Μετά τις μεγαλοστομίες περί σωτηρίας της χώρας και του ευρώ... ήρθε η ανώμαλη προσγείωση, με τις αγορές να εκφράζουν την «ανησυχία» τους, το επιτόκιο δανεισμού να σκαρφαλώνει στο 7% και τον Σόιμπλε να δηλώνει ότι η χώρα θα τα καταφέρει αλλά υπό την αυστηρή επιτήρηση των Βρυξελλών

Μαραθώνιος διαβουλεύσεων και διαπραγματεύσεων διεξάγεται αυτή τη στιγμή στις Βρυξέλλες, προκειμένου η Μαδρίτη να παραμείνει εγγυητής του Ταμείου, με την επιχειρηματολογία ότι δεν της παρέχεται στήριξη για να καλύψει τις δανειακές της ανάγκες, αλλά για να προχωρήσει μόνο στην ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα.

Αν άκουγε κάποιος τον Ισπανό πρωθυπουργό να μιλάει το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, θα πίστευε ότι το αίτημα της Μαδρίτης για υπαγωγή σε μηχανισμό στήριξης των τραπεζών της ήταν κάτι που συνέβη «μεταξύ τυρού και αχλαδίου» και ότι η μεγαλύτερη έγνοια των Ισπανών είναι η πορεία της ομάδας τους στο Euro. Λίγο αργότερα όμως ξεκίνησαν τα απανωτά «χαστούκια», τόσο για τον Μαριάνο Ραχόι όσο και για την ισπανική οικονομία, σε σημείο που να εκφράζεται ανοιχτά πλέον η ανησυχία ότι το «τραπεζικό» μνημόνιο δεν είναι παρά ο προάγγελος της πλήρους υπαγωγής σε καθεστώς οικονομικής στήριξης για τη Μαδρίτη.

Αρχικά και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι επιχείρησαν να πανηγυρίσουν μαζί με τον Ραχόι ότι «σώθηκε η Ισπανία, σώθηκε και το ευρώ», όμως η ευφορία κράτησε ελάχιστες ώρες και οι αγορές επέστρεψαν στη συνήθη πρακτική της... ανησυχίας, με αποτέλεσμα να επανέλθει η αβεβαιότητα για το τι μέλλει γενέσθαι με τη Μαδρίτη και το κοινό νόμισμα. Το επιτόκιο δανεισμού για την Ισπανία γρήγορα σκαρφάλωσε στο 7% αποκλείοντας τη χώρα από τις αγορές, ενώ την Πέμπτη η Moody's υποβάθμισε 3 βαθμίδες την πιστοληπτική της ικανότητα στο Baa3, μία βαθμίδα πάνω από το junk.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός, ο οποίος συνάντησε την παγωμένη αντίδραση του ισπανικού Τύπου και τις πρώτες απεργιακές κινητοποιήσεις εν όψει των σκληρών μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν, προσπάθησε να επαναφέρει την αισιοδοξία λέγοντας ότι η στήριξη των τραπεζών δεν θα έχει καμιά επίπτωση στο δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας.

Η διάψευση ήρθε άμεσα από τον Χοσέ Αλμούνια, τον Επίτροπο αρμόδιο για θέματα ανταγωνισμού, ο οποίος σχολίασε ότι ναι μεν τα ομόλογα δεν προσμετρώνται στο έλλειμμα, αλλά οι τόκοι επιβαρύνουν την οικονομία της χώρας.

Η γκάφα με την... Ουγκάντα
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος ναι μεν υποστήριξε ότι η Μαδρίτη θα καταφέρει να «νοικοκυρέψει» τα δημοσιονομικά της, ωστόσο διευκρίνισε ότι θα υπάρξει αυστηρή επιτήρηση από τις Βρυξέλλες. Και μόνο το άκουσμα της λέξης «επιτήρηση» έφερε ρίγη ανατριχίλας στους Ισπανούς, που κατηγορούν τον πρωθυπουργό τους ότι τους σύρει στον δρόμο ενός σκληρού μνημονίου.

Ο Μαριάνο Ραχόι προσπάθησε να φανεί αισιόδοξος και ισχυρίστηκε ότι η στήριξη των τραπεζών δεν θα έχει καμία επίπτωση στο δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας. Τον διέψευσε όμως αμέσως ο Χοσέ Αλμούνια λέγοντας ότι ναι μεν τα ομόλογα δεν προσμετρώνται στο έλλειμμα, αλλά οι τόκοι επιβαρύνουν την οικονομία.

Η γκάφα του, δε, με το SMS που δημοσιοποιήθηκε, όπου έγραφε στον Ισπανό υπουργό Οικονομικών ότι «η Ισπανία δεν είναι Ουγκάντα», έδωσε τροφή για κακεντρεχή σχόλια στο Διαδίκτυο για τον πρωθυπουργό, αλλά και για την πορεία της οικονομίας της χώρας από τους ίδιους τους Ισπανούς. Οι περισσότερες εκτιμήσεις των ειδικών, πάντως, συγκλίνουν στο ότι η Ισπανία θα βρεθεί σύντομα στη δεινή θέση της Ελλάδας, καθώς και μόνο το αίτημα για οικονομική ενίσχυση για τις τράπεζες στέλνει στις αγορές το μήνυμα ότι δεν είναι σε θέση να βρει μόνη της τα απαιτούμενα κονδύλια.

Αυτό θα είναι το έναυσμα για την αύξηση του κόστους δανεισμού της χώρας εν γένει, αφού τίθεται πλέον εν αμφιβόλω η δυνατότητά της να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Αλλωστε, υπεύθυνη για την αποπληρωμή θα είναι η κυβέρνηση, αφού- κατόπιν απαίτησης της Γερμανίας- εκείνη θα εγγυηθεί για τον δανεισμό μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού.

Πέραν τούτου, η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση εδώ και μήνες, κυρίως εξαιτίας των αυστηρών περικοπών και της δημοσιονομικής πειθαρχίας που προσπαθεί να επιβάλει η κυβέρνηση Ραχόι.

Η κατανάλωση έχει καταρρεύσει, η ανεργία ξεπερνά το 24% και η βιομηχανική παραγωγή βρίσκεται στο χειρότερο σημείο από το 1994. Ολα αυτά αναμένεται να επιδεινωθούν περαιτέρω, καθώς η κυβέρνηση θα πασχίζει να αποπληρώσει το χρέος για τις τράπεζες. Σύμφωνα με προβλέψεις της Deutsche Bank, η Ισπανία βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας. Βάσει του σεναρίου αυτού, το χρέος της χώρας θα φτάσει το 106% μέχρι το 2014 λόγω του μηχανισμού διάσωσης, και θα πρέπει να κάνει περικοπές της τάξης του 9% του ΑΕΠ προκειμένου να σταθεροποιήσει την αναλογία χρέους και ΑΕΠ, κάτι αντικειμενικά πάρα πολύ δύσκολο αυτήν τη στιγμή.

Η μόνη λύση για την Ισπανία, εκτιμούν οι αναλυτές, θα είναι τελικώς να υποκύψει και να υπαχθεί σε μηχανισμό στήριξης και πλήρες μνημόνιο.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΣΤΗΡΙΞΗΣ
Χρήματα... λίγα, πονοκέφαλος και οι τεχνικές λεπτομέρειες

Η διευκρίνιση που επαναλαμβάνεται σε όλους τους τόνους, ότι δηλαδή η υπαγωγή της Ισπανίας σε μηχανισμό στήριξης αφορά μόνο τις τράπεζές της, δεν αλλάζει το γεγονός ότι αρχίζει να δημιουργείται? συνωστισμός. Ανεξάρτητα από το ποιος μηχανισμός θα προτιμηθεί, δηλαδή ο προσωρινός EFS ή ο μόνιμος ESM, το πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι σιγά σιγά τα χρήματα στερεύουν, ενώ οι τεχνικές λεπτομέρειες προκαλούν πονοκεφάλους στις Βρυξέλλες και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Εφόσον η Ισπανία υποβάλει το επίσημο αίτημα για υπαγωγή σε μηχανισμό διάσωσης εντός του Ιουνίου, λογικά θα πρέπει να ενταχθεί στον EFSF. Το συγκεκριμένο ταμείο έχει στη διάθεσή του 440 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 188 δισ. είναι ήδη δεσμευμένα στη στήριξη των άλλων τριών χωρών, της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας. Με δεδομένο ότι η Μαδρίτη θα χρειαστεί περί τα 100 δισ. ευρώ για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζές της, το ποσό «σκαρφαλώνει» στα 288 δισ. Οι όροι της συμφωνίας για τον EFSF προβλέπουν ότι η Ισπανία, ως τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, συνεισφέρει περίπου το 12% των κεφαλαίων που έχει στη διάθεσή του το ταμείο. Ωστόσο, κάθε χώρα που υπάγεται στον μηχανισμό στήριξης παύει αυτομάτως -και λογικά- να συνεισφέρει είτε με κεφάλαια είτε με εγγυήσεις. Τα διαθέσιμα, λοιπόν, χρήματα στον EFSF μειώνονται στην πραγματικότητα από 440 δισ. σε 384 δισ. Αφαιρώντας τα ήδη δεσμευμένα, μένουν στη διάθεση των κρατών μόνο 100 δισ. ευρώ επιπλέον.

Αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν εκφράσει την προτίμησή τους η Ισπανία να υπαχθεί απευθείας στον μόνιμο μηχανισμό, ESM, ο οποίος τίθεται σε λειτουργία την 1η Ιουλίου. Χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία προωθούν αυτήν τη λύση, επειδή, βάσει των συμφωνηθέντων, η εξόφληση των πιστωτών γίνεται κατά προτεραιότητα σε σχέση με τους υπόλοιπους δανειστές της χώρας που υπάγεται στον συγκεκριμένο μηχανισμό. Επιπλέον, σε αντίθεση με τον EFSF, τα δάνεια δεν αυξάνουν το επίπεδο χρέους των χωρών-πιστωτών, ενώ η Ισπανία διατηρεί αυτομάτως την ιδιότητα του εγγυητή στο EFSF. Μια τέτοια εξέλιξη προκαλεί άγχος στους επενδυτές, οι οποίοι φοβούνται ότι σε περίπτωση αδυναμίας της Μαδρίτης να αποπληρώσει όλα της τα χρέη, τα κράτη-δανειστές θα βγουν αλώβητα και εκείνοι θα πρέπει να αναλάβουν όλο το κόστος ενός «κουρέματος». Εάν όμως η πρώτη δόση δοθεί από τον EFSF και οι επόμενες από τον ESM, τότε, όπως προβλέπει η σχετική συνθήκη, δεν υπάρχει η πρόβλεψη προνομιακής αποπληρωμής των κρατών-δανειστών, κάτι που προκαλεί ανησυχία στους Ευρωπαίους ηγέτες.

500 δισ. στον ΕSM
Ο ESM θα αρχίσει να είναι λειτουργικός στα μέσα Ιουλίου και τα διαθέσιμα κεφάλαιά του θα φθάσουν τα προβλεπόμενα 500 δισ. ευρώ μόλις στα μέσα του 2014. Το αμέσως προσεχές διάστημα, στο ταμείο θα υπάρχει μόνο η πρώτη δόση ύψους 32 δισ. και άλλες δύο δόσεις των 80 δισ. αργότερα, όπερ σημαίνει ότι ο ESM θα μπορεί να δανείσει 213 δισ. Αφαιρώντας τα 100 δισ. για την Ισπανία, απομένουν μόλις 113 δισ., δηλαδή χρήματα που μπορούν να στηρίξουν μόνο μια μικρή ευρωπαϊκή χώρα. Πρόκειται για έναν γόρδιο δεσμό, που η ΕΕ καλείται να λύσει άμεσα, καθώς οι οικονομικές δυσχέρειες της Ισπανίας απειλούν να «στραγγαλίσουν» και την Ιταλία.

ΣΚΛΗΡΟΙ ΟΙ ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ
Το ύψος της βοήθειας κρίνει και το «πακέτο» των μέτρων

Το τοπίο παραμένει θολό ακόμη, όχι μόνο ως προς το ακριβές ποσό που θα χρειαστούν οι ισπανικές τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίησή τους, αλλά και ως προς τα μέτρα που θα συνοδεύσουν το πακέτο στήριξης. Ο Μαριάνο Ραχόι προσπάθησε να διαχωρίσει τη θέση της χώρας του από την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία και στη συνέχεια να επιμείνει ότι αυτό που περιμένει την Ισπανία θα είναι μια «λάιτ» εκδοχή των μνημονίων που έχουν επιβληθεί στις υπόλοιπες «προβληματικές» χώρες. Ωστόσο οι δανειστές δεν φαίνονται διατεθειμένοι να κάνουν τα στραβά μάτια και θέλουν να είναι σίγουροι ότι τα χρήματα που με αρκετό κόπο θα συγκεντρώσουν και θα διαθέσουν, θα πιάσουν τόπο. Επιπλέον, η Ιρλανδία, η οποία βρέθηκε στη μέγγενη του μνημονίου εξαιτίας του τραπεζικού της τομέα, δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά της για την προνομιακή μεταχείριση της Μαδρίτης. Εστω και για λόγους ισορροπιών, λοιπόν, αναμένεται ότι οι δανειστές θα παρακολουθούν στενά την Ισπανία και τη συμμόρφω­σή της προς τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Μεταξύ των μέτρων που εκτιμάται ότι θα ζητηθούν είναι η συγχώνευση ορισμένων χρηματο­πιστωτικών ιδρυμάτων, η σημαντική μείωση των αποδοχών για τα υψηλόμισθα στελέχη, το «κούρεμα» των μερισμάτων και η διαφάνεια στην τήρηση των βιβλίων.

Ακόμη, ενδέχεται να ζητηθούν απολύσεις υπαλλήλων στον τραπεζικό κλάδο και το κλείσιμο υποκαταστημάτων και θυγατρικών. Οι αναλυτές πιθανο­λογούν ότι το είδος των μέτρων και η αυστηρότητά τους θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από το τελικό ύψος της οικονομικής βοήθειας προς τις ισπανικές τράπεζες, που βάσει εκτιμήσεων θα κυμανθεί μεταξύ 60 και 110 δισ. ευρώ. Επιπλέον, θα παίξει ρόλο και το εάν στη σύνοδο κορυφής της 28ης Ιουνίου θα υπάρξει κάποιας μορφής συμφωνία για την πρόταση της Κομισιόν σχετικά με τη δημιουρ­γία τραπεζικής ένωσης στην ΕΕ, η οποία ουσιαστικά θα παρακάμπτει τις εθνικές κυβερνήσεις και θα παρέχει οικονομική στήριξη απευθείας στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που το έχουν ανάγκη. Ηδη ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Πιερ Μοσκοβισί απεφάνθη ότι η βοήθεια προς τις ισπανικές τράπεζες είναι το «πρώτο βήμα προς μια ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση».

Πηγη

Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη σας...