Του ΓΙΩΡΓΟΥ Χ.ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ


Να σώσουμε το μέλλον, να σώσουμε τους νέους, ευχές και εξορκισμοί με την ευκαιρία της συμβολικής έναρξης της νέας χρονικότητας, που εξορίζει στο παρελθόν ό,τι κακό μας συνέβη, δημιουργώντας μια νέα αφετηρία στη σχέση μας με τον κόσμο και την καλοσύνη. Για ποια καλοσύνη, όμως, μιλάμε;

Γι’ αυτή των «χρυσαυγιτών» ή των φασιστών κάθε λογής, που επιμένουν να περιορίζουν την Αγάπη και την αλληλεγγύη μόνο στην εθνικότητά τους ή μήπως γι’ αυτή που απευθύνεται στον άνθρωπο ανεξάρτητα από φυλή, εθνικότητα και θρησκεία; Μιλώ για τη σύγκρουση στην Κόρινθο με αφορμή τους αποδέκτες της αλληλεγγύης! Αναφέρομαι στο γεγονός ότι ακόμη και οι «πάνω» δεν αντέχουν έναν κόσμο τόσο απάνθρωπο. Γιατί όταν ο ίδιος ο πάπας θεωρεί ως αιτία της ογκούμενης ανισότητας μεταξύ πλούσιων και φτωχών τον «μη υπαγόμενο σε κανόνες χρηματοοικονομικό καπιταλισμό», δηλαδή το νεοφιλελευθερισμό, τότε έχουμε φθάσει σ’ εκείνο το έσχατο αλλά και αφετηριακό σημείο μηδέν, όπου οι «πάνω» δεν μπορούν να κυβερνήσουν και οι «κάτω» δεν δύνανται.

Είναι η στιγμή που ολόκληρος ο κόσμος αναμένει τους νέους σχοινοβάτες του μέλλοντος. Μόνο που το σχοινί και η νέα κοινωνική μπάρα ισορροπίας κατ’ άλλους είναι ένας καπιταλισμός με κανόνες, για άλλους ένας σοσιαλ-καπιταλισμός, που θα λαμβάνει υπόψη το τέλος της ανάπτυξης(Εμ. Βαλερστάιν), και για άλλους, όπως ο νομπελίστας οικονομολόγος Πωλ Κρούγκμαν, θα είναι η τρίτη βιομηχανική επανάσταση, η οποία θα βασίζεται στην τεχνολογία της πληροφορικής και στις μηχανές με τεχνητή νοημοσύνη.

Ο Κρούγκμαν επισημαίνει πως «αν εξακολουθήσει να διευρύνεται η εισοδηματική ανισότητα, οδεύουμε προς έναν ταξικό πόλεμο…». Γι’ αυτό προτείνει ουσιαστικά την «ανολοκλήρωτη επανάσταση» του ελληνικής καταγωγής επιστήμονα του ΜΙΤ, Μ. Δερτούζου, που πέθανε πριν να ολοκληρώσει το αμερικανικό πρόγραμμα Oxygen, ήτοι την αναζωογόνηση του θνήσκοντος καπιταλισμού, όπως αυτός αναπτύσσεται στις ΗΠΑ. Ο άμεσος στόχος του Δερτούζου ήταν η ανάπτυξη μέσω της αμιγούς πληροφορική «δουλειάς γραφείου», που συνιστά το 50% της παγκόσμιας οικονομίας, ώστε να καταστεί η βάση της Αγοράς Πληροφοριών(επορευμάτων) του αύριο. Σύμφωνα με τις προσδόκιμες προβλέψεις του, το 2020 η Αγορά Πληροφοριών θα καλύπτει το 20% του ανθρώπινου πληθυσμού και η πληροφορική εργασία θα καταλαμβάνει το 1/4 της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ η παραγωγικότητα θα αυξηθεί κατά 300% στη διάρκεια του αιώνα.

Στα ερωτήματα: Τι θα συμβεί με την απασχόληση και τη ζήτηση, ο Μ. Δερτούζος απαντούσε: «Κανείς δεν γνωρίζει»! Όσο για το νέο παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας και το χάσμα πλούσιων και φτωχών, έλεγε ότι αυτό «θα διευρυνθεί»! Άρα ο «ταξικός πόλεμος» είναι αναπόφευκτος, εκτός εάν, όπως έλεγε ο Μ. Δερτούζος, «κάθε έθνος που επιθυμεί να συμμετάσχει στην πληροφορική εργασία ή σε άλλες συναλλαγές μέσω της Αγοράς Πληροφοριών, υποβάλλεται σε σημαντικές διαδικασίες εκδημοκρατισμού». Αυτό ήδη συμβαίνει στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο στην Ευρώπη, σύμφωνα με το οποίο εκχωρείται η εθνική ανεξαρτησία των κρατών μελών της ΕΕ, δεν είναι παρά ο κατ’ ευφημισμό «εκδημοκρατισμός».

Τελικά, ποια μορφή θα έχει ο προαναγγελλόμενος ταξικός πόλεμος; Θα είναι μία σύγκρουση μεταξύ ανθρώπων και ρομπότ; Ο Ασίμοφ από το 1957 περιγράφει δύο πιθανές εκδοχές της εξέλιξης της κοινωνίας μας: Η πρώτη θα είναι αυτή του πλανήτη «Solaria» όπου θα υπάρχουν πολύ λίγοι άνθρωποι -η «αριστοκρατία της πληροφορικής» κατά Δερτούζο ή οι «διασυνδεδεμένοι» κατά Ρίφκιν-, που θα ζουν μόνοι, καθώς η φυσική επαφή θα είναι ταμπού και θα περιβάλλονται από μία πανσπερμία ρομπότ τα οποία θα τους βοηθούν στις καθημερινές εργασίες και θα τους κάνουν παρέα στις ώρες της ψυχαγωγίας τους. Και η δεύτερη θα είναι αυτή του πλανήτη Γη στην οποία οι άνθρωποι -οι «ασύνδετοι», οι φτωχοί- θα βρίσκονται συγκεντρωμένοι σε τεράστιες πόλεις χωρίς καμία επαφή με τη φύση.

 Άρα ο ταξικός πόλεμος θα είναι πόλεμος μεταξύ των δύο κόσμων: Του ψηφιακού, που ενδιαφέρεται για την ευρυζωνικότητα και τα βλαστοκύταρα και του παλαιού που γυρεύει ψωμί για να θρέψει τα παιδιά του. Ποιος θα επιβληθεί; Ο ανθρωπισμός ή η τεχνητή νοημοσύνη στην υπηρεσία μιας παγκόσμιας ολιγαρχίας;