Τα ελληνικά... ημίμετρα, το σχέδιο Βrady και η "κουφή" Ευρώπη
Πλησιάζουμε γρήγορα την τρίτη επέτειο από τον Δεκέμβριο του 2009 και τα νέα της Αθήνας που πυροδότησαν τότε την κρίση της ευρωζώνης.Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωνε ότι είχε υποτιμηθεί κατάφωρα το μέγεθος του ελλείμματος του προϋπολογισμού της. Από τότε η συνεχιζόμενη κρίση δοκιμάζει πλέον σοβαρά τα νεύρα των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Χρειάζονται επειγόντως τολμηρές επίσημες ενέργειες για τον τερματισμό της αβεβαιότητας και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Η αρχή πρέπει να γίνει με μια συμφωνία για ένα ολοκληρωμένο πακέτο με βασικά μέτρα πολιτικής που συνοδεύονται από σαφή χρονοδιαγράμματα εφαρμογής.
Οι αρχές της Ευρώπης έχουν υποτιμήσει συστηματικά τις επιπτώσεις μετάδοσης των ad hoc ασύνδετων προσεγγίσεων τους και απέτυχαν να μάθουν από το παρελθόν.
Για παράδειγμα, υπάρχει μια παρόμοια ιστορία στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980. Οι απανωτές αποτυχίες να βρεθεί αποτελεσματική επίλυση στην κρίση χρέους οδήγησε σε μια χαμένη δεκαετία ανάπτυξης για όλη την περιοχή.
Το ρεύμα αντιστράφηκε μόνο όταν Nicholas Brady, τότε υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, το 1989 εκπόνησε ένα σχέδιο για ανάπτυξη, με βάση την αγορά - αρχικά στο Μεξικό και στη συνέχεια, σε άλλες 17 χώρες. Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν καταφέρει να μάθουν από την εμπειρία αυτή.
Ένα ολοκληρωμένο πακέτο της ευρωζώνης θα πρέπει να οριστικοποιηθεί πολύ σύντομα, με χρονοδιαγράμματα για την εφαρμογή του για τους επόμενους 6-9 μήνες. Αυτό το πακέτο θα πρέπει να βασίζεται στις ακόλουθες βασικές βαθμίδες.
Κατ 'αρχάς, πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή μια ένωση τραπεζών για να διαχωρίσει τις τράπεζες από τα κράτη. Αυτό θα επιτρέψει στις τράπεζες να δανείζουν περισσότερο στις μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες είναι οι κύριοι δημιουργοί θέσεων εργασίας στις περισσότερες οικονομίες, ενισχύοντας παράλληλα την αξιοπιστία των ρυθμιστικών αρχών της Ευρώπης.
Οι τελευταίες διαφωνίες για το πόσο δύναμη θα πρέπει να έχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές είναι ανησυχητικές. Η πρόοδος δεν θα πρέπει να υπονομεύεται από ανούσιες διαμάχες, ή από συζητήσεις σχετικά με το αν οι εξουσίες της ΕΚΤ θα πρέπει να περιορίζονται μόνο στις μεγαλύτερες τράπεζες.
Από τη Northern Rock ως τη Lehman Brothers είδαμε πώς οι κρίσεις μπορεί να προκληθούν και από μικρότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο έντονα διασυνδεδεμένο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα. Ελπίζουμε ότι θα υπάρξει συμφωνία σύντομα που θα δημιουργήσει μια ενιαία εποπτική αρχή που μπορεί να συνεργαστεί στενά με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές σε ένα ενιαίο σύστημα.
Δεύτερον, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας και άλλων χρηματοοικονομικών δικτύων ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ, καθώς και τη συμμετοχή πόρων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, είναι αρκετά ισχυρά όπλα και θα κατάφερουν να παρέχουν κεφάλαια στις κυβερνήσεις στη σωστή κλίμακα και ταχύτητα που να ενισχύει την εμπιστοσύνη.
Για παράδειγμα, η δράση εδώ είναι ουσιαστική για την επίλυση δυσκολιών στην Ελλάδα. Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ, μπορεί να πειραματίζονται με τα επιτόκια και τη διαγραφή χρεών στην Ελλάδα, αλλά δεδομένου ότι το χρέος της χώρας πλησιάζει το 200 τοις εκατό, η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη, ιδιαίτερα εάν οι πιστωτές απαιτήσουν περισσότερη λιτότητα του προϋπολογισμού, οδηγώντας σε νέα συρρίκνωση της πραγματικής οικονομίας.
Οι οικονομικές δομές της ευρωζώνης πρέπει να είναι σε θέση να βοηθήσουν τις χώρες στη μετάβαση τους από τις τρέχουσες συνθήκες (όπου οι οικονομικές δυσκολίες τους και τα ποσοστά ανεργίας τους είναι εξαιρετικά υψηλά) προς μια βιώσιμη ανάπτυξη. Περαιτέρω καθυστέρηση για τον καθορισμό των χρηματοδοτικών μηχανισμών στήριξης θα προσθέσει δυσκολίες.
Τρίτον, η βιωσιμότητα του ευρώ θα τίθεται σε αμφιβολία για όσο διάστημα οι 17 κυβερνήσεις που είναι υπεύθυνες για την ευρωζώνη δεν καταλήγουν σε συμφωνία σχετικά με ένα δημοσιονομικό σύμφωνο.
Οι θεμελιώδεις αδυναμίες της ζώνης, που ανέδειξε η κρίση, οφείλονται κατά πολύ στην υπερβολικά μεγάλη εξάρτηση από τη νομισματική πολιτική. Ενώ αυτή είναι καλά οργανωμένη, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης δεν έχουν ακόμα συμφωνήσει σε μια ημερομηνία έναρξης για ένα αποτελεσματικό δημοσιονομικό σύμφωνο.
Δεν θα υπάρξει οικονομική εμπιστοσύνη στην αγορά, ακόμη και με την παραπάνω ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων, εκτός εάν υπάρχουν χρονοδιαγράμματα υλοποίησης. Ο σκεπτικισμός σχετικά με την ικανότητα των αρχών της Ευρώπης είναι πλέον τόσο μεγάλος ώστε ένα χρονοδιάγραμμα για συγκεκριμένες δράσεις είναι επιτακτική ανάγκη.
Και αυτό είναι επείγον, επειδή οι πιέσεις της αγοράς έχουν δείξει επανειλημμένα ότι οι φορείς χάραξης πολιτικής έχουν πάντα πολύ λιγότερο χρόνο να δράσουν από αυτό που πιστεύουν.
Η ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων που είναι αναγκαία, πρέπει να νοηθεί ότι παρέχει μια νέα βάση για τη δημιουργία εμπιστοσύνης.
Η επιτυχία του «σχεδίου Brady» έγκειται στο γεγονός ότι οι κρατικές αρχές βασίστηκαν σε αυτό για να δείξουν στους πολίτες τους ότι υπήρχε μια πορεία που θα ακολουθηθεί για τη δημιουργία σταθερότητας και πραγματικής ανάπτυξης. Ήταν σε θέση να συγκεντρώσουν τη λαϊκή υποστήριξη και δέσμευση, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή επίλυση της κρίσης χρέους.