Της Ζέζας Ζήκου


Οι τρεις γκουρού αποφάσισαν τελικά ότι δεν γλιτώνουμε από την τέλεια καταιγίδα. Ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Νουριέλ Ρουμπινί, που έγινε παγκοσμίως διάσημος επειδή είχε προβλέψει το κραχ του τραπεζικού συστήματος το 2008, παραμένει πιστός στην πρόβλεψή του για ύφεση στην Ευρώπη, αναιμική ανάπτυξη στην Αμερική και οξεία επιβράδυνση στη Κίνα, αλλά και στις περισσότερες από τις ανερχόμενες οικονομίες του πλανήτη. Ο νομπελίστας οικονομολόγος του Harvard Κένεθ Ρογκόφ, που έχει μελετήσει όλες τις οικονομικές κρίσεις των τελευταίων 800 ετών, προβλέπει μια δεύτερη μεγάλη σύνθλιψη, η οποία θα προκληθεί από τα τεράστια ανοίγματα χρέους ολόκληρης της παγκόσμιας οικονομίας, και που για να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια.

Πρόκειται για εκτιμήσεις που διατηρούν τη μεγάλη σημασία τους. Επειδή στο επίκεντρό τους βρίσκεται η πρόβλεψη πως η μόλυνση από το 61% ολόκληρου του χρέους της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Γαλλίας δεν μπορεί να ελεγχθεί! Οι καημένες οι γαλλικές τράπεζες έχουν το 44% του ανοίγματος ολόκληρου του ιταλικού τραπεζικού τομέα. Οι αγγλικές τράπεζες έχουν το 30% του ιρλανδικού τραπεζικού χρέους και οι ισπανικές είναι βουτηγμένες μέχρι τον λαιμό, στο 43% των πορτογαλικών τραπεζών.

Αυτού του είδους η υπερσυγκέντρωση είναι άκρως επικίνδυνη, και εξηγεί το γιατί η ΕΚΤ προσέφυγε στην πρόσφατη παρέμβασή της για να κρατηθούν στην επιφάνεια οι τράπεζες και οι αγορές κρατικών ομολόγων Ισπανίας και Ιταλίας μέχρι να βρεθεί κάποια πολιτική λύση.

Αυτό όμως δεν είναι λύση, και απλώς θυμίζει την περίπτωση των Γάλλων αριστοκρατών, που τους έκλειναν στα μπουντρούμια λίγο πριν τους αποκεφαλίσουν. Οπως έγραψε (επιτυχημένα) η Washington Post, οι περισσότεροι Αμερικανοί βρίσκονται σε άρνηση, και η πολιτική τού δούναι έχει αντικατασταθεί από αυτήν του λαβείν. Οπου λαβείν σημαίνει σας παίρνω πίσω την κοστοβόρο δημόσια υγεία, την κοινωνική ασφάλιση, τις αμυντικές δαπάνες, την παιδεία κ.λπ.

Ομως, όλα (σχεδόν) εξαρτώνται από την Ευρωζώνη, εκεί όπου στήνεται η τέλεια καταιγίδα, η οποία καθυστερεί μόνο λόγω των παρεμβάσεων της ΕΚΤ. Ετσι όμως απλώς αναβάλλει το τέλος!
Τα μέλη της Ευρωζώνης μοιάζουν με αναδυόμενες οικονομίες: πρέπει να δανείζονται σε «ξένο» νόμισμα, του οποίου τη νομισματική πολιτική δεν ελέγχουν και, επομένως, πιο εύκολα ωθούνται στη χρεοκοπία!

Περιουσίες έχουν χαθεί και οι πολίτες βυθίζονται στην απόγνωση της ανεργίας όλο και πιο βαθιά. Η ευημερία των τελευταίων ετών όπως είχε διαμορφωθεί με τα υπέρογκα κέρδη και με την έστω μέτρια αύξηση των μισθών ήταν απόρροια της τεράστιας «φούσκας» της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ και σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, που πυροδότησε την ολέθρια «φούσκα» του χρηματοοικονομικού και του τραπεζικού συστήματος.

Η μεταλλαγή της χρηματοπιστωτικής κρίσης σε κρίση δημοσίου χρέους έγινε το όχημα για να επιβληθεί μια αντιστροφή στην κατανομή των βαρών. Σήμερα, καλούνται να πληρώσουν τη μερίδα του λέοντος οι έντιμοι αστοί και τα μικρομεσαία στρώματα, που ευθύνονται λιγότερο για την κρίση. Αντιθέτως, αυτοί που έχουν τη μερίδα του λέοντος των ευθυνών καλούνται να πληρώσουν αναλογικά πολύ λιγότερα.

Για να είμαστε σαφείς, οι ισπανικές τράπεζες όντως χρειάζονται σωτηρία. Η Ισπανία έχει πράγματι παγιδευθεί μέσα σε έναν φαύλο κύκλο – σε μια γνωστή διαδικασία, στην οποία η ανησυχία για τη ρευστότητα εξαναγκάζει τις τράπεζες να εκποιήσουν περιουσιακά στοιχεία, κίνηση που μειώνει τις τιμές των συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων και η οποία τελικώς κάνει τον κόσμο να ανησυχεί ακόμη περισσότερο για τη ρευστότητα.

Αλλά το εντυπωσιακό είναι ότι την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες, τονίζει ο Πολ Κρούγκμαν, συμφωνούσαν γι’ αυτήν τη σωτηρία, έστελναν ισχυρά μηνύματα ότι δεν έχουν καμία πρόθεση να αλλάξουν την πολιτική που έχει αφήσει το εν τέταρτο των Ισπανών εργαζομένων –και έναν στους δύο νέους– ανέργους. Και η πολιτική αυτή δεν λαμβάνει καν υπ’ όψιν τον αυξανόμενο κίνδυνο μιας διάλυσης της Ευρωζώνης. Επί χρόνια, λένε στην Ισπανία και σε άλλα ευρωπαϊκά έθνη με προβλήματα, ότι μπορούν να ανακάμψουν μόνο μέσω ενός συνδυασμού δημοσιονομικής λιτότητας και «εσωτερικής υποτίμησης», που σημαίνει βασικά μείωση μισθών.