της Ζέζας Ζήκου


Ολες οι σύνοδοι των Βρυξελλών που αναζητούν «κίβδηλες» λύσεις στην αντιμετώπιση της κρίσης του ευρωπαϊκού χρέους, τροφοδοτούν τον ελληνικό «ιό», που έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Οι κίνδυνοι τείνουν να γίνουν τόσο μεγάλοι, που ενδεχομένως να προκαλέσουν την τέλεια παγκόσμια συστημική καταιγίδα. Ναι, υπάρχουν κίνδυνοι που υπερβαίνουν κατά πολύ την Ελλάδα. Η οικονομική στήριξη με τα Μνημόνια απλώς απέτρεψε πρόσκαιρα το κύμα πτωχεύσεων στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Επιτείνει όμως, τους φόβους για την επιβίωση χωρών όπως η Ελλάδα εξαιτίας της μη βιωσιμότητας του χρέους, ούτε επιλύει το ζήτημα διακυβέρνησης της Ευρωζώνης. Ο τρόπος ούτως ώστε να δοθεί τέλος στην κρίση και να θωρακιστούν οι οικονομίες με τη θεσμοθέτηση λύσεων που ουσιαστικά καθιστούν τα χρέη βιώσιμα, ακόμη αναζητείται.

Αν δεν διακυβεύονταν τόσο πολλά, η ανεπάρκεια των Ευρωπαίων στην κρίση χρέους της Ευρωζώνης θα ήταν κωμική.

Οι ισχυροί της Ευρωζώνης εξαναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν ότι η κρίση χρέους δεν είναι ελληνικό ή έστω μεσογειακό, αλλά πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Δυστυχώς, όμως, το έκαναν υπό την εφιαλτική εποπτεία των απανταχού κερδοσκόπων. H κρίση έφερε στην επιφάνεια τη νευρικότητα, τη διχόνοια και την αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να δράσει, και οι αγορές άρπαξαν την ευκαιρία να το εκμεταλλευτούν. Η τραγωδία της Ελλάδας ανέδειξε ότι η γερμανική ισχύς επιτρέπει στο Βερολίνο να καθορίζει τους όρους του παιχνιδιού. Αλλά η συνταγή ήταν ακραία. Αν άρρωστες οικονομίες –όπως η ελληνική– υιοθετήσουν και άλλα μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα, τότε θα προκληθεί αναμφίβολα κοινωνική έκρηξη, που θα θέσει όλα τα άλλα ζητήματα σε δεύτερη μοίρα.

Η Ευρωζώνη απειλείται (!) και το επιχείρημα ότι χρειάζεται οικονομική διακυβέρνηση α λα γερμανικά κερδίζει έδαφος. Απλώς, αντιλαμβάνεται ο καθείς ότι η αφορμή και η πραγματική αιτία της υπερθετικά ωμής γερμανικής αδιαλλαξίας είναι η πρόθεσή της να φρονηματίσει όλες τις «απείθαρχες» δημοσιονομικά χώρες.

Αλλά η Ελλάδα αντιμετωπίζει ήδη ένα άκρως επώδυνο πρόγραμμα λιτότητας. Η σημερινή κρίση δίνει τη δυνατότητα στην Ε.Ε. να ξεφύγει από αυτόν τον φαύλο κύκλο και να αναδείξει τα ισχυρά σημεία της Ευρώπης, να αναπτύξει τόσο τους θεσμούς όσο και την αλληλεγγύη της και να οικοδομήσει τη φεντεραλιστική προοπτική της. Η ευρωπαϊκή ενότητα, άλλωστε, βασίστηκε τόσο στην οικονομική ανάγκη όσο και σε ένα πολιτικό ιδεώδες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, η Ε.Ε. πέρασε περίοδο ομφαλοσκόπησης. Ομως, το ιδεώδες της ευρωπαϊκής ενότητας υπονομεύεται από τη διάκριση ανάμεσα σε «καλούς» και «κακούς» Ευρωπαίους.

Το σύστημα διαχείρισης κρίσεων χρέους της Ευρωζώνης ήδη αποδοκιμάζεται από τις αγορές. Οι επενδυτές αμφισβητούν την πολιτική δέσμευση των ισχυρότερων μελών της Ευρωζώνης.

Η ελληνική κρίση φαίνεται να εισέρχεται στην πιο μελανή φάση της.

Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 25% τα τελευταία 5 χρόνια και θα συρρικνωθεί επιπλέον το 2013, καθώς η χώρα πασχίζει να μειώσει το χρέος της στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη σωρευτική απώλεια εθνικού προϊόντος σε μια ανεπτυγμένη οικονομία για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες, επισημαίνει το πρακτορείο, με μικρή διαφορά από την πτώση κατά 27% του ΑΕΠ της αμερικανικής οικονομίας μεταξύ του 1929 και του 1933, όπως αναφέρει το Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης στην Ουάσιγκτον. Η γερμανική οικονομία είχε μειωθεί σχεδόν 34% από το 1929 έως το 1933, όταν ο Χίτλερ έγινε καγκελάριος της χώρας, σύμφωνα με στοιχεία από την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία του Βισμπάντεν. Η ανάκαμψη στη Γερμανία άρχισε το 1934, αλλά το εθνικό προϊόν επέστρεψε το 1937 στα επίπεδα του 1929.

Κατά βάθος, οι λαοί γνωρίζουν ότι όλο αυτό που γίνεται είναι, κατά κάποιο τρόπο, ένα θέατρο, δυστυχώς, δε, του παραλόγου. Και περισσότερο από ποτέ ισχύει η ρήση του Αμερικανού προέδρου Λίνκολν, που ήταν κάπως έτσι: Μπορείς να ξεγελάς λίγους για πολύ καιρό ή πολλούς για λίγο καιρό, αλλά όχι πολλούς για πολύ καιρό. Στην εποχή μας, και οι δύο πλευρές του Ατλαντικού βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα άλλο δικέφαλο τέρας, που αψηφά κάθε δοκιμασμένη θεραπευτική μέθοδο: την εκτίναξη της ανεργίας σε ύψη που είχε να δει ο βιομηχανικός Βορράς από την εποχή της Μεγάλης Υφεσης, του 1929-33, παρά την εφιαλτική διόγκωση των ελλειμμάτων και χρεών και τη διοχέτευση τεραστίων κονδυλίων στο τραπεζικό σύστημα για την αναθέρμανση της οικονομίας. Η εξάπλωση του ελληνικού «ιού» χρέους τροφοδότησε τη λαϊκιστική ρητορεία συντηρητικών κυβερνήσεων εναντίον «τεμπέληδων» και «εργατικών» Eυρωπαίων, χωρίς όμως ιδιαίτερο ουσιαστικό αντίκρισμα.