Στη σκιά της κρίσης του ευρώ και του δημοσιονομικού γκρεμού της Αμερικής, είναι εύκολο να αγνοήσει κανείς τα μακροπρόθεσμα προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας. Όμως συνεχίζουν να γιγαντώνονται, ενόσω έχουμε επικεντρωθεί στις άμεσες ανησυχίες, και τα παραβλέπουμε εις βάρος μας.

Το πιο σοβαρό είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη. Ενώ οι χαμηλές επιδόσεις της παγκόσμιας οικονομίας έχει οδηγήσει σε αντίστοιχη επιβράδυνση στην αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αυτό αντιστοιχεί μόνο σε μια σύντομη ανάπαυλα. Και είμαστε πολύ πίσω από τους στόχους: επειδή έχουμε αργήσει τόσο να ανταποκριθούμε στην αλλαγή του κλίματος, την επίτευξη του στόχου των δύο βαθμών (Κελσίου) για την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, θα χρειαστεί απότομη μείωση των εκπομπών στο μέλλον.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι δεδομένης της οικονομικής επιβράδυνσης, θα πρέπει να θέσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη στο περιθώριο. Αντίθετα, αλλάζοντας τους όρους τους παγκόσμιας οικονομίας με γνώμονα την κλιματική αλλαγή θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της συνολικής ζήτησης και της ανάπτυξης.

Παράλληλα, ο ρυθμός της τεχνολογικής προόδου και της παγκοσμιοποίησης απαιτεί ταχείες διαρθρωτικές αλλαγές τόσο στις αναπτυγμένες όσο και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι μια τραυματική εμπειρία για κάποιους, και οι αγορές συχνά δεν τις χειρίζονται σωστά.

Ακριβώς όπως το Κραχ του 1929 προέκυψε εν μέρει από τις δυσκολίες στη μετάβαση από μια αγροτική σε μια αστική οικονομία, έτσι και τα σημερινά προβλήματα προκύπτουν εν μέρει από την ανάγκη να περάσουμε στην οικονομία των υπηρεσιών από τις κατασκευές. Πρέπει να δημιουργηθούν νέες επιχειρήσεις -  και δυστυχώς οι σύγχρονες χρηματοπιστωτικές αγορές είναι καλύτερες στην κερδοσκοπία και την εκμετάλλευση από ότι είναι στην παροχή κεφαλαίων για νέες επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις.

Επιπλέον, η μετάβαση απαιτεί επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο που συχνά οι κοινωνίες δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά. Ανάμεσα στις υπηρεσίες που οι άνθρωποι θέλουν είναι η υγεία και η εκπαίδευση, δύο τομείς στους οποίους η κυβέρνηση παίζει φυσικά σημαντικό ρόλο (λόγω εγγενών ατελειών της αγοράς στους τομείς αυτούς και τις ανησυχίες για ίδια κεφάλαια).

Πριν από την κρίση του 2008, υπήρχε πολύς λόγος για το θέμα των παγκόσμιων ανισορροπιών, καθώς και η ανάγκη για χώρες με εμπορικά πλεονάσματα, όπως η Γερμανία και η Κίνα, να αυξήσουν την κατανάλωση τους. Το ζήτημα αυτό δεν έχει λυθεί.

Πράγματι, η αποτυχία της Γερμανίας να αντιμετωπίσει το εξωτερικό πλεόνασμα της αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κρίσης του ευρώ. Το πλεόνασμα της Κίνας, ως ποσοστό του ΑΕΠ, έχει μειωθεί, αλλά οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις δεν έχουν ακόμη εξαλειφθεί.

Το συνολικό έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της Αμερικής δεν θα εξαφανιστεί χωρίς την αύξηση της εγχώριας αποταμίευσης και μια πιο ουσιώδη αλλαγή στις παγκόσμιες νομισματικές ρυθμίσεις. Το πρώτο θα επιδεινώσει την επιβράδυνση της χώρας, και δεν φαίνεται αλλαγή σύντομα. Καθώς η Κίνα αυξάνει την κατανάλωση της, δεν σημαίνει κατ 'ανάγκη ότι  θα αγοράζει περισσότερα αγαθά από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τέλος, υπάρχει μια παγκόσμια κρίση στην ανισότητα. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι οι κορυφαίες ομάδες εισοδήματος παίρνουν ακόμα το μεγαλύτερο μερίδιο της οικονομικής πίτας, αλλά και ότι εκείνοι στη μέση τάξη δεν είναι μέρος της οικονομικής ανάπτυξης, ενώ σε πολλές χώρες η φτώχεια αυξάνεται. Στις ΗΠΑ, η ισότητα των ευκαιριών είναι πλέον μύθος.

Ενώ η ύφεση έχει επιδεινώσει τις τάσεις αυτές, ήταν εμφανείς πολύ πριν από την έναρξη της. Πράγματι, πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι η αυξανόμενη ανισότητα είναι ένας από τους λόγους της επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, και είναι εν μέρει αποτέλεσμα των εν εξελίξει διαρθρωτικών αλλαγών της παγκόσμιας οικονομίας.

Ένα οικονομικό και πολιτικό σύστημα που δεν προσφέρει στους περισσότερους πολίτες δεν είναι βιώσιμο σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Τελικά, η πίστη στη δημοκρατία και την οικονομία της αγοράς θα διαβρωθεί, και η νομιμότητα των υφιστάμενων θεσμών και ρυθμίσεων, θα πρέπει να τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Τα καλά νέα είναι ότι το χάσμα μεταξύ αναδυόμενων και ανεπτυγμένων χωρών έχει μειωθεί σημαντικά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Παρ 'όλα αυτά, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν στη φτώχεια, και υπήρξε μόνο μια μικρή πρόοδος στη μείωση του χάσματος μεταξύ των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών και των υπολοίπων.

Η αγορά από μόνη της δεν θα λύσει κανένα από τα προβλήματα αυτά. Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ένα κατά βάση κοινό πρόβλημα. Για να γίνουν οι διαρθρωτικές μεταβολές που ο κόσμος έχει ανάγκη, πρέπει οι κυβερνήσεις να αναλάβουν έναν πιο ενεργό ρόλο - σε μια εποχή που οι απαιτήσεις για περικοπές αυξάνονται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Καθώς αγωνιζόμαστε με τις κρίσεις του σήμερα, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν ανταποκρινόμαστε με τρόπους που επιδεινώνουν τα μακροπρόθεσμα προβλήματα μας. Η διαδρομή που ορίζουν έλλειμα και λιτότητα αποδυναμώνει την οικονομία και υπονομεύει μελλοντικές προοπτικές. Η ειρωνεία είναι ότι, με την ανεπαρκή συνολική ζήτηση η κύρια πηγή της παγκόσμιας αδυναμίας σήμερα, υπάρχει μια εναλλακτική λύση: επένδυση στο μέλλον μας, με τρόπους που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε ταυτόχρονα τα προβλήματα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, την παγκόσμια ανισότητα και τη φτώχεια, και την αναγκαιότητα για διαρθρωτική αλλαγή.

Πηγή