Ένα διαφορετικό χάσμα γενεών διαμορφώνεται στην Ευρώπη της λιτότητας. Για πρώτη φορά μετά από 50 χρόνια, οι νέοι δεν μπορούν να ελπίζουν ότι θα ζήσουν καλύτερα από τους γονείς τους. Τόσο στην καταχρεωμένη ευρωπαϊκή περιφέρεια όσο και σε κάποιες από τις οικονομικά ισχυρότερες χώρες του πυρήνα, παρατηρείται το εξής παράδοξο φαινόμενο. Την ίδια στιγμή που οι 20άρηδες αναγκάζονται να δεχτούν -στην καλύτερη περίπτωση- κακοπληρωμένες θέσεις προσωρινής ή μερικής απασχόλησης, με χαμηλές αποδοχές και μεγάλη ανασφάλεια, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι εξακολουθούν να απολαμβάνουν προνόμια, επιδόματα, πανίσχυρα συμβόλαια και εργασιακές συνθήκες της παλιάς καλής εποχής. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, οι 20άρηδες εργαζόμενοι έφτασαν, για πρώτη φορά στην ιστορία, να ζουν χειρότερα και από τους 70χρονους ή 80χρονους συνταξιούχους της χώρας.

Στην Ιταλία, η αγορά εργασίας δύο ταχυτήτων είναι η νέα πραγματικότητα. Το παράδειγμα που μεταφέρει ρεπορτάζ των New York Times είναι ενδεικτικό. Η Ασούντα Λίντζα, μια 33χρονη με πτυχίο ψυχολογίας, είναι άνεργη από τον περασμένο Ιούνιο, όταν έχασε τη δουλειά της ως τηλεφωνήτρια. Ο πατέρας της, ένας 60χρονος που τελείωσε μόνο την πέμπτη τάξη του δημοτικού σχολείου, πήρε πλήρη σύνταξη από την κρατική εταιρεία σιδηροδρόμων, στα 42 του χρόνια. Η σημερινή νέα γενιά των Ιταλών είναι η καλύτερα μορφωμένη στην ιστορία της χώρας. Και όμως, βρίσκει τις πόρτες της αγοράς εργασίας ερμητικά κλειστές. Με το ποσοστό της νεανικής ανεργίας να κυμαίνεται κοντά στο 50%, όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα αλλά και στην Ισπανία, οι νέοι της Ιταλίας δεν μπορούν να ελπίζουν παρά σε κάποια προσωρινή εργασία, στην καλύτερη περίπτωση.

Οι ιταλικές επιχειρήσεις αλλά και πολλοί οικονομολόγοι δηλώνουν ότι η ανελαστική εργατική νομοθεσία αποθαρρύνει τις προσλήψεις. Οι εταιρείες είναι απρόθυμες να κάνουν προσλήψεις full time υπαλλήλων, καθώς φοβούνται ότι στην περίπτωση απόλυσης, θα αναγκαστούν να πληρώσουν μεγάλα ποσά για τη λεγόμενη στην Ιταλία «καλή έξοδο» («buon uscite»). Το μεγάλο «αγκάθι» για τις επιχειρήσεις εντοπίζεται στο περίφημο Άρθρο 18 της ιταλικής εργατικής νομοθεσίας, που ισχύει από τη δεκαετία του 1970. Σύμφωνα με το νόμο, ένας υπάλληλος δεν μπορεί να απολυθεί χωρίς δίκαιη αιτιολογία. Αλλά και εάν απολυθεί, μπορεί να κινηθεί δικαστικά κατά της εταιρείας του και να ελπίζει σε μια ευνοϊκή απόφαση από τα φιλικά προς τους εργαζομένους δικαστήρια. Λόγω του αναποτελεσματικού δικαστικού συστήματος, οι υποθέσεις αυτές εκκρεμούν για χρόνια στα δικαστήρια, διάστημα στο οποίο η εταιρεία είναι αναγκασμένη να συνεχίσει να πληρώνει τον απολυμένο εργαζόμενο.

Αντιμέτωπες με αυτή την προοπτική, οι ιταλικές επιχειρήσεις προτιμούν να προσλαμβάνουν προσωρινούς, part time υπαλλήλους ή ακόμα και μαθητευόμενους. Αυτές οι επισφαλείς και κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας είναι η μοναδική ελπίδα των νέων Ιταλών να μπουν στην αγορά απασχόλησης, την ώρα που ένας στους δύο πλήττεται από την ανεργία. .

Σημαντικές αλλαγές στα εργασιακά, έχουν πραγματοποιηθεί και στη Βρετανία. Εκεί, στην προσπάθειά της να βρει μια λύση για το 1 εκατ. των άνεργων νέων, η κυβέρνηση αποφάσισε να παγώσει τον κατώτατο μισθό για τους εργαζομένους από 16 έως 20 ετών, την ίδια ώρα που δίνει αυξήσεις 1,8% στους υπόλοιπους. Think tanks όπως το National Institute of Economic and Social Research, πάντως, προειδοποιούν ότι το πάγωμα των μισθών των νέων δεν θα βελτιώσει τις πιθανότητές τους να βρουν δουλειά.

Και όλα αυτά στη Βρετανία, όπου ανάλυση των Financial Times κατέληξε στο σοκαριστικό συμπέρασμα ότι οι σημερινοί εργαζόμενοι 20άρηδες ζουν χειρότερα από τους συνταξιούχους.

Ακόμα και χωρίς να συνυπολογιστεί το κόστος στέγασης ή ο συσσωρευμένος πλούτος, το διαθέσιμο εισόδημα νέων ανθρώπων που δουλεύουν είναι χαμηλότερο από εκείνο των συνταξιούχων, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας. Το διαθέσιμο εισόδημα των 20άρηδων βαλτώνει εδώ και μία δεκαετία, με αποτέλεσμα το βιοτικού τους επίπεδο να πέφτει, σήμερα, κάτω από εκείνο των 70άχρονων και των 80χρονων συνταξιούχων.

Και αυτό γιατί στη Βρετανία, το βάρος της λιτότητας επωμίζονται κυρίως οι νέοι. Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση αυξάνει τις ασφαλιστικές εισφορές και τα δίδακτρα των πανεπιστημίων, μειώνοντας παράλληλα τα επιδόματα παιδιών και τις φοροαπαλλαγές, προστατεύει τους συνταξιούχους από τη λιτότητα. Αυτοί απολαμβάνουν αυξημένες συντάξεις, σταθερά επιδόματα θέρμανσης και δωρεάν μετακινήσεις με τα μέσα μεταφοράς.

Καλύτερα στον τρίτο κόσμο

Αντιμέτωποι με τριτοκοσμικές συνθήκες στην αγορά εργασίας της πατρίδας τους, οι νέοι της Ευρώπης επιλέγουν, σε ολοένα και αυξανόμενους αριθμούς, να δοκιμάσουν την τύχη τους στο… πραγματικό τρίτο κόσμο. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, οι ίδιοι οι πολιτικοί τους ηγέτες τους… διώχνουν από τη χώρα. Οι δάσκαλοι που «περισσεύουν» στην Πορτογαλία θα πρέπει να «δοκιμάσουν την Αγκόλα ή τη Βραζιλία, όπου υπάρχει τεράστια ζήτηση για εκπαιδευτικούς», έχει δηλώσει ο πρωθυπουργός της χώρας, Πέδρο Πάσος Κοέλιο. Σύμφωνα με πληροφορίες του βρετανικού Independent, το 10% του εργατικού δυναμικού της χώρας έχει ήδη μεταναστεύσει.  Περίπου 1.200 νέοι Ισπανοί αναγκάζονται να μεταναστεύσουν κάθε μήνα στην Αργεντινή. Από τον Ιούνιο του 2009 έως το Νοέμβριο του 2010, περίπου 30.000 Ισπανοί μετακόμισαν στην Αργεντινή, 6.400 πήγαν στη Χιλή και άλλοι 6.800 στην Ουρουγουάη. Σε 600.000 υπολογίζονται οι Ιταλοί που αναζήτησαν την τύχη τους στο εξωτερικό, την τελευταία δεκαετία. Οι περισσότεροι κατέφυγαν στη Β. και τη Ν. Αμερική.

Πηγη