«Είπα καθαρός είμαι / πλυμένος με το απόσταγμα βερβένας/ 90 βαθμών εκ γενετής/ Έλλην εν μέσω των αγρίων».

«Τα πρόσφατα οικονομικά και πολιτικά γεγονότα δημιούργησαν την ανάγκη να επιστρέψουμε στο έργο του», λέει η συγγραφέας-εκπαιδευτικός, που εργάσθηκε επί 32 χρόνια στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση της Πάρου. Και εξηγεί γιατί… 

«Γιατί ο ποιητικός του λόγος είναι περισσότερο επίκαιρος από ποτέ. Γιατί μέσα στη σύγχρονη καταστροφολογία, ο λόγος του φέρνει ελπίδα. Γιατί η ταπείνωση που νιώθουμε είναι άδικη και ο ποιητής την ανατρέπει. Γιατί η Ελλάδα, από την αρχαιότητα ως σήμερα, γεννοβολά στοχαστές και ποιητές. Και επικαλείται τη ρήση του Ζακ Λικ Γκοντάρ που είπε ότι η ανθρωπότητα οφείλει πνευματικά δικαιώματα στους Έλληνες!».

«Και όμως», επισημαίνει, «εμείς υιοθετήσαμε άκριτα τον εισαγόμενο τρόπο ζωής και σκέψης. Γι΄ αυτό και στην εποχή των εισαγόμενων ανταλλακτικών δεν αναρωτηθήκαμε αν υπάρχει ανταλλακτικό για την ψυχή μας. Βλέποντας αυτά ο ποιητής προσπαθεί να ταράξει τις εφησυχασμένες μας συνειδήσεις φωνάζοντας: «Κι είναι ανάγκη να πάμε μπροστά / να γεμίσουμε τα Κενά/ εάν όχι και ν αυτοκαταστραφούμε αντλώντας δύναμη από τα περασμένα».

«Οι λαοί του Βορρά μπορούν να καυχώνται για την οικονομική τους ανάπτυξη, να μας σύρουν ταπεινωμένους σε κουρέματα και μνημόνια, αλλά έφτασε η ώρα εμείς να προβάλουμε τις σύγχρονες πνευματικές μας αξίες και να υπερηφανευόμαστε ότι η χώρα τούτη προτείνει την έξοδο από τα αδιέξοδα στα οποία οδηγηθήκαμε εξ αιτίας της …ανάπτυξης: ‘Έξοδος είναι ό, τι υμνεί ο Ελύτης κοιτάζοντας βαθιά στο μέλλον’. Γιατί οι τεχνοκρατικές λύσεις στα προβλήματά μας απλώς θα τα διαιωνίζουν, ενώ η αλλαγή της συνείδησής του ανθρώπου θα επιφέρει την ανατροπή της ισχύουσας τάξης», εξηγεί η  Δήμητρα Σοφιανού.

Στις 187 σελίδες η συγγραφέας πραγματεύεται τη σχέση του Ελύτη με τους αρχαίους Έλληνες αλλά και την Αποκάλυψη του Ιωάννη και τον Διονύσιο Σολωμό: Όμηρος, Αρχίλοχος, Σαπφώ, Πίνδαρος, Θαλής ο Μιλήσιος, Ηράκλειτος, Πλάτωνας, Ερμής Τρισμέγιστος, Πλωτίνιος.

Στην ενότητα για τη σχέση με τον Πλάτωνα επισημαίνει ότι η πολυπλοκότητα και η ποικιλομορφία, η σύνθεση του σχήματος και η ανάλυσή του, η μορφοποίηση του κόσμου από τον φιλόσοφο, χαρακτηρίζουν τη γεωμετρία του Πλάτωνα αλλά και την ποίηση του Ελύτη. Διότι προσπαθεί να αποδώσει τον κόσμο ως ενότητα, αλλά και αναλυμένο στα επιμέρους στοιχεία του, ακόμη και στα πιο ελάχιστα.

Το έργο του έχει τα χαρακτηριστικά της πλατωνικής γεωμετρίας, πρόκειται, δηλαδή, για μια ποίηση πολυεδρική, όπου το ποιητικό στοιχείο ανάγεται σε επιφάνειες, σε γραμμές, σε άξονες, σε γωνίες, σε σημεία. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα στη «Μαρία Νεφέλη»: «Έχει τη μέση της και η άκρη - άκρη».

Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η αναφορά στους αριθμούς και τα άνθη που ενυπάρχουν στην ελυτική ποίηση. Στο έργο του «Προσανατολισμοί» πρωτοεμφανίζεται ο αριθμός 7, ο οποίος υποδηλώνει το φως και την τελειότερη αρμονία, σύμφωνα με τον Πυθαγόρα.

Η δομή του «Άξιον Εστί» στηρίζεται στον αριθμό 3, αφού αποτελείται από τρία μέρη, σχηματίζοντας ένα ισχυρό τρίγωνο, από τις κορυφές του οποίου διακλαδίζονται άλλα γεωμετρικά σχήματα, ανάλογα με τις αριθμητικές αναλογίες στις οποίες στηρίζεται ο ποιητής σε κάθε ενότητα. Στο έργο «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας» συνυπάρχουν 3 ποιήματα που το καθένα έχει 7 ενότητες.

Τα λουλούδια, που υμνεί ως αιώνια στοιχεία, είναι διάσπαρτα στις σελίδες του. Η συγγραφέας κάνει μια καταγραφή των λουλουδιών που ευωδιάζουν και στολίζουν τους ελυτικούς στίχους: αγιόκλιμα, αγριομαντηλίδα, αλησμονάνθι, αμαρυλλίδες, ανεμώνη, αμπαρόριζα, αρσινάκι, ασφόδελος, βασιλικός, βιόλα, γαρδένια, γαρίφαλο, γεράνι, γιασεμί, γιούλι, γλυσίνα, ηλίανθος, ιβίσκος και πολλά άλλα.

Από τη μελέτη αυτή λείπει κάθε κριτική οπτική. Η κα. Σοφιανού αντιμετωπίζει τον ποιητή με δέος θρησκευτικό, αφού αποφαίνεται ότι «ο Ελύτης είχε και τις δύο υποστάσεις, του κοινού θνητού και του θεόπνευστου ποιητή»…

Δεν είναι σίγουρο αν ο εκ γενετής ανατρεπτικός Ελύτης θα αποδεχόταν αυτή τη δισημία. Βέβαια, σε τέτοιους μαύρους καιρούς, η κριτική προσέγγιση ίσως παρέλκει… Ας μείνουμε, λοιπόν, στην ποίηση με όλη την μυθο-ποίησή της…