Πολλοί αναρωτιούνται τι έφταιξε και φτάσαμε ως εδώ και γιατί καθόμαστε και ανεχόμαστε όλα αυτά τα απίστευτα που συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια.Κάποιοι θα πούνε πως είμαστε ιδεολογικά χωρισμένοι σε δεξιά και αριστερά στρατόπεδα-ασχέτως αν στις κινητοποιήσεις και τις απεργίες η αριστερά δείχνει να κυριαρχεί, το πλήθος δεν παύει να είναι ιδεολογικά ετερόκλητο- χωρίς ποτέ να μας ξεκαθαρίζουν τι ακριβώς είναι αυτό το άγνωστο, το ιδεολογικά ουδέτερο, κάτω από την στέγη του οποίου θα βρούμε τον επαναστατημένο μας εαυτό. Κάποιοι άλλοι θα πούνε πως είμαστε κοπάδι  που άγεται και φέρεται από τα εξουσιαστικά κέντρα,κάποιοι θα ανατρέξουν σε γνωστούς πολιτικούς επιστήμονες(Μαρξ,Ντουρκχάιμ κ.α) και τέλος, κάποιοι άλλοι θα επισημάνουν πως γίναμε ιδιώτες, ξεχνώντας πως να συνυπάρχουμε-αν ποτέ το γνωρίζαμε- σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο στο οποίο οι αποφάσεις του ενός ,επηρεάζουν την ζωή του άλλου.

Δεν είμαι κοινωνιολόγος ή  φιλόσοφος ,ούτε δογματισμένος για να έχω έτοιμες τις απαντήσεις. Ψάχνομαι διαρκώς στα μεταβαλλόμενα δεδομένα όπως ψάχνεται  ο οποιοσδήποτε.Αυτό που με καίει είναι τι γίνεται από εδώ και στο εξής. Για μένα τα δεδομένα είναι ιστορικά διάσπαρτα ,δυσοίωνα και αιματηρά.Ένα οικονομικό σύστημα που βασίζεται στην εντατική εκμετάλλευση ανθρώπων και περιβάλλοντος, έχοντας ως αδιαπραγμάτευτες συνθήκες την αδιάκοπη ανάπτυξη και την αγεφύρωτη ανισότητα ,είναι καταδικασμένο σε θάνατο. Είτε το περιβάλλον θα εξαντληθεί και θα μολυνθεί ανεπανόρθωτα,είτε θα εξαντληθούν οι εκμεταλλευόμενοι ή και τα δυο ταυτόχρονα. Ένα πολίτευμα που ονομάζεται στις επικεφαλίδες δημοκρατία, αλλά βασίζεται στην ετερονομία που με τη σειρά της τρέφεται από την άμεση εξυπηρέτηση των συμφερόντων· κακά τα ψέματα οι περισσότεροι νόμοι φτιάχνονται για να προστατέψουν τα συμφέροντα της μειοψηφίας,σε περιόδους καπιταλιστικών κρίσεων θα προκαλεί πάντα το κοινό αίσθημα της αδικίας αλλά και της αυτοσυντήρησης ,οδηγώντας στον εκφασισμό.Μπορεί οι κυβερνήσεις να είναι εκλεγμένες (μετά το περσινό κοινοβουλευτικό πραξικόπημα, η δυνατότητα μας να εκλέγουμε ,μπορεί να παρακαμφθεί ) αλλά είναι και ανεξέλεγκτες.



Κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης μια μεγάλη μερίδα «πολιτών» άρχισε να σχηματίζει την πολυδιαφημισμένη μεσαία τάξη της χώρας. Αυτό ήταν αποτέλεσμα των Κευνσιανών οικονομικών μοντέλων που ακολουθήθηκαν στην μεταπολεμική Ευρώπη. H απόκτηση περιουσιακών στοιχείων από κοπανιστό αέρα,ρουσφέτια ,σκληρή εργασία ,αλλά και δανεικά ,έφερε στο φως τον άνθρωπο ιδιώτη. Τον άνθρωπο που από βιοπαλαιστής γίνεται ιδιοκτήτης .Εκτός από την ιδιωτεία, στο προσκήνιο ήρθε και ο μικροαστισμός. Δεν ήταν μόνο η μεσαία τάξη που άρχισε να αποκτάει υλικά αγαθά,αλλά και οι προλετάριοι,οι οποίοι μόνο ενωμένοι δεν υπήρξαν στα χρόνια της ανάπτυξης.Η τηλεόραση και το αυτοκίνητο έγιναν άκρως απαραίτητα αποκτήματα σε βαθμό φετιχιστικό.Τα σπίτια ανακαινίστηκαν και απέκτησαν κεντρική θέρμανση εντοιχιζόμενες συσκευές και πολυτελέστατες μπανιέρες. Δεν ήταν όμως μόνο τα υλικά αγαθά, αλλά και η μίμηση του τρόπου ζωής των αστών.Με την έλευση της ­ «παραλληλόγραμης πλύσης εγκεφάλου»αρχίσαμε να συχνάζουμε στα ίδια κέντρα διασκέδασης με τους αστούς ,να παραθερίζουμε στα ίδια νησιά με τους αστούς ,να κάνουμε σκι στα ίδια χιονοδρομικά κέντρα με τους αστούς ,να ψωνίζουμε στα ίδια πολυκαταστήματα με τους αστούς,να διαβάζουμε μετα μανίας τα έντυπα των αστών, να αδιαφορούμε εντελώς για την πολιτική σε αντίθεση δυστυχώς με τους αστούς.

Η τεχνολογική πρόοδος συνείσφερε τα μέγιστα και στην αλλαγή του τρόπου της βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής. Τίποτα σήμερα δεν θυμίζει τα μουντά βιομηχανικά Νταχάου,ούτε χρειάζονται τα ζώα για να οργώνονται τα χωράφια. Ο καπιταλισμός έφερε και πρόοδο·με δυσβάσταχτο για τον υπόλοιπο κόσμο κόστος,άλλωστε χωρίς την καπιταλιστική ανάπτυξη,η διάδοχη κατάσταση ο κομμουνισμός, είναι αδύνατο να καρποφορήσει(σήμερα ξέρουμε τι είδους  κομμουνισμός μπορεί να υπάρξει σε υπανάπτυκτες χώρες και άγνωστο αν θα υπάρξει ποτέ στις αναπτυγμένες).Τις βαριές χειρωνακτικές εργασίες τις ανέλαβαν οι αλλοδαποί ,όχι γιατί ο ημεδαπός ήταν τεμπέλης όπως διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους τα διάφορα φερέφωνα,αλλά γιατί τα εξευτελιστικά μεροκάματα βόλεψαν αφάνταστα την κερδοφορία των μεγάλων  και μικρών ιδιοκτητών.Το σύστημα είχε προλάβει να μετατρέψει τους περισσότερους από εμάς σε ακατάδεκτους μικροαστούς, με τραπεζικές καταθέσεις ή και χωρίς, με την γαλανόλευκη στο δόξα πατρί, ή το ευαγγέλιο του φιλελευθερισμού, αναλόγως την εποχή.

Πως λοιπόν  κάποιοι ανυπομονούν να τους ανταμώσουμε στους δρόμους για να γκρεμίσουμε όλοι μαζί το σάπιο κατεστημένο ,όταν έχουμε κάνει σημαία τον κομφορμισμό και σχεδόν κανένας μας δεν αντιλαμβάνεται πως το κανονικό εμπόρευμα που πουλιέται και αγοράζεται στις αγορές,είναι ο ίδιος μας ο εαυτός;Ακόμα και άνθρωποι που χάνουν τα πάντα, το πιο πιθανό είναι να το ρίξουν στον φασισμό(ο καλλιεργημένος συντηρητισμός από τους νικητές-εγκληματίες του εμφυλίου και η θρησκοληψία, ευκολότερα θα οδηγήσουν σε περισσότερη συντήρηση παρά στον επαναπροσδιορισμό των εννοιών όπως η δημοκρατία ,η πολιτικοποίηση, κτλ) ή να βγουν εκτός κοινωνικών δομών, παρά να ξεσηκωθούν.Ενδιαφέροντα στοιχεία για μελέτη παρουσιάζει το μαύρο κίνημα των ΗΠΑ. Επαναστάτες μέχρι κάπου εκεί στην δεκαετία του ριγκανισμού , μετέπειτα έφαγαν και αυτοί το παραμύθι του αμερικάνικου ονείρου και των δημοκρατικών πιλαφιών,αφού πρώτα κέρδισαν με αγώνες τα στοιχειώδη δικαιώματα που υπόσχέθηκε ο φιλελευθερισμός δύο αιώνες πριν.«Πλούτισε,ή πέθανε προσπαθώντας» αντί «πολέμησε την εξουσία».

Άνθρωποι ταϊσμένοι με εθνικιστικά χάπια από πολύ μικρή ηλικία ,μαθημένοι από το σπίτι από το σχολείο από το κράτος απ’ ό,τι θέλετε τέλος πάντων,να κοιτάζουν μόνο τον εαυτό τους και να φοβούνται το διαφορετικό,το πιο πιθανό είναι να γλείψουν εκεί που σήμερα φτύνουν ή να ανεβάσουν στον θρόνο τον επόμενο μεγαλόσχημο απατεώνα,παρά να προβούν σε πράξεις ριψοκίνδυνες ως προς τα ολοένα και μικρότερα εισοδήματά τους. Άλλωστε τα ρεπορτάζ των καναλιών με τους διάφορους περαστικούς είναι ξεκάθαρα. Καλύτερα να σφίγγω το ζωνάρι μέχρι να το τυλίξω γύρω απ’ το λαιμό μου ,καλύτερα να εφευρίσκω συνεχώς νέους τρόπους επιβίωσης σε αυτόν τον άνισο αγώνα με αντίπαλο το κράτος,καλύτερα να μεταναστεύσω,καλύτερα να αγαπήσω τον μισητό νταβατζή μου,παρά να κατέβω στους δρόμους. Και να κατεβούμε στους δρόμους να κάνουμε τι ακριβώς. Δεν είμαστε οι κουρελήδες εργάτες του χτες με τις αλυσίδες ως μοναδικό περιουσιακό στοιχείο ,είμαστε οι καταναλωτές του σήμερα γεμάτοι ακόμα με αυταπάτες και αδιέξοδες φιλοδοξίες. Ο φόβος της ξαφνικής φτωχοποίησης,της ζωής χωρίς υλικά όνειρα ,χωρίς διακοπές το καλοκαίρι ,χωρίς τους λαρυγγισμούς του Κιάμου ,λειτουργούν εντελώς ανασταλτικά στην ψυχοσύνθεση της μάζας παρά τις ανιδιοτελείς προσπάθειες διάφορων πολιτικών χώρων να εμφυσήσουν την ιδέα της αλληλεγγύης και της πολιτικοποίησης.

Το σύστημα σήμερα μας χοροπηδάει σε πολλά ταψιά. Την Δευτέρα μας αντιμετωπίζει σαν ένα κοπάδι πρόβατα ταΐζοντας μας με ιστορικές μνήμες. Την Τετάρτη σπέρνει συλλογικές ευθύνες προβάροντας επάνω μας το τέρας του ναζισμού. Την Παρασκευή απευθύνεται στον κάθε ένα από εμάς προσωπικά (οι διαφημιστές έχουν πάει το θέμα μακρύτερα χρησιμοποιώντας  ονόματα)με τους όρους: πολίτης,μαγαζάτορας ,εργαζόμενος ,καταναλωτής.Το ασήμαντο πλήθος που λαικίζει,τα σπάει ,κλείνει τους δρόμους,γίνεται σημαίνον άτομο με δικαιώματα ,όνειρα ,άποψη και το αντίστροφο.

Τελικά τι ακριβώς είμαστε. Μια κοινωνία ηλιθίων-όχι φυσικά με την έννοια του διανοητικά προβληματικού(δε βάζω το χέρι μου στη φωτιά),αλλά με την έννοια του ευκολόπιστου,του αφελή ,του απαίδευτου που τσιμπάει το τυράκι από τις φάκες του κάθε αυτόκλητου σωτήρα-ένα «υπερήφανον έθνος» , αντίπαλα ταξικά στρατόπεδα,ή ιδιώτες συμφεροντολόγοι;Στην διάρκεια της μεταπολίτευσης οι διάφορες ιδεολογικές ταυτότητες κουβαριάστηκαν ,τα ταξικά συμφέροντα αλληλοκαλύφθηκαν και η ψυχοπαθολογία του ατόμου παίζει  κυρίαρχο  ρόλο, καθιστώντας ιδιαίτερα δύσκολη την νοηματοδότηση της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Η μάζα είναι ικανή για το καλύτερο και για το χειρότερο. Το χειρότερο το είδαμε ελπίζω ,δεν ήρθε η ώρα να δούμε και το καλύτερο; Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα βασικά μέχρι να έρθει η λυτρωτική επανάσταση. Αλληλεγγύη αντί για ελεημοσύνη. Συνεργασία αντί για ανταγωνισμό. Αγάπη αντί για μίσος. Μέλλον αντί για παρελθόν.

Τι να ευχηθώ για το 2013;Να κρατήσουμε τουλάχιστον όσοι και για όσο μπορούμε  την ανθρωπιά μας.

noumero