Πριν λίγες μέρες, η Oxfam – διεθνής οργάνωση κατά της αδικίας της φτώχειας – δημοσιοποίησε έκθεση στην οποία αναφέρεται ότι ο ακραίος πλούτος και η ανισότητα έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα και η κατάσταση διαρκώς επιδεινώνεται. Τα τελευταία 30 χρόνια η ανισότητα έχει αυξηθεί δραματικά σε πολλές χώρες. Στις ΗΠΑ το 1980 το 10% του συνολικού εισοδήματος πήγαινε στο κορυφαίο 1% του πληθυσμού. Σήμερα στο 1% πηγαίνει το 20% του εισοδήματος, ενώ στο κορυφαίο 0,01% το ποσοστό είναι τετραπλάσιο σε σχέση με το 1980! Ανάλογη είναι η εικόνα παγκοσμίως όπου το κορυφαίο 1% (60 εκατομμύρια άνθρωποι) και πιο ειδικά το 0,01% (600.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους 1.200 δισεκατομμυριούχοι) έχει επιδοθεί σε έναν απίστευτο φρενήρη πλουτισμό. Το 2012, οι κορυφαίοι 100 δισεκατομμυριούχοι αύξησαν την περιουσία τους κατά 240 δις δολάρια, ποσό αρκετό για να τερματίσει την φτώχεια στον πλανήτη τέσσερεις φορές…

Στο Ηνωμένο Βασίλειο η ανισότητα επιστρέφει με ταχείς ρυθμούς σε επίπεδα που δεν έχουν ιδωθεί από την εποχή του Κάρολου Ντίκενς. Στην Κίνα το κορυφαίο 10% λαμβάνει σχεδόν το 60% του συνολικού εισοδήματος. Η Κινεζική ανισότητα είναι όμοια με εκείνην της Νότιας Αφρικής, που θεωρείται σήμερα η χώρα με την μεγαλύτερη ανισότητα στον κόσμο και μάλιστα σημαντικά περισσότερη από την εποχή του τέλους του απάρτχαιντ. Αλλά και σε πολλές φτωχές χώρες η ανισότητα αυξάνεται ταχύτατα. Σε παγκόσμια κλίμακα, τα τελευταία είκοσι χρόνια, τα εισοδήματα του κορυφαίου 1% έχουν αυξηθεί κατά 60%! Αυτή η αύξηση για το 0,01% είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Με την οικονομική κρίση, η διαδικασία του ακραίου πλουτισμού για το κορυφαίο 1% έχει επιταχυνθεί. Από την έναρξη της κρίσης και για κάθε χρονιά, η αγορά ειδών πολυτελείας κτυπά διψήφια νούμερα αύξησης. Ανάλογα και η ζήτηση για τα πιο ακριβά πολυτελή είδη, όπως σπορ αυτοκίνητα και σούπερ-γιότ. Το ΔΝΤ έχει πει ότι η ανισότητα είναι επικίνδυνη και διχαστική και μπορεί να οδηγήσει σε εμφύλιες αναταραχές. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κοινή γνώμη – από ανθρώπους σε όλο το πολιτικό φάσμα –  ανησυχεί όλο και περισσότερο για την αυξανόμενη ανισότητα σε πολλές χώρες.

Η Oxfam πιστεύει ότι η μείωση των ανισοτήτων αποτελεί βασικό εργαλείο για την καταπολέμηση της φτώχειας και την διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για όλους. Σε έναν κόσμο με πεπερασμένους φυσικούς πόρους, δεν μπορούμε να εξαλείψουμε τη φτώχεια, αν δεν μειωθεί γρήγορα η ανισότητα. Αυτός είναι ο λόγος που ζητά να τεθεί ένας νέος παγκόσμιος στόχος ώστε να σταματήσει ο ακραίος πλουτισμός μέχρι το 2025, και να αντιστραφεί η ραγδαία αύξηση της ανισότητας, που παρατηρείται στην πλειοψηφία των χωρών τα τελευταία είκοσι χρόνια, φέρνοντας την ανισότητα πίσω στα επίπεδα του 1990. Με το βλέμμα  στην επόμενη δεκαετία θα πρέπει να δείξουμε ότι καταπολεμούμε την ανισότητα όχι μόνο κοιτώντας προς τη πλευρά των πιο φτωχών, αλλά και προς την πλευρά των πιο πλουσίων.

Τα επίπεδα της ανισότητας είναι τόσο υψηλά που στην ουσία καταστρέφουν την οικονομία. Περιορίζουν τη συνολική ανάπτυξη και την ίδια στιγμή η ανάπτυξη  δεν ωφελεί την πλειοψηφία. Συσσώρευση τόσο πλούτου και κεφαλαίου σε λίγα χέρια καταστέλλει τη ζήτηση. Αν το χρήμα κατανέμεται πιο αναλογικά στον πληθυσμό, έτσι ώστε περισσότεροι να μπορούν να ξοδεύουν, αυτό με τη σειρά του ωθεί σε ανάπτυξη και ελαττώνει την ανισότητα. Έρευνα της OXFAM έδειξε ότι ακόμη και αν στη Νότια Αφρική επιτευχθεί βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, μέχρι το 2020 άλλο ένα εκατομμύριο άνθρωποι θα σπρωχθούν στην φτώχεια.

Ακραίος πλούτος και ανισότητα σημαίνουν διαφθορά στην πολιτική.

Κοινωνίες με μεγαλύτερη οικονομική ανισότητα αποτελούν κίνδυνο για την δημοκρατία. Εκατοντάδες εκατομμύρια ξοδεύονται κάθε χρόνο από ομάδες συμφερόντων που ασκούν πιέσεις σε πολιτικούς ή παράνομα με χρήματα που χρησιμοποιούνται για να διαφθείρουν πολιτικές διαδικασίες και να εξαγοράζουν δημοκρατικές πολιτικές αποφάσεις. Η ομηρία πολιτικών από τις ελίτ κυριαρχεί στις αναπτυσσόμενες χώρες, οδηγώντας σε πολιτικές που ωφελούν τους λίγους πλούσιους και όχι την πλειοψηφία, ακόμη και σε δημοκρατίες.

Ακραίος πλούτος και ανισότητα σημαίνουν διχασμό στην κοινωνία.

Ο υπερβολικός πλούτος και η ανισότητα υπονομεύουν την κοινωνία. Εκτός του ότι παγιώνουν την ανισότητα στην κοινωνική ανέλιξη, οδηγούν στην βία, τις ψυχικές διαταραχές και την εγκληματικότητα. Έχει αποδειχθεί ότι η ανισότητα δεν είναι μόνο κακή για τον φτωχό, αλλά και για τον πλούσιο. Οι πιο πλούσιοι είναι πιο ευτυχείς και υγιείς όταν ζουν σε κοινωνίες με μεγαλύτερη ισότητα.

Ακραίος πλούτος και ανισότητα σημαίνουν καταστροφή στο περιβάλλον.

Η αυξανόμενη έλλειψη φυσικών πόρων σημαίνει ότι αν θέλουμε να έχουμε ένα βιώσιμο μέλλον δεν μπορεί να συνεχιστεί το μονοπώλιο των περιουσιακών στοιχείων από τους λίγους. Καθώς οι πόροι σπανίζουν, απέναντι στον ακραίο πλούτο η μείωση της φτώχειας γίνεται ακόμη πιο δύσκολη. Κοινωνίες με μεγαλύτερη ισότητα είναι σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσουν τις καταστροφές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά επίσης και να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Ακραίος πλούτος και ανισότητα σημαίνουν ανηθικότητα.

Ο Γκάντι είπε ότι «η Γη παρέχει αρκετά για να ικανοποιήσει την ανάγκη του κάθε ανθρώπου, αλλά όχι την απληστία του κάθε ανθρώπου.» Από ηθική άποψη, είναι εξαιρετικά δύσκολο να δικαιολογηθούν ο υπερβολικός πλούτος και η ανισότητα.

Ακραίος πλούτος και ανισότητα δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως αναπόφευκτα.

Οι πολιτικές που απαιτούνται για τη μείωση των ανισοτήτων, είναι γνωστές. Αξιοπρεπής εργασία με αξιοπρεπείς μισθούς. Η θέσπιση κανόνων και η φορολογία διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο για να τιθασεύσουν τον υπερβολικό πλούτο και την ανισότητα. Όρια στο πόσο οι άνθρωποι μπορούν να κερδίζουν ως πολλαπλάσιο αυτών που κερδίζουν οι πιο χαμηλά αμειβόμενοι. Όρια στα επιτόκια και όρια στη συσσώρευση κεφαλαίου. Αυτά είναι μέσα πολιτικής που υπήρχαν και μπορούν να αναβιώσουν. Το φορολογικό σύστημα θα πρέπει να αναδιανέμει τον πλούτο από τους πλουσιότερους προς τους φτωχότερους, σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει σήμερα, που οι φτωχοί πληρώνουν περισσότερους φόρους από τους πλούσιους. Η πάταξη της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής και το κλείσιμο των φορολογικών παραδείσων συμβαδίζουν με ένα τέτοιο προοδευτικό φορολογικό σύστημα.

Η Oxfam καταλήγει ότι όποιος και αν είναι ο συνδυασμός των πολιτικών που ακολουθούνται, το πρώτο βήμα για τον κόσμο είναι να αναγνωριστεί αυτή η αναγκαιότητα ως στόχος. Υπάρχουν πολλά βήματα που μπορούν να γίνουν για την αντιστροφή της ανισότητας. Τα οφέλη είναι τεράστια για τους πιο φτωχούς, αλλά και για τους πιο πλούσιους. Δεν μπορούμε να αντέξουμε σε έναν κόσμο ακραίου πλούτου και ακραίας ανισότητας. Δεν μπορούμε να αντέξουμε σε έναν κόσμο στον οποίο η ανισότητα θα συνεχίζει να αυξάνεται στις περισσότερες χώρες. Σε έναν κόσμο αυξανόμενης έλλειψης φυσικών πόρων, η μείωση της ανισότητας είναι πιο σημαντική από ποτέ. Πρέπει να μειωθεί και γρήγορα. Να δοθεί ένα τέλος στον ακραίο πλούτο μέχρι το 2025. Να αντιστραφεί  η αυξανόμενη ακραία ανισότητα με στόχο να επιστρέψει στα επίπεδα του 1990.


Όλο το κείμενο εδώ!

Δ. Τρικεριώτης