Οκτώ στους εκατό εργαζομένους (ποσοστό 8%) στο Δημόσιο, στις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες είναι φτωχοί και δεν μπορούν να καλύψουν τις πλέον βασικές ανάγκες της καθημερινής διαβίωσης. Οι διαστάσεις που παίρνει το πρόβλημα της φτώχειας στην Ελλάδας αυξάνονται με αλματώδεις ρυθμούς, αν αναλογιστεί κανείς ότι η ίδια κατηγορία εργαζομένων το 2009, προτού ξεκινήσει η κρίση, αντιμετώπιζε ανάλογο πρόβλημα σε ποσοστό που μόλις και μετά βίας έφτανε το 1%.

Συνεπώς μέσα σε μία τριετία βαθιάς ύφεσης της ελληνικής οικονομίας σχεδόν οκταπλασιάστηκε το ποσοστό των εργαζομένων των τραπεζών, του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ, οι οποίοι θεωρούνται φτωχοί. Το συγκλονιστικό στοιχείο καταγράφεται σε έρευνα για την παρατεταμένη οικονομική κρίση και για τις κατηγορίες πολιτών που θεωρούνται φτωχοί, που πραγματοποίησε το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τα συμπεράσματα της έρευνας έρχονται να επιβεβαιώσουν πλήρως αντίστοιχα αποτελέσματα της Eurostat, που πριν από λίγες ημέρες είδαν το φως της δημοσιότητας και τα οποία τοποθετούν την Ελλάδα στις πιο φτωχές ευρωπαϊκές χώρες, με το 31% των πολιτών να ζει κοντά στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Από την έρευνα προκύπτει ότι το ποσοστό φτώχειας σε ΔΕΚΟ, τράπεζες και Δημόσιο ήταν στο 1% το 2009, πριν από την κρίση και τις επιπτώσεις της στην ελληνική κοινωνία. Το 2012 για την ίδια επαγγελματική κατηγορία το ποσοστό αυτό έχει εκτοξευθεί στο 8%.

Λίγο υψηλότερα από τους δημοσίους υπαλλήλους, προσεγγίζοντας διψήφια νούμερα, βρίσκεται το ποσοστό φτώχειας για επαγγελματικές ομάδες που μέχρι πρότινος θεωρούνταν προνομιούχες, όπως είναι οι γιατροί, οι δικηγόροι, οι μηχανικοί και οι εργαζόμενοι στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Προφανώς, πίσω από τη μικρή μερίδα επαγγελματιών στους συγκεκριμένους κλάδους, οι οποίοι απολαμβάνουν υψηλές αποδοχές, υπάρχει ένας τεράστιος όγκος νέων κυρίως εργαζομένων οι οποίοι δεν μπορούν να βρουν δουλειά στο αντικείμενο που έχουν σπουδάσει και πλέον συγκαταλέγονται στην κατηγορία των φτωχών. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, το γεγονός ότι σε αυτά τα επαγγέλματα παρατηρείται διαρκώς αυξητική τάση για μετανάστευση στο εξωτερικό.

Ειδική αναφορά γίνεται στην έρευνα για τις συνθήκες ακραίας φτώχειας και για το ποιες είναι οι κατηγορίες πολιτών που απειλούνται περισσότερο. Σε ποσοστό 19,4% φαίνεται ότι κινδυνεύουν οι άνεργοι. Ακολουθούν τα νοικοκυριά που βαρύνονται από ενοίκιο ή στεγαστικό δάνειο (14,5%) και την τρίτη θέση καταλαμβάνει η κατηγορία των ατόμων κάτω των 45 ετών, οι οποίοι διαμένουν στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας και ειδικά στην Αθήνα (10,9%).

Η Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, που έχει αναλάβει την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το ποσοστό του πληθυσμού που βγάζει κάποιο εισόδημα, αλλά βρίσκεται κάτω από το κυμαινόμενο όριο φτώχειας έχει παρουσιάσει αύξηση τα τελευταία τρία έτη. Τα σημαντικά κενά που παρουσιάζει το λεγόμενο «κοινωνικό κράτος» και η ανεξέλεγκτη αύξηση της ανεργίας προκαλούν αλυσιδωτές αλλαγές στον κοινωνικό ιστό. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι εάν δεν αλλάξει άρδην το σκηνικό προς το καλύτερο, τότε υπάρχει ο κίνδυνος ολόκληρες γενιές να παρασυρθούν στη φτώχεια. Η έρευνα σημειώνει ότι πλέον υπάρχει σοβαρό «κοινωνικό ζήτημα» με τη φτώχεια στην Ελλάδα και ότι επιβάλλεται η Πολιτεία να κάνει μια «γενναία στροφή στην κοινωνική πολιτική προτού να είναι πολύ αργά»...

Ουσιαστικά η έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου έρχεται να επιβεβαιώσει με τον πλέον απόλυτο τρόπο τα αποτελέσματα ευρύτερης έρευνας της Eurostat, η οποία πραγματοποιήθηκε σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές Δεκεμβρίου. Η στατιστική υπηρεσία της Ε.Ε. τοποθετεί την Ελλάδα στην πέμπτη θέση αναφορικά με το πιο υψηλό ποσοστό πληθυσμού κοντά στο όριο φτώχειας. Ειδικότερα, η Eurostat θεωρεί ότι το 31% των κατοίκων της Ελλάδας, δηλαδή σχεδόν 3.400.000 πολίτες, βρίσκεται πολύ κοντά στο όριο φτώχειας ή αλλιώς του κοινωνικού αποκλεισμού. Το ποσοστό αυτό το 2008 ήταν στο 28,1% και το 2010 στο 27,7% του πληθυσμού της χώρας. Υψηλότερα ποσοστά από αυτό της Ελλάδας εμφανίζονται μόνο σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ και συγκεκριμένα στη Βουλγαρία (49%), στη Λετονία (40%), στη Λιθουανία (33%). Ιδιο ποσοστό με τη χώρα μας (31%) εμφανίζεται και στην Ουγγαρία. Στον αντίποδα, τα μικρότερα ποσοστά φτώχειας έχουν η Τσεχία (15%), η Ολλανδία και η Σουηδία (16%), καθώς επίσης και το Λουξεμβούργο και η Αυστρία (17%). Συνολικά υπολογίζεται ότι στην Ε.Ε. ζουν 119.600.000 άνθρωποι κοντά στο όριο της φτώχειας ή σε ποσοστό το 24,2% του πληθυσμού έναντι 23,4% το 2010 και 23,5% το 2008.


Τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού

Από τα υπόλοιπα ευρήματα της έρευνας ξεχωρίζει ότι το 23% των παιδιών ζει σε οικογένειες με εισόδημα πολύ κοντά στο όριο φτώχειας. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τη Eurostat, άτομα κοντά στο όριο φτώχειας θεωρούνται εκείνα που ζουν σε οικογένειες με διαθέσιμο εισόδημα κάτω του 60% του εθνικού μέσου διαθέσιμου εισοδήματος. Επίσης η έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών εμφανίζει το 14% των παιδιών να διαμένει σε νοικοκυριά που αδυνατούν να αγοράσουν τα απαραίτητα αγαθά για την εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης. Η συντριπτική πλειονότητα των παιδιών αυτών ζει σε οικογένειες που τουλάχιστον ένας από τους δύο γονείς είναι άνεργος.


Με ποια κριτήρια καθορίζεται το όριο

Κοντά ή κάτω από το όριο φτώχειας τοποθετούνται οι πολίτες, ανεξάρτητα από το εάν δουλεύουν ή είναι άνεργοι, στην περίπτωση που αδυνατούν να καλύψουν τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα εννέα σημαντικά αγαθά. Ως τέτοια θεωρούνται το ενοίκιο ή η εξόφληση δανείου, η θέρμανση, τα απρόοπτα έξοδα, η διατροφή με κρέας ή ψάρι κάθε δύο ημέρες, οι διακοπές εκτός σπιτιού το λιγότερο για μία εβδομάδα, το αυτοκίνητο, το πλυντήριο ρούχων, η έγχρωμη τηλεόραση και το τηλέφωνο.


Βασίλης Αγγελόπουλος