Tου Νικου Γ. Ξυδακη


Πέρυσι, όταν πρωτοεντοπίστηκαν πεινασμένα παιδιά σε σχολεία, κάποιοι έσπευσαν να διαψεύσουν το γεγονός· το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε: «Κάποιοι καταφεύγουν μέσω των ΜΜΕ και στο έσχατο μέσο της λαϊκίστικης προπαγάνδας».

Δεν γνωρίζω τι ακριβώς συνέβη πέρυσι τον Οκτώβριο στα σχολεία των αθηναϊκών συνοικιών· δεν θυμάμαι να είδα κάποιο δημοσιογραφικό ρεπορτάζ που να καταδεικνύει το μέγεθος και την ένταση του φαινομένου. Θυμάμαι εντούτοις ότι τον ίδιο καιρό σοβαρές ανθρωπιστικές οργανώσεις που δούλευαν πυρετωδώς στην Αθήνα περιέγραφαν τεκμηριωμένα ένα ογκούμενο κύμα ανθρωπιστικής κρίσης. Οργανώσεις εμπειροπόλεμες και πραγματικά ανεξάρτητες, όπως οι Γιατροί του Κόσμου λ.χ., ανακοίνωναν μάλιστα ότι αναστέλλουν τις εξωχώριες δράσεις και αφιερώνουν όλες τους τις δυνάμεις στο εσωτερικό της δοκιμαζόμενης Ελλάδας. Τον ίδιο καιρό —θυμίζουμε: φθινόπωρο 2011— γνωρίζαμε ότι στα μεγάλα συσσίτια της Αρχιεπισκοπής και του Δήμου Αθηναίων εσιτίζοντο χιλιάδες Ελληνες νεόπτωχοι. Και όσοι περπατούσαν το ρημαγμένο κέντρο της πρωτεύουσας έβλεπαν πλάι στα κλειστά μαγαζιά, δεκάδες και εκατοντάδες νεοάστεγους. [Μηδενί συμφοράν ονειδίσης...]

Προχθές, μία από τις σοβαρότερες και πιο δραστήριες ανθρωπιστικές οργανώσεις, η Κλίμακα, δημοσίευσε τα αποτελέσματα της έρευνάς της για τους άστεγους στην Ελλάδα, το διάστημα από Σεπτέμβριο 2011 έως τον Φεβρουάριο 2012. Το πόρισμα είναι σοκαριστικό: 20 χιλιάδες συνάνθρωποι κοιμούνται στον δρόμο ή έχουν ανεπαρκή στέγη, 40% εξ αυτών δεν έχουν πρόσβαση σε μπάνιο και έχουν πέσει θύματα ληστείας τουλάχιστον άπαξ. Ενας στους πέντε είναι άστεγος πάνω από τέσσερα χρόνια. Η χιονοστιβάδα των αστέγων διογκώνεται από το πλήθος των ψυχασθενών που μένουν στον δρόμο, καθώς καταρρέουν οι δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. Και τα λοιπά.

Ωστε ο πόνος και η ερημιά των συνανθρώπων μας ήταν εγκατεστημένα εδώ, πλάι μας, από καιρό. Κι όχι μόνο ανάμεσα στους άστεγους, τους ολοσχερώς ηττημένους, αλλά και ανάμεσα σε μαθητές σχολείων, σε μικροοαστικές συνοικίες, σε κρύα διαμερίσματα χωρίς σύνδεση τηλεφώνου, εκεί όπου η πείνα και η ανέχεια είναι ντροπή και σαν ντροπή αποκρύπτεται. Μας το έδειξε κι αυτό η συνταρακτική έρευνα της Σοφίας Παπαϊωάννου στους Νέους Φακέλους του Σκάι, τις προάλλες: ήρεμα, ανθρώπινα, διακριτικά, αλλά τόσο σπαρακτικά.

Αν είχαμε ανάγκη ντοκουμέντα για να πιστέψουμε τη σκληρή πραγματικότητα, τώρα έχουμε πολλά, υπερβολικά πολλά. Η δυστυχία το στρώνει γύρω μας, σαν χιόνι. Ας μην αποστρέφουμε το βλέμμα, την καρδιά, τον νου από τους ανθρώπους δίπλα μας που ατύχησαν, που υποφέρουν, που κρύβουν τον πόνο τους από ντροπή. [...Κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον.]