του Σπύρου Μ. Αλεξίου

Στις πρωτόγονες κοινωνίες, όταν οι άνθρωποι βρίσκονταν αντιμέτωποι με τα φυσικά φαινόμενα στρέφονταν στους μάγους-θεραπευτές της φυλής για να τα εξηγήσουν.
Και όταν άστραφτε και βρόνταγε ο ουρανός, «θύμωσε ο Θεός» έλεγε ο μάγος.
Και αν τύχαινε και πέρναγε και καμιά γυναίκα τη βουτούσαν και την έκαιγαν στην πυρά για να εξευμενιστεί ο θεός…
Και αν από κακή σύμπτωση με τη θυσία έβγαινε τυχαία ο ήλιος, ο μάγος αισθανόταν δικαιωμένος και το κακό είχε γίνει: σε κάθε νεροποντή έκαιγαν και μια παρθένα!

Μπορεί τα χρόνια να έχουν περάσει, όμως οι μάγοι-θεραπευτές δεν έχουν εκλείψει. Όταν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 η γερμανική οικονομία βυθιζόταν στην ύφεση, ο «μάγος» Σρέντερ ξέθαψε από το ντουλάπι με τα φίλτρα του νεοφιλελευθερισμού τη Λιτότητα. Την ονόμασε «Ατζέντα 2010» και αποτελούσε ένα μοντέλο διάλυσης των εργασιακών κεκτημένων και δικαιωμάτων: Ευέλικτες σχέσεις εργασίας, πάγωμα μισθών, κατάργηση συλλογικών διαπραγματεύσεων. Για να μη μακρυγορούμε, ό,τι ακριβώς βιώνουμε εδώ και δύο χρόνια στην Ελλάδα.

Το μοντέλο Σρέντερ είπαν τότε, στους Γερμανούς ότι είναι το αντίδοτο στην κρίση και στην ύφεση. Θα φέρει επενδύσεις και δουλειές. Μόνο που έπρεπε στον βωμό της ανάπτυξης να θυσιαστεί η «παρθένα» που λεγόταν Εργασιακά Δικαιώματα. Στην εποχή του το μοντέλο ήταν η απόλυτη αποτυχία. Έφερε ανεργία, φτωχοποίηση και μεγαλύτερη ύφεση. Ήταν τόσο μεγάλη η αποτυχία του, που κόστισε τελικά την εξουσία στον Σρέντερ και έκανε τους Γερμανούς σοσιαλδημοκράτες μειοψηφία και μαλλιά-κουβάρια. Όμως, από κακή σύμπτωση σταμάτησε η μπόρα και ο… ήλιος βγήκε. Όχι λόγω της «ατζέντας Σρέντερ» αλλά λόγω του ευρώ. Η Γερμανία απέκτησε ένα νόμισμα πιο μαλακό από το μάρκο. Γιατί η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ κάθισε σε χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι ήταν το σκληρό μάρκο. Επί της ουσίας, η Γερμανία «υποτίμησε» το νόμισμά της και έγινε πιο ανταγωνιστική. Αντίθετα, οι ανταγωνιστές της στην Ευρωζώνη, Γάλλοι, Ιταλοί και Ισπανοί, απέκτησαν ένα κοινό νόμισμα πολύ πιο ανατιμημένο από τα παλιά εθνικά τους νομίσματα και εν μιά νυκτί έγιναν ακριβότεροι. Πιο απλά, το ευρώ για τους Γερμανούς είναι ένα υποτιμημένο μάρκο, για τους Γάλλους ένα υπερτιμημένο φράγκο, για τους Ιταλούς μια πολύ ακριβή λιρέτα, για τους Ισπανούς μια πανάκριβη πεσέτα, και για τους Έλληνες μια εξωφρενικά υπερτιμημένη δραχμή.

Έτσι, τα γερμανικά VW, για παράδειγμα, έγιναν φθηνότερα, ενώ τα γαλλικά Peugeuot, τα ιταλικά FIAT ακριβότερα. Και όλοι μαζί οι πολίτες της Ευρωζώνης πλουσιότεροι (με δανεικά), καθώς έρεε στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα φθηνό χρήμα. Ακόμα και οι Έλληνες και οι Πορτογάλοι, οι πιο φτωχοί της Ευρωζώνης, μπορούσαν πια να καταναλώνουν τα ακριβά γερμανικά προϊόντα καθώς ήταν και τεχνικά φθηνότερα, λόγω του νομίσματος, αλλά και οι τράπεζες τους δάνειζαν φθηνό χρήμα. Η καταιγίδα της γερμανικής ύφεσης διαλύθηκε από τη «λιακάδα» του ευρώ.

Ο μάγος θεραπευτής, όμως, κάνει πως δεν το βλέπει αυτό. Είδε την «παρθένα» με το όνομα Εργασιακά Δικαιώματα που είχε θυσιάσει και αποφάνθηκε πως είχε δίκιο: Ο ήλιος της Ανάπτυξης βγήκε επειδή έκαψε τα Εργασιακά Δικαιώματα. Άλλος ένας φιλελεύθερος μύθος μόλις είχε δημιουργηθεί.

Όταν, λοιπόν, ξέσπασε η ευρωπαϊκή δημοσιονομική κρίση, η Μέρκελ έβγαλε πάλι το μαντζούνι της Λιτότητας. Αφού είχε «θεραπεύσει» τους Γερμανούς μπορεί να θεραπεύσει τους πάντες, σκέφτηκε. Και το επέβαλε εκβιαστικά σε όλες τις χώρες που μπήκαν στο μνημόνιο. Αλλά το μαντζούνι της έχει πάλι τις ίδιες παρενέργειες που είχε και στην Γερμανία επί Σρέντερ: Ανεργία, φτώχεια και περαιτέρω ύφεση. Και ο ήλιος αυτή την φορά αρνείται να βγει. Όσες παρθένες κι αν θυσιαστούν, όσο αίμα κι αν χυθεί. Αλλά οι μάγοι-θεραπευτές και το ιερατείο τους, βρυξελλιώτικο και ντόπιο, επιμένουν. Και όσο δεν αποδίδει το μαντζούνι τους, τόσο μεγαλώνουν τη δόση και τόσες περισσότερες παρθένες πετάνε στην πυρά.

Γιατί οι Γερμανοί δεν έχουν σκοπό να δώσουν λύση και να θεραπεύσουν την ευρωπαϊκή οικονομία. Γιατί αν θεραπευτεί η οικονομία με λύσεις ρεαλιστικές, τότε οι μάγοι θεραπευτές θα πάψουν να έχουν την εξουσία στα χέρια τους… Φωνάζουν οι Γάλλοι και οι Ιταλοί για φθηνότερο ευρώ. Οι Γερμανοί ανταπαντούν πως δεν είναι λύση μια τεχνητή υποτίμηση, παρ’ όλο που αυτούς ήταν η «υποτίμηση» από το μάρκο στο ευρώ που τους έσωσε.

Το Βερολίνο το συμφέρει μια ισοτιμία ευρώ-δολαρίου στο 1,30 με 1,40. Γιατί και οι Αμερικανοί είναι ευχαριστημένοι και δεν πιέζουν. Και οι Γερμανοί (τεχνητά υποτιμημένοι σε σχέση με το μάρκο) είναι ανταγωνιστικοί. Και οι Γάλλοι και οι Ιταλοί υποφέρουν και δεν μπορούν να σηκώσουν κεφάλι καθώς παραμένουν δραματικά ακριβότεροι σε σχέση με το αν είχαν τα εθνικά τους νομίσματα. Διαίρει και βασίλευε!

Όμως το  ζήτημα με τους μύθους είναι ότι αργά ή γρήγορα (ευτυχώς) καταρρέουν.

Δημοσιεύθηκε  στην εφημερίδα Αξία

diakyvernisi