Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναρωτιούνται ποιος τελικά πρέπει να επωμιστεί το οικονομικό βάρος της επιμήκυνσης τους προγράμματος στην Ελλάδα ώστε να αποπληρώσει τα δάνειά της και να παραμείνει μέρος της ευρωζώνης. Η αναζήτηση λύσης για την Ελλάδα, είτε με τη διαγραφή χρέους ή μέσω νέας διάσωσης έχει επανέλθει για να στοιχειώσει τη νομισματική ένωση εν όψει της συνάντησης της ΕΚΤ την Πέμπτη.

Η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει ένα σημαντικό ομόλογο που εξοφλείται σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, και τα χρήματα δεν υπάρχουν, εκτός εάν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης παρέχουν συμπληρωματική ενίσχυση ή η ΕΚΤ συμφωνήσει να δανείσει τις ελληνικές τράπεζες για να μετακυλήσει το χρέος.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα για την ΕΚΤ, η οποία προσπαθεί να δημιουργήσει μια αξιόπιστη οικονομική εικόνα για να κρατήσει το ευρώ ενωμένο, ενώ οι κυβερνήσεις προχωρούν με την αναμόρφωση των οικονομιών και των οικονομικών τους.

Αλλά με κάθε βήμα που η ΕΚΤ χρειάζεται να πάρει για να βοηθήσει την Ελλάδα (και άλλους), όλο και απομακρύνεται από τους κανόνες που της αποτρέπουν να εκδόσει νέο χρήμα για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις από τα προβλήματα του χρέους τους. Η κεντρική τράπεζα αντιμετωπίζει ήδη κατηγορίες στη Γερμανία ότι έχει εκτραπεί από την αρχική της εντολή να κρατήσει δηλαδή τον πληθωρισμό σε χαμηλά επίπεδα.

Την περασμένη εβδομάδα, η Ελλάδα, δήλωσε ότι το χρέος του επόμενου έτους θα είναι ίσο με σχεδόν 190% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και οι επιθεωρητές του χρέους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ πιστεύουν ότι το χρέος θα εξακολουθεί να είναι περίπου 140% μέχρι το 2020, χωρίς αλλαγές στο πρόγραμμα διάσωσης. Αυτό είναι πολύ πάνω από το στόχο του 120% που συμφωνήθηκε το Φεβρουάριο, όταν ολοκληρώθηκε η τελευταία συμφωνία διάσωσης στην Ελλάδα.

Η χειρότερη από το αναμενόμενο ύφεση έχει θέσει τον ελληνικό προϋπολογισμό εκτός, και τώρα οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης ευνοούν τη παράταση του ελληνικού προϋπολογισμού κατά δύο επιπλέον χρόνια για να θέσει η Αθήνα το έλλειμμά της υπό έλεγχο - μια κίνηση που η τρόικα αναμένει να κοστίσει περίπου € 30 δισεκατομμύρια. Πολλά από αυτά θα πρέπει να προέλθουν από επίσημους πιστωτές καθώς οι ιδιώτες ομολογιούχοι κατέχουν μόλις € 60 δισ. σε ελληνικά ομόλογα μετά το PSI του 2012.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ασκεί πιέσεις στην ευρωζώνη να μειώσει το φορτίο του χρέους με μερική διαγραφή δανείων που έχουν ήδη δοθεί στην Ελλάδα. Αλλά εάν οι κυβερνήσεις δεχτούν απώλειες σε κάποια από τα ελληνικά δάνεια διάσωσης θα αθετήσουν μια κεντρική υπόσχεση προς τους ψηφοφόρους τους: ότι τα λεφτά από τις διασώσεις θα πρέπει να επιστραφούν στο ακέραιο. Αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τόνισαν ότι η διαγραφή του χρέους δεν θεωρείται επιλογή αυτή τη στιγμή.

Αξιωματούχοι της ΕΚΤ πιστεύουν ότι μπορούν νόμιμα να πουλήσουν ομόλογα πίσω στην Ελλάδα χωρίς κέρδη ή ζημίες. Η τράπεζα αγόρασε τα ομόλογα την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2010 σε μια έκπτωση της τάξης του 20%, που σημαίνει ότι η συναλλαγή θα μπορούσε να αποφέρει μέχρι και € 8 δις σε ελάφρυνση του χρέους για την Αθήνα.

Ωστόσο, το σχέδιο αυτό θα απαιτήσει από τις κυβερνήσεις να δανείσουν στην Ελλάδα περισσότερα χρήματα για να αγοράσει πίσω τα ομόλογα της από την ΕΚΤ, κάτι που της έχουν εμπόδισει να κάνει παλιότερα.

Αντ 'αυτού, κάποιες κυβερνήσεις της ευρωζώνης θέλουν την ΕΚΤ να διευκολύνει τους όρους αποπληρωμής των ελληνικών ομολόγων, περνώντας την έκπτωση που πήρε ώστε να δώσει στην Αθήνα περισσότερο χρόνο για να αποπληρώσει ή μειώνοντας τα επιτόκια, είπαν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Όμως, κατά τη συνεδρίαση του Οκτωβρίου, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi απέκλεισε οποιαδήποτε αναδιάρθρωση των ελληνικών ομολόγων της ΕΚΤ, λέγοντας ότι «θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως νομισματική χρηματοδότηση του χρέους.»

Ορισμένες κυβερνήσεις, επίσης, θέλουν να πείσουν την Ελλάδα να εκδώσει πιο βραχυπρόθεσμα ομόλογα για την κάλυψη μέρους του ελλείμματος χρηματοδότησης -μια κίνηση που θα απαιτούσε επίσης τη συγκατάθεσή της ΕΚΤ. Η Ελλάδα πρέπει να αποπληρώσει περίπου €5 δις. σε έντοκα γραμμάτια στις 16 Νοεμβρίου, τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκουν οι ελληνικές τράπεζες αλλά έχουν κατατεθεί με την Τράπεζα της Ελλάδος ως εγγύηση σε αντάλλαγμα για δάνεια.

Παρά το γεγονός ότι οι κίνδυνοι αυτοί διαμένουν με την Τράπεζα της Ελλάδος, και τελικά την ελληνική κυβέρνηση, το πλήρες συμβούλιο της ΕΚΤ πρέπει να εγκρίνει τη χρήση του εργαλείου χρηματοδότησης, που ονομάζεται Emergency Liquidity Assistance.

Η ΕΚΤ θα μπορούσε πιθανότατα να επιτρέψει το εργαλείο αυτό να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τη μετακύλιση ώριμων εντόκων γραμματίων, δήλωσαν στελέχη που γνωρίζουν καλά το θέμα, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει πολιτική συμφωνία για την εκταμίευση της καθυστερημένης δόσης των € 31,5 δις.

Η ελληνική κατάσταση θα επικρατήσει στις συζητήσεις περί επιτοκίων της ΕΚΤ την Πέμπτη. Το βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας είναι 0,75%, επίπεδο ρεκόρ που αφήνει περιθώρια όμως και για περαιτέρω περικοπές. Όμως αξιωματούχοι της ΕΚΤ ανησυχούν ότι κατακερματισμένες χρηματοπιστωτικές αγορές σε όλη την ευρωζώνη θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητα κάθε νέας κίνησης τόνωσης.