Μια εικονική διάσωση της Ισπανίας;

Στην περίπτωση που αναρωτιέστε, δεν μιλάμε για μια διάσωση στο Facebook ή κάτι παρόμοιο.

Όχι, αναφερόμαστε στις πολύ περίεργες δηλώσεις αξιωματούχου του ισπανικού υπουργείου Οικονομικών στον Τύπο. Ο αξιωματούχος φέρεται να δήλωσε πως η Ισπανία δε θεωρεί την αίτηση οικονομικής διάσωσης ως άμεση ή και αμέσως απαραίτητη, αλλά πως μια καλή ιδέα θα ήταν η υποβολή μιας αίτησης για μια γραμμή προληπτικής πίστωσης, ώστε να υπάρχει μια δυνητική πρόσβαση στο καινούριο πρόγραμμα της ΕΚΤ, Outright Monetary Transaction (OMT). Θα μπορούσατε να πείτε πως όλα είναι μέρος του σχεδίου, αλλά τα σχόλια τα οποία τράβηξαν τη προσοχή μας είναι τα παρακάτω, μέσω των FT και WSJ:

«Η προληπτική πίστωση δεν είναι κάτι το θεμελιώδες, είναι κάτι το περιστασιακό… Κάποιος θα μπορούσε να πει πως είναι μια εικονική πίστωση», προσθέτοντας ότι η Ισπανία ίσως να μην έχει πρόσβαση στα κεφάλαια του ESM, ενώ η ΕΚΤ μπορεί να μη χρειαστεί να αγοράσει καν ομόλογα.

Ας το αναπτύξουμε αυτό περαιτέρω, διότι εδώ φαίνεται ότι βλέπουμε μια διάσωση από την οποία απουσιάζουν τα χρήματα. Ουσιαστικά, η πρόταση είναι η υπογραφή ενός Μνημονίου (MoU) από την πλευρά της Ισπανίας, το οποίο δε θα περιέχει καινούριους όρους ή μεταρρυθμίσεις, δίνοντας στην Μαδρίτη πρόσβαση σε οικονομική βοήθεια από τον ESM στην περίπτωση που χρειαστεί κάτι τέτοιο. Αυτό, υποθετικά, θα ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του προγράμματος ΟΜΤ, επιτρέποντας στην ΕΚΤ να παρέμβει στη δευτερογενή αγορά για τα ισπανικά ομόλογα, εάν το κόστος δανεισμού για την Ισπανία φθάσει σε μη βιώσιμα επίπεδα για ακόμα μια φορά.

Μια πολύ καλή ιδέα θεωρητικά, όπως και πολλές προτάσεις της Ευρωζώνης, αλλά διατηρούμε κάποιες επιφυλάξεις:
Δε μπορούμε να φανταστούμε πως η ΕΚΤ ή η Γερμανία θα δεχόταν κάτι τέτοιο. Είναι πιθανό πως και οι δύο θα επιβάλουν πιο σκληρούς όρους και μεταρρυθμίσεις (και ίσως να έχουν δίκιο, αφού έχουμε προσέξει πρόσφατα πως οι μεταρρυθμίσεις στην ισπανική αγορά εργασίας έχουν δρόμο μπροστά τους ακόμα), ιδιαιτέρως αφού θα χρειαστεί την έγκριση της Bundestag.

Πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι αυτό ίσως να παραβιάσει τους όρους για conditionality της ΕΚΤ. Αν και οι λεπτομέρειες σχετικά με το ΟΜΤ είναι ελάχιστες, οι απαιτούμενοι όροι, οι οποίοι προέρχονται από ένα μνημόνιο το οποίο είναι αλληλένδετο με την οικονομική βοήθεια του ESM, θα πρέπει να είναι εφαρμόσιμοι. Επομένως εάν η βοήθεια του ΕΜΣ δεν είναι προσβάσιμη, τότε οι όροι αυτοί ακυρώνονται άμεσα αφού δε μπορούν να επιβληθούν με την ανάληψη κεφαλαίου (το οποίο κεφάλαιο δεν υπάρχει).

Θα μπορούσε να προκύψει μια περίεργη κατάσταση στην οποία η ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα χωρίς τα κεφάλαια του ESM, και χωρίς να επιβάλλονται νέοι όροι. Έχουμε προειδοποιήσει πολλές φορές στο παρελθόν για τον ηθικό κίνδυνο και τις άλλες αρνητικές επιπτώσεις μιας τέτοιας κίνησης.

Εάν ο ESM δε δανείζει στην Ισπανία, αλλά η ΕΚΤ αγοράζει τα ομόλογά της, τότε το μνημόνιο και οι όροι του θα μετατραπούν ουσιαστικά σε μια συμφωνία μεταξύ ΕΚΤ και Ισπανίας, με την προοπτική πως αυτές οι ενέργειες συσχετίζονται με την χρηματοπιστωτική πολιτική και διατηρούν την ανεξαρτησία της ΕΚΤ.

Όπως τονίζουν οι οδηγίες του ESM για τα προληπτικά δάνεια, αυτού του είδους τα δάνεια είναι διαθέσιμα σε χώρες στις οποίες δεν υπάρχουν «τραπεζικά προβλήματα ρευστότητας τα οποία θα μπορούσαν να καταστούν απειλή στη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος της Ευρώζώνης». Είμαστε σίγουροι πως αυτό θα παραγκωνιστεί με κάποιο τρόπο, με την Ευρωζώνη να προτείνει πως η διάσωση των τραπεζών θα επιλύσει όλα τα λοιπά προβλήματα, αν και θα επιμέναμε πως 40 δισ. ευρώ είναι ελάχιστα για την επίλυση αυτού του προβλήματος.

Στα παραπάνω δεν συμπεριλαμβάνουμε το γεγονός ότι η Ισπανία έχει μεγάλη ανάγκη χρηματοδότησης και θα χρειαστεί πραγματικά «ενέσεις» ρευστότητας σε κάποια στιγμή στο μέλλον, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι οι απειλές περί παρέμβασης σίγουρα δε θα είναι αρκετές για να συγκρατήσουν την Ισπανία.

Θα κλείσουμε με μια ενδιαφέρουσα, αν και κάπως ανάμεικτη, δήλωσε από τον Ισπανό αξιωματούχο:
«Συνήθως, κανένας δεν ρίχνει μια ατομική βόμβα. Πρέπει να είναι συντονισμένο και να συζητηθεί. Αλλά όλοι μας [η Ευρώπη] βρισκόμαστε στο ίδιο καράβι.”

Όντως. Όπως έχουμε προειδοποιήσει και προηγουμένως, το ΟΜΤ και η ισπανική διάσωση θα πρέπει να δομηθούν προσεκτικά, διότι, δυστυχώς, είναι απίθανο να βοηθήσει την κατάσταση μια «εικονική διάσωση».