Μέχρι πρότινος πίστευα ότι η λύση στο πρόβλημα της θυματοποίησής μας, στην πρώτη γραμμή αυτού του Α’ Μεγάλου Οικονομικού Πολέμου θα προερχόταν από την εστία που την προκάλεσε: θα ήταν αμιγώς πολιτική. Γελάστηκα, μαζί με πολλούς. Στην περίπτωση της Ελλάδας δεν τίθεται εν ισχύ το «ο τρώσας και ιάσεται», διότι τούτο προϋποθέτει γνώση και φιλότιμο. Κι από ό,τι φαίνεται, η σύγχρονη πολιτική σκηνή δεν διαθέτει τίποτα από τα παραπάνω.

Μετά τους δύο παγκοσμίους πολέμους του 20ου αι., εξαγοράσαμε την απελευθέρωσή μας από τον ξένο κατακτητή, πουλώντας τα υπάρχοντά μας, αλλά και ένα σωρό από πτώματα αδελφών, που έπεσαν στον εμφύλιο μαχόμενοι για τις ιδέες τους, για μια κοσμοθέαση του χθες και του αύριο. Συντάχθηκαν, έπραξαν το σωστό, το λάθος κι έφυγαν από τη ζωή. Μας έμεινε το μελανότερο ίχνος τους και η βαριά σκιά από αυτό το όνειδος να βαραίνει το νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.
Εξαγοράσαμε τη Δημοκρατία μας, μεταπολιτευτικά θυσιάζοντας ζωές, χώρο και ιδέες, που αναμίχθηκαν με συνθήματα και κενολογίες. Την κατάντια της μεταπολίτευσης την εξαργυρώσαμε εξίσου επονείδιστα μετά την πρώτη δεκαετία του 21ου αι. με την υπαγωγή μας στον ξένο επικυρίαρχο.

Όλα αυτά τα χρόνια, εξαγοράζαμε την ευημερία μας, υποθηκεύοντας φύση και ψυχές, στην προσπάθεια να επιταχυνθούμε κι εμείς εκθετικά στην μεταλλαγή του ανθρώπου, από άνθρωπο – πολίτη σε «ηλίθιο καταναλωτή δυτικού και δημοκρατικού τύπου». Έτσι, γίναμε κι εμείς κοινωνοί της «σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας», μεταλαμβάνοντας εκατομμύρια τόνους αναντίστρεπτης καταστροφής φύσης και ήθους, κάνοντας τρόπο ζωής το πάθος για την εφήμερη απόλαυση, με τη μεγιστοποίηση αυτής της «ηδονής» και την εξαπόλυσή της ακόμη και στον καθαγιασμένο χώρο της Παιδείας. Νομότυπα.

Πουλήσαμε το σώμα, το νου, τη συνείδηση, το σήμερα και το αύριο του ανθρώπου και του τόπου μας, για να εξαγοράσουμε την ανάπτυξή μας. Και τώρα, που δεν έχουμε τίποτα πια, που «δεν πιάνουμε μία» στις βαρβακείους του σύγχρονου κόσμου, ανακαλύψαμε το νέο στρατηγικό δόγμα: να περάσουμε από την ανάκαμψη, στην ανάπτυξη! Αυτή είναι η στρατηγική που σχεδιάστηκε από τους πολιτικούς μας, εξαντλώντας την ευφυΐα και τη γενναιοψυχία τους. Και πώς θα το επιτύχουμε αυτό; Στραγγίζοντας τους ανθρώπους αυτού του τόπου, εξανδραποδίζοντάς τους στο βωμό της ανάπτυξης, η οποία πια φαντάζει σαν μια εξωκόσμια και σωτήρια υπόσχεση. Τί λέτε, αγαπητοί μου, άσχετοι και εξωνημένοι πολιτικάντηδες, που ανατραφήκατε στους κομματικούς σωλήνες του μεταπολιτευτικού matrix;

Με βάση ποιά «πολιτική των αριθμών» και των ελέγξιμων στατιστικών θεμελιώνετε το δικαίωμά σας περί νομιμοποίησης της εξουσίας πάνω στα κεφάλια και τις ψυχές μας; πόθεν τεκμαίρεται το προνόμιό σας και επ’ ωφελεία τίνος; Ποιά μνημόνια και ποιά μεσοπρόθεσμα έχουν την νομιμοποιητική ισχύ να μας υποδουλώνουν με αυτό τον τρόπο; Γιατί εξαντλείτε τον άνθρωπο και συνεχίζετε να τον πατάτε και μέχρι πότε;

Μέχρι πρότινος πίστευα ότι η λύση που θα δοθεί πρέπει να είναι πολιτική. Μετά λύπης μου κατάλαβα στα γεράματα, ότι ο όρος πολιτική στην μεταπολιτευτική Ελλάδα κατήντησε συνώνυμο της δημαγωγίας, της ψηφοθηρίας, της ψεύτικης υπόσχεσης, της διαπλοκής με ισχυρά συνδικάτα, τους μεγαλοεκδότες και μεγαλοεπιχειρηματίες ή τα golden boys.

Πού είναι εκείνη η Πολιτική, που δημιουργήθηκε, που γεννήθηκε σε αυτό τον τόπο, για να δηλώνει περήφανα την ικανότητα του δήμου να αποφασίζει για τον εαυτό του, σε νομοθετικό, εκτελεστικό, δικαστικό, κυβερνητικό, οικονομικό ή οποιοδήποτε άλλο πεδίο; Σε ποιό πηγάδι εξαφανίστηκε η δυνατότητά του να άρχει και να άρχεται με επίγνωση, να διερωτάται και να αμφισβητεί και να θέτει εκ νέου, δηλαδή ξανά και ξανά, το ερώτημα περί δικαίου, περί ορθότητας και χρησιμότητας των νόμων; Ναι, σωστά καταλάβατε: μιλώ για την Πολιτική που είναι ταυτόσημη της Δημοκρατίας. Εκείνης που δεν έχει περιορισμούς ή προσδιορισμούς όπως φιλελεύθερη, σοσιαλιστική, βασιλευομένη, συμμετοχική. Η Δημοκρατία που συνοδεύεται από τα παραπάνω ευφυολογήματα είναι δημοκρατία του συρμού, εφήμερη, άδικη, κατ’ όνομα δημοκρατία.

Μην περιμένετε να προτείνω κάποια νέα Ιδεολογία ή κάποιο νέο ή παλαιό κόμμα, που θα μπορούσε να δώσει τη λύση. Αυτή είναι η δουλειά των διαφημιστών και των image makers. Ζητώ απλά να σταματήσει η κοροϊδία και να επιστρέψουμε στον λόγο ύπαρξης των πολιτευμάτων και των ιδεολογιών και των στρατηγικών. Και αυτό ήταν και είναι ένα: ο άνθρωπος, η ανθρώπινη κοινωνία με αξίες. Η εκπαιδεύουσα κοινωνία, που οδηγεί τον άνθρωπο στο να γίνεται καλύτερος για τον εαυτό του, αλλά και τους διπλανούς του. Φοβούμαι όμως ότι σε αυτή την κοινωνία δεν έχουν θέση και λόγο ύπαρξης τα κόμματα με την απίστευτη γραφειοκρατία και την χειραγώγηση, ούτε οι παρατάξεις, ούτε τα προεκλογικά προγράμματα, ούτε οι «έτοιμες και μοναδικές λύσεις» που εμφανίζονται μετεκλογικά δίκην τετελεσμένου γεγονότος.

Οι πολιτικοί μας θα πρέπει, όσο είναι καιρός (και πιστεύω ότι ακόμη έχουν χρόνο), να αποφασίσουν εάν πραγματικά μπορούν να δώσουν λύση στα προβλήματα της Ελλάδας. Τις έτοιμες λύσεις τους τις ξέρουμε. Γιατί, οι καινούργιες, οι αληθινές λύσεις πρέπει να μην προέρχονται από ξενόφερτα, ετοιματζίδικα think tanks, αλλά να προέλθουν, δηλαδή να δημιουργηθούν από τους ίδιους τους πολίτες. Όμως, θα μου πείτε, ότι για να γίνει αυτό, θα πρέπει οι πολίτες να νιώθουν ότι είναι κάπως ελεύθεροι, ισχυροί να δημιουργούν και ότι δεν επικρέμαται η λαιμητόμος της εφορίας πάνω από τα κεφάλια τους. Επίσης, ότι δεν αισθάνονται πως οι ηγεσίες τους πάντοτε τούς προδίδουν, ότι το θεσμικό πλαίσιο παρέχει ασφάλεια και σταθερότητα σε όλους τους τομείς, ότι οι ηγέτες επιθυμούν την ουσιαστική βελτίωση του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, ότι είναι ανιδιοτελείς, ότι τους λένε την αλήθεια, ότι τους δείχνουν πού βρίσκεται ο εχθρός, ποιός τους πολεμά, ποιές είναι οι επιλογές τους…

Με συγχωρείτε, παρασύρθηκα και λέω ανοησίες. Στην σύγχρονη Ελλάδα ζούμε. Δεν σημαίνει ότι μπορούμε να τη δημιουργήσουμε κιόλας. Απλά… ζούμε.


Ο Χρήστος Κεχαγιάς είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου

mediasoup