Του Σταυρου Λυγερου 


Μπορεί οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι να είχαν άλλα υποσχεθεί προεκλογικά, αλλά είναι σαφές ότι η μερίδα του λέοντος θα προκύψει από τις περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων και από την επιβολή πρόσθετης φορολογίας. Η τρόικα δικαιολογεί την προτίμησή της σ’ αυτού του είδους μέτρα με το επιχείρημα ότι είναι σίγουρης απόδοσης. Αυτή, όμως, είναι λογιστική και όχι οικονομική προσέγγιση. Τα νέα οριζόντια μέτρα, που πλήττουν κυρίως μικρομεσαία στρώματα, θα συρρικνώσουν κι άλλο την αναιμική ενεργό ζήτηση, με αποτέλεσμα την κλιμάκωση της ύφεσης και τον περαιτέρω εγκλωβισμό της ελληνικής οικονομίας στο «σπιράλ θανάτου». Υπενθυμίζουμε ότι μέχρι το τέλος του 2012, το ΑΕΠ θα έχει μειωθεί αθροιστικά σχεδόν κατά 25%!

 Η κλιμάκωση της ύφεσης θα προκαλέσει μεγάλες αποκλίσεις και στο δημοσιονομικό επίπεδο, λόγω της μείωσης των δημοσίων εσόδων. Επιπροσθέτως, ο πολλαπλασιασμός των οικονομικών και κοινωνικών ερειπίων εκ των πραγμάτων θα φέρει πιο κοντά το ενδεχόμενο μιας τυφλής κοινωνικής έκρηξης. Η εμμονή της τρόικας σ’ έναν συνδυασμό αφενός πρόσθετης φορολογίας κι αφετέρου πρόσθετων περικοπών μισθών, ημερομισθίων συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων επιβεβαιώνει τις πραγματικές προσθέσεις της. Για τέτοιου είδους μέτρα βάζει το μαχαίρι στον λαιμό της ελληνικής κυβέρνησης και όχι, π. χ., για την υιοθέτηση ενός αποτελεσματικού φορολογικού συστήματος, για το οποίο τόσο σωστά λέει η Μέρκελ.

 Οταν η τρόικα μιλάει για διαρθρωτικές αλλαγές δεν εννοεί την παραγωγική ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα και της πραγματικής οικονομίας. Εννοεί τις μαζικές και άνευ όρων ιδιωτικοποιήσεις και ευρύτερα το ξεπούλημα και όχι την επιβεβλημένη αξιοποίηση του δημόσιου πλούτου. Η επισήμανση έχει σημασία για τη δημόσια συζήτηση. Μήπως οι δανειστές μας έχουν στόχο να νοικοκυρέψουν και να αξιοποιήσουν τα πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας για να δρομολογήσουν μια ευρωπαϊκού τύπου ανάπτυξη; Ή μήπως επιδιώκουν να τη μετατρέψουν σε χώρα φθηνών ευκαιριών για το κεφάλαιο, σχεδιάζοντας μία τριτοκοσμικού τύπου ανάπτυξη; Την απάντηση τη δίνουν τα γεγονότα.

 Η τρικομματική κυβέρνηση προβάλλει σαν μεγάλη επιτυχία τις δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρωζώνη, εφόσον τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Δεν πρόκειται για αλλαγή θέσης. Το μόνο που έχει αλλάξει είναι το ύφος. Χωρίς να υποτιμάται η διαφοροποίηση του κλίματος, κρίσιμη σημασία έχουν όχι τόσο οι γενικές δηλώσεις, αλλά οι συγκεκριμένες απαιτήσεις της τρόικας.

 Οι Τόμσεν, Μαζούχ και Μορς δεν χαράσσουν πολιτική. Είναι υπάλληλοι που ενεργούν με βάση τις εντολές των πολιτικών προϊσταμένων τους. Είναι αντίφαση, λοιπόν, να ισχυρίζεται η κυβέρνηση ότι η στάση της Ευρώπης και του ΔΝΤ έχει αλλάξει προς όφελος της Ελλάδας και την ίδια στιγμή να διοχετεύει ότι οι τρεις προαναφερθέντες υποχρέωσαν τον Στουρνάρα να απειλήσει με ναυάγιο τις διαπραγματεύσεις! Η κυβέρνηση επείγεται να οριστικοποιήσει το πακέτο των σχεδόν 12 δισ. Στόχος της είναι μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου να έχει ψηφιστεί (ως ένα άρθρο!) στη Βουλή, ώστε το ελληνικό ζήτημα να εξεταστεί στο Eurogroup της 8ης Οκτωβρίου. Αυτό είναι αναγκαίο όχι μόνο για την καταβολή της δόσης των 31,5 δισ., αλλά και για να μπορεί ο Σαμαράς να θέσει στη σύνοδο κορυφής (18–19 Οκτωβρίου) το αίτημά του για επιμήκυνση.

 Η στάση της τρόικας προκαλεί πολλά ερωτήματα για τις προθέσεις της. Οι καχύποπτοι υποστηρίζουν ότι πετάει την μπάλα στην κερκίδα για να μη φθάσει το αίτημα για επιμήκυνση στη σύνοδο κορυφής. Ορισμένοι, μάλιστα, συνδέουν αυτή τη στάση με τη μάχη για την προεδρία των ΗΠΑ στις αρχές Νοεμβρίου. Πιο συγκεκριμένα, με την απαίτηση του Ομπάμα να μην προκύψει μέχρι τότε κρίση στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρωζώνη, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει τη διεθνή οικονομία και κατ’ επέκταση την έκβαση των αμερικανικών εκλογών.

 Ο τρόπος που διαπραγματεύεται ο Τόμσεν υπαγορεύεται και από τις έντονες αμφιβολίες στο ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Αλλά και το ευρωιερατείο εμφανίζεται μάλλον απρόθυμο να εκταμιεύσει και τα 31,5 δισ, όπως προβλέπεται από τη δανειακή σύμβαση. Ορισμένοι κύκλοι θεωρούν ότι, εάν εκταμιευθεί ολόκληρη η δόση, η Ευρωζώνη θα έχει οριστικά διαβεί τον Ρουβίκωνα όσον αφορά την Ελλάδα. Με άλλα λόγια, θα είναι τόσο εκτεθειμένη στην Ελλάδα, που δεν θα μπορεί να την αφήσει στην τύχη της.

 Είναι ακριβώς γι’ αυτό που ορισμένοι ηγετικοί κύκλοι της Ευρωζώνης επιδιώκουν η έκθεση της τρόικας να είναι έτσι διατυπωμένη, ώστε να δικαιολογήσει τον τεμαχισμό της δόσης σε υπο–δόσεις. Αυτό που ενδιαφέρει αυτούς τους κύκλους είναι να κρατήσουν σφιχτά τη θηλιά γύρω από τον λαιμό της Αθήνας, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι η συντήρηση του κλίματος αβεβαιότητας καταδικάζει την ελληνική οικονομία.