χαμηλό. Οποιαδήποτε παραχώρηση εκ μέρους της τρόικας δεν θα έχει άλλο στόχο από το να εξασφαλίσει την ουσία του -κατά τα άλλα- πολιτικά νεκρού μνημονίου: τη συνέχιση της εσωτερικής υποτίμησης, τη λεηλασία του κοινωνικού πλούτου, τη διάλυση του κοινωνικού κράτους.
Αλλά αυτό οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο. Τι ορίζοντα μπορεί να έχει μια «κυβέρνηση εθνικής συνευθύνης», όσες ισορροπίες κι αν τηρεί, όσο οι άνεργοι αυξάνονται, τα λουκέτα πολλαπλασιάζονται, η ύφεση παρατείνεται και το πλήθος των νεόπτωχων του μνημονίου διευρύνεται; Ας πούμε πως σώθηκαν οι καταθέσεις, δεν πέσαμε στην κατάρα της δραχμής, μετρούμε τη μιζέρια με αξιόπιστο ευρώ. Ε, και;
Κι είναι καλοκαίρι, δεν λέει να κόψει κι ο βοριάς και πολλοί, περισσότεροι από ποτέ, δεν θα έχουν τη μικρή πολυτέλεια να γεμίσουν μπαταρίες παρά θιν’ αλός. Και το φθινόπωρο θα είναι ακόμη πιο θυμωμένοι. Να ’κοβε τουλάχιστον ο βαριάς… Μου τη δίνει Ιούνη μήνα.
Τα φαινόμενα διαφθοράς
Πριν από 48 δευτερόλεπτα